Bijbel

De Bijbel, ook aangeduid met „de Heilige Schrift”, of kortweg „de Schrift”, is het heilige boek van de christenen. De Bijbel bevat twee verschillende verzamelingen van teksten:

1. het Oude Testament, ook de Tenach of de Hebreeuws-Aramese Schriften of de Hebreeuwse Bijbel genoemd. In de rooms-katholieke traditie maken ook een aantal deuterocanonieke boeken deel uit van het Oude Testament.
2. het Nieuwe Testament, geschreven in het toen alledaags Grieks (koinè-Grieks).

Benaming

Het woord 'Bijbel' stamt van het Griekse woord τὰ βιβλία ta biblía (boeken), dat een meervoud is van βιβλίον biblíon (dat oorspronkelijk papyrusje betekent en later werd gebruikt als aanduiding van een boek).

Thematiek

In grote lijnen gaat de Bijbel over het handelen van God in de wereld, vanaf de Schepping van de wereld tot aan het einde der tijden. In essentie betreft het de verstoorde relatie tussen God en mens (zondeval) en de weg naar herstel. In de Bijbel klinkt een boodschap van heil door. In het Oude Testament in eerste instantie voor het joodse volk. Later wordt echter de mensheid als geheel in dit heilsverschiet betrokken. Dit vindt zijn culminatie in het Nieuwe Testament waarbij iedereen („En er is geen onderscheid tussen Joden en andere volken, want ze hebben allen dezelfde Heer. Hij geeft zijn rijke gaven aan allen die hem aanroepen.” – Romeinen 10:12) die zijn of haar zonden belijdt en Jezus Christus, wiens optreden reeds in het Oude Testament (Jesaja) werd aangekondigd, als middelaar en brenger van een nieuw verbond tussen God en mensen aanneemt, vergeving ontvangt. Zij allen zullen het Koninkrijk van God beërven.

Boeken

De Bijbel bestaat uit een reeks aparte boeken en geschriften van verschillende lengte en stijl in verhalende vorm, in proza en poëzie, die over een periode van ongeveer duizend jaar geschreven zijn door een veertigtal verschillende auteurs. Sommige werken in de Bijbel, zoals Hooglied, Job en delen van Jesaja worden zelfs tot de wereldliteratuur gerekend.

Het Oude Testament

Het Oude Testament is in feite de Hebreeuwse joodse Tenach. Omdat de teksten vroeger op aparte schriftrollen stonden, stond de volgorde van de boeken niet helemaal vast. Sinds de uitgave van de Vulgata door Hiëronymus is in het christelijke Oude Testament een wat andere volgorde ingeburgerd dan in de Hebreeuwse uitgaven van de Tenach.

In de katholieke traditie staan de deuterocanonieke boeken tussen de protocanonieke boeken gesorteerd. Wanneer de deuterocanoniek boeken zijn opgenomen in interkerkelijke Bijbeluitgaven, is het eerder gebruikelijk deze te verzamelen tussen het Oude en het Nieuwe Testament.

Aantal boeken

In het jodendom telt men dit als 24 boeken. Door dezelfde boeken wat op een andere manier te tellen, bijvoorbeeld door de Kleine Profeten apart te tellen in de plaats van als een enkel boek, telt men deze in het christendom traditioneel als 39 boeken. Deze worden door alle christelijke kerken als canoniek geaccepteerd.

De rooms-katholieke traditie kent 49 boeken. Dat komt doordat in de rooms-katholieke traditie ook de deuterocanonieke boeken in de Bijbel worden opgenomen. Deuterocanoniek betekent ’in tweede instantie aan de canon toegevoegd’: de boeken horen wel bij het Oude Testament, maar komen niet voor in de Hebreeuwse Bijbel. In de protestants-christelijke traditie worden deze boeken aangeduid als apocriefen (apocrief betekent 'verborgen' en werd al in de vroege kerk gebruikt voor boeken die niet gezaghebbend werden geacht).

Brontaal

Het Oude Testament is oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws, met enkele gedeelten in het Aramees (Daniël 2:4b-7:28, Ezra 4:8-6:18 en 7:11-26 en een paar woorden in Genesis 31:47 en Jeremia 10:11).

Ook de naam Hebreeuwse Geschriften wordt wel gebruikt. Uit deze Hebreeuwse Bijbel ontwikkelde zich in het hellenistische jodendom de Septuaginta, die een grotere invloed had op het vroege christendom dan de Hebreeuwse Bijbel.

Indeling

Het is de traditie om het Oude Testament in vijf secties op te delen: de Wet, de Geschiedenis van het volk Israël, Wijsheid en Poëzie, de Grote Profeten en de Kleine Profeten. De Katholieke Kerk rekent een aantal apocriefe of deuterocanonieke boeken tevens tot de canon van het Oude Testament (deuterocanoniek betekent 'in tweede instantie aan de canon toegevoegd'). Het gaat daarbij om boeken die van oudsher in de Septuaginta waren opgenomen.

Zie Hebreeuwse Bijbel voor het hoofdartikel over dit onderwerp

Wet

De Wet (vertaling van het Hebreeuwse Thora, zoals deze teksten in het jodendom heten) wordt ook wel Pentateuch of de vijf boeken van Mozes genoemd, omdat Mozes traditioneel gezien werd of wordt als de schrijver van het grootste deel ervan. De boeken zijn: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium.

Geschiedenis

Geschiedenis omvat de boeken Exodus, Jozua, Richteren, Ruth, 1 en 2 Samuël, 1 en 2 Koningen, 1 en 2 Kronieken, Ezra, Nehemia, Esther. Deze bevatten de geschiedenis van het volk Israël.

Poëzie en wijsheid

Omvat de boeken Job, Psalmen, Spreuken, Prediker en Hooglied. Deze bevatten gedichten, spreuken en andere handelingen, bijvoorbeeld, een liedverzameling in het boek Psalmen en wijsheidsliteratuur zoals het boek Prediker.

Grote profeten

De grote profeten zijn de boeken Jesaja, Jeremia en Ezechiël. Deze boeken bevatten, net als de kleine profeten, de verhalen van de joodse profeten en hun pogingen het volk (en de koning) op het rechte pad te houden in de naleving van de geboden uit de Thora. Tussen de grote profeten staan de boeken Klaagliederen en Daniël. Feitelijk hoort Klaagliederen bij de poëtische boeken (hier direct boven), maar het is in de christelijke Bijbel direct achter het boek van de profeet Jeremia geplaatst, die ook traditioneel gezien wordt als de schrijver van dit boek. Daniël is een boek dat voor bijna de helft uit geschiedenis bestaat, en voor de rest apokalyptische visioenen bevat. In het jodendom wordt het tot de geschriften gerekend, terwijl het in de christelijke vertalingen naar de profeten is verhuisd. Overigens bevatten de grote en de kleine profeten behalve toekomstvisioenen ook veel poëzie.

Kleine profeten

De kleine profeten hebben deze naam te danken aan de lengte van hun tekst, niet aan het belang van hun boodschap; Hosea, Joël, Amos (boek), Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Haggai, Zacharia en Maleachi.

Deuterocanonieke boeken

De apocriefe of deuterocanonieke boeken zijn tussen de derde en eerste eeuw v.Chr. ontstaan in het antieke jodendom. Het zijn deels Griekse vertalingen van Hebreeuwse of Aramese boeken, deels oorspronkelijk in het Grieks geschreven werken.

Rond 150 v.Chr. werd een Griekse vertaling van de Thora gemaakt: de zogenaamde Septuaginta. De oorspronkelijke Septuaginta bevatte de vijf boeken van de Wet, de Thora of Pentateuch. Ook later vertaalde boeken werden opgenomen in de tekstcollectie van de Septuaginta. Van een aantal boeken was de Griekse versie uitgebreider dan de Hebreeuwse tekst. Welke teksten in de Griekse codices voorkwamen, varieerde. Vaak bevatten codices bijkomende boeken, die niet tot de Tenach behoren. Van deze bijkomende boeken, werden er dertien door de Rooms-Katholieke Kerk aanvaard als deuterocanoniek (‘later aan de canon toegevoegd’), die tot de Bijbel behoren. In het artikel Canon van de Bijbel staat zowel voor het Oude als voor het Nieuwe Testament een overzicht van welke kerken welke boeken als canoniek beschouwen.

Teksten die wel vaak werden opgenomen in Griekse codices, maar niet in de Tenach stonden, worden door de meeste protestantse kerken als apocrief beschouwd.

De concilies van Florence (1441) en Trente (1546) bevestigden de plaats van de zogenaamde deuterocanonieke boeken in de canon van de Bijbel, die zij immers al in de Septuaginta hadden, en ook in de Vulgaat behielden. Het zijn de toevoegingen bij Esther, Judith, Tobit, 1 Makkabeeën, 2 Makkabeeën, de Wijsheid van Salomo, de wijsheid van Jezus Sirach, Baruch (met de Brief van Jeremia) en de toevoegingen bij Daniël. Deze worden onder invloed van Maarten Luther door de protestanten als apocrief beschouwd.

Apocriefen van het Oude Testament

Door zowel katholieken, oosters-orthodoxen als protestanten worden 3 Ezra en 4 Ezra, 3 Makkabeeën en 4 Makkabeeën, Psalm 151, Psalmen van Salomo en Oden als apocrief beschouwd.

Het Nieuwe Testament

Naast het Oude Testament bevat de Bijbel van de christenen ook het Nieuwe Testament. Het Nieuwe Testament is in het Koinè-Grieks geschreven. Het wordt ook de Griekse geschriften genoemd, waarbij we aantekenen dat (een deel van?) het Evangelie volgens Matteüs mogelijk oorspronkelijk in het Hebreeuws of Aramees is opgetekend en pas later in het Grieks is vertaald.

Ook het Nieuwe Testament is een verzameling boeken. Door Athanasius van Alexandrië werd in 367 n.Chr. een lijst opgesteld van 27 boeken die toen reeds algemeen door de christenen van verschillende strekkingen als geïnspireerd werden aanvaard, en tot op heden als de canonieke boeken van het Nieuwe Testament worden beschouwd. Zie Canonvorming van het Nieuwe Testament voor meer hierover.

Zie Canon van de Bijbel en Canonvorming van het Nieuwe Testament voor de hoofdartikelen over dit onderwerp

Zie ook Canonvorming van het Nieuwe Testament

Evangeliën

Vier Evangeliën, waarin de geboorte, het doen en laten, de vrijwillige dood, de opstanding van Jezus Christus en de verlossing door dit offer zijn beschreven: Evangelie volgens Matteüs, Evangelie volgens Marcus, Evangelie volgens Lucas en Evangelie volgens Johannes. De eerste drie evangeliën vertonen veel overeenkomsten en worden daarom ook wel de Synoptische Evangeliën genoemd (synopsis betekent samen bekeken; als je ze naast elkaar legt vallen de overeenkomsten in thema, indeling of woordgebruik op). Het vierde evangelie, dat van Johannes, heeft een heel eigen karakter, vermoedelijk omdat het pas tientallen jaren later geschreven is.

Geschiedenis van de eerste christenen

De Handelingen van de Apostelen vertelt hoe het Evangelie in Jeruzalem en omstreken ontvangen werd, hoe de eerste christenen er toe kwamen om het ook aan niet-Joden te verkondigen en tenslotte over Paulus die door zijn reizen en zijn gevangenschap het Evangelie brengt in Cyprus, Turkije, Griekenland en uiteindelijk aan het keizerlijke hof.

De brieven van de Apostelen

Hierin opgenomen de brieven van Paulus: aan de Romeinen, de eerste en de tweede aan de Korintiërs, de brieven aan de Galaten, de Efeziërs, de Filippenzen, de Kolossenzen, de eerste en de tweede aan de Tessalonicenzen, de eerste en de tweede aan Timoteüs, de brief aan Titus, en die aan Filemon. Naamloos, maar traditioneel behorend tot de brieven van Paulus: de brief aan de Hebreeën, Van de overige apostelen: de brief van Jakobus, de eerste en de tweede brief van Petrus, de eerste, de tweede en de derde brief van Johannes en brief van Judas.

Openbaring

De openbaring van Johannes; eigenlijk de ’Openbaring van Jezus Christus aan Johannes’. Profetisch boek van het Nieuwe Testament.

Apocriefen van het Nieuwe Testament

Van een aantal boeken, de apocriefe boeken van het Nieuwe Testament, wordt het gezag niet erkend; zij vormden nooit een deel van het Nieuwe Testament. Sommige zijn sinds hun ontstaan bekend (zoals de Brief van Barnabas), andere werden bekend door tekstvondsten zoals die bij Nag Hammadigeschriften, of ze werden gereconstrueerd uit verwijzingen die vroege kerkvaders gaven. Deze apocriefen zijn: Handelingen van Petrus, Handelingen van Paulus, Handelingen van Johannes, Handelingen van Thomas, Handelingen van Andreas, Evangelie van Thomas, Evangelie van de Hebreeën, Evangelie van de Ebionieten, Evangelie van de Nazareners, Evangelie van de Egyptenaren, Evangelie van de Naäsenen, Evangelie van Petrus, Openbaring van Petrus, Verkondiging van Petrus, Evangelie van Maria Magdalena, Brief van Barnabas en het Evangelie volgens Judas.

Bijbelvertalingen

De Bijbel is geschreven in het Hebreeuws, het Aramees en het Grieks. Er zijn talrijke vertalingen van de Bijbel in andere talen. Door deze vertalingen is de bijbelse boodschap ter beschikking gekomen van miljarden mensen die de oorspronkelijke talen van de Bijbel niet verstaan en begrijpen. De vroege vertalingen van de Bijbel werden met de hand geschreven en waren dus handschriften of manuscripten. Sinds de komst van de drukpers zijn er echter veel meer vertalingen verschenen, en deze zijn over het algemeen in grote oplagen uitgegeven. Sommige bijbelvertalingen zijn rechtstreeks uit het Hebreeuws en het Grieks vertaald, terwijl in andere gevallen eerdere vertalingen als basis hebben gediend.

Een belangrijke vertaling van het Oude Testament naar het Grieks was de Septuaginta, vervaardigd in de 3e eeuw v.Chr. te Alexandrië. Rond 400 n. Chr. vertaalde de kerkvader Hiëronymus de teksten in het Latijn; deze Vulgata was gedurende de Middeleeuwen toonaangevend. Toen het Latijn in het dagelijkse leven steeds meer vervangen werd door de volkstalen, kon de Bijbel enkel nog gelezen worden door geestelijken die Latijn hadden gestudeerd. De rest van de bevolking was hierdoor afhankelijk van hetgeen de geestelijken vertelden. Tot ver in de 19e eeuw was het voor katholieken niet gebruikelijk de Bijbel te lezen.

De Bijbel in het Nederlands

Er zijn verscheidene Bijbelvertalingen in het Nederlands. Zie het artikel

Verspreiding

Er wordt geschat dat meer dan 4,7 miljard bijbels (geheel of gedeeltelijk) zijn gedrukt. Dat is meer dan vijf keer het aantal exemplaren van het rode boekje, waarvan naar schatting 800 miljoen exemplaren zijn verkocht of verspreid. In zijn geheel of gedeeltelijk, is de Bijbel vertaald in meer dan 2.400 talen. Ten minste een deel van de Bijbel is beschikbaar in de talen gesproken door meer dan 90 procent van de menselijke familie.

Volgens de gegevens van de United Bible Societies (UBS) is het aantal talen waarin de volledige Bijbel is uitgegeven, sinds het jaar 2000 toegenomen tot 563 in 2016. Het Nieuwe Testament zou in 1334 talen zijn vertaald en gedrukt. In 1038 talen bestaat er een vertaling van tenminste een gedeelte van de Bijbel.

Invloed van de Bijbel

Wegens de grote rol van het christendom in het Europa vanaf de late Romeinse tijd tot aan de verlichting, had de Bijbel niet alleen voor het godsdienstige leven in Europa van belang. Ook taal, wetgeving alsmede kunst, filosofie en het maatschappelijke leven in het algemeen in de westerse beschaving zijn door de Bijbel beïnvloed. Onder andere door de overheersende positie van Europa in de wereld gedurende de tweede helft van het tweede millennium strekt deze invloed zich ten dele ook buiten de westerse wereld uit.

Met de verlichting, de scheiding van kerk en staat en de wetenschappelijke revolutie in Europa en de Verenigde Staten, is de invloed van het christendom en daarmee van de Bijbel op het openbare leven afgenomen. De afgelopen eeuwen is er bij veel mensen twijfel aan de goddelijke oorsprong van de Bijbel ontstaan. Vanwege de secularisering in de westerse wereld heeft de Bijbel daar als religieuze en ethische leidraad bij velen aan belang ingeboet. In andere delen van de wereld (Oost-Azië, Latijns-Amerika en Afrika) kan men vanwege grootschalige bekeringen een toenemende belangstelling voor de Bijbel waarnemen.

Zienswijzen op de Bijbel

Verschillende kerken hebben een eigen visie op de Bijbel. Tegenover de visie dat de Bijbel door God geïnspireerd is, staat de visie dat de Bijbel een door mensen samengestelde selectie is uit honderden geschriften. Over de vraag in hoeverre de diverse samenstellers door Goddelijke inspiratie of door persoonlijke opvattingen, en mogelijk zelfs eigenbelang, werden geleid, bestaan verschillende meningen.

Beschouwd als door God geïnspireerd

De Bijbel is voor „Bijbelgetrouwe christenen” het onfeilbare Woord van God. Die overtuiging wordt mede gebaseerd op een tekst uit de Bijbel zelf: „Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven.” (2 Timoteüs 3:16). Die overtuiging vormt voor hen zelfs mede het fundament van het christelijke geloof.

Door alle eeuwen heen hebben (andere) christenen in de Bijbel naast de letterlijke ook een zinnebeeldige en morele betekenis gevonden; deels vloeien deze benaderingswijzen in elkaar over omdat sommige onderdelen van de Bijbel van zichzelf zinnebeeldig zijn (hierbij kan men denken aan de gelijkenissen van Jezus) of van morele aard (bijvoorbeeld de Tien geboden).

Beschouwd als mensenwerk

Sedert de verlichting beschouwen vrijzinnige christenen de teksten als mensenwerk, voortkomend uit de tijd waarin ze zijn ontstaan en dienovereenkomstig de taal en beelden uit die periode bevattend. Ook rechtzinnige christenen zijn wat dit laatste betreft meestal deze mening toegedaan. Om die reden maakt onderzoek naar de context waarin een tekst is geschreven doorgaans deel uit van de exegese.

Hoewel vaak wordt gezegd dat de Bijbel door God geïnspireerd is, vergt deze uitspraak wel enige nadere toelichting. De Bijbel is niet woordelijk door God „gedicteerd” of anderszins vastgelegd. Mensen schreven, in hun eigen bewoordingen en in hun eigen stijl, en soms zelfs in hun eigen dialect, wat ze van God hadden begrepen, en soms ook letterlijk gehoord, of in dromen hadden gezien. De mate waarin deze nuancering wordt geaccepteerd, verschilt echter van kerk tot kerk. In het algemeen zullen reformatorische en bevindelijk-gereformeerde kerken strakker aan een letterlijke openbaring vasthouden.

Hoewel de Bijbel bestaat uit een grote verzameling losse geschriften van diverse auteurs, wordt de Bijbel binnen sommige christelijke stromingen als geheel beschouwd als de door God geopenbaarde waarheid, oftewel het „onfeilbare Woord van God” aangezien alle auteurs direct zijn geïnspireerd door God. De kerken in het christendom hanteren zonder uitzondering deze zienswijze. Los daarvan staat de vraag in welke mate de Bijbel letterlijk gelezen moet worden.

Rooms-katholieke zienswijze

Binnen de Rooms-Katholieke Kerk bestaat van oudsher naast de Bijbel ook de het gezag van de Kerk en de Traditie, die het Woord van God duidt. Al in de oudheid werden Bijbelteksten daarom ook allegorisch geduid.

Traditioneel protestantisme

Binnen het protestantisme werd daarentegen het sola scriptura-principe (wat betekent dat alleen de Bijbel gezag en autoriteit heeft) ontwikkeld, waardoor er geen legitieme interpreterende instantie voor de Bijbel meer kon bestaan, maar de legitimiteit in de Bijbel zelf werd gelegd. Orthodoxe protestanten neigen naar een letterlijke tekstgetrouwe lezing.

Hogere kritiek

De hogere kritiek (zie onder) werd voor het eerst gebruikt in het protestantisme. vrijzinnige protestanten interpreteren de Bijbel meer allegorisch.

Feministische theologen kijken kritisch naar de historische redactie van mannen in de keuze en vertaling van Bijbeldelen waarin vrouwen een rol spelen.

Wetenschap

Sommige wetenschappers, waaronder bepaalde archeologen, beschouwen de Bijbel als historisch en natuurwetenschappelijk correct. Veel wetenschappers zien de Bijbel echter meer als een cultureel, literair en religieus document.

Bijbel en archeologie

De Bijbel maakt gewag van namen, gebruiken, landen, naties en dieren, die deels tot in deze tijd nog bestaan. Archeologische vondsten duiden erop dat bepaalde in de Bijbel genoemde gebeurtenissen daadwerkelijk historische grond hebben (zie onder meer het Sisak reliëf (2 Kronieken 12), de Merenptah-stèle (vermeldt de aanwezigheid van Israëlieten in het oude Kanaän in 1230 v.Chr.), de Mesasteen (2 Koningen 3 en Genesis 19, de Zwarte Obelisk van Salmanassar (2 Koningen 9-10)). Anderzijds zijn er geen directe archeologische bewijzen gevonden voor Jezus Christus, Maria of Mozes bijvoorbeeld.

Kritisch onderzoek van de Bijbel

De Bijbel is sinds zijn ontstaan een bron van gezag geweest. Vanaf de zeventiende eeuw is de inhoud van de Bijbel, waarop dit gezag is gebaseerd, echter in toenemende mate onderwerp van wetenschappelijke kritiek geworden. Het woord ’kritiek’ komt van het Griekse krinein en betekent een niet-vooringenomen onderzoek. Men begon vraagtekens te plaatsen bij de opvatting dat de Bijbel het resultaat is van goddelijke openbaring.

Er zijn drie vormen van kritiek te onderkennen:

• Tekstkritiek (ook wel lagere Schriftkritiek genoemd) bestudeert de oude Bijbelse handschriften en tracht de oorspronkelijke tekst zo goed mogelijk te reconstrueren. Van de meeste boeken zijn geen originele handschriften van de auteur (autografen) meer over. In de loop der eeuwen zijn ze steeds overgeschreven. De tekstkritiek onderzoekt al deze handschriften en tracht de meest waarschijnlijke oorspronkelijke tekst op het spoor te komen. Dit onderzoek heeft ertoe geleid dat er een nauwkeurige beschrijving van de oorspronkelijke tekst tot stand is gekomen.
• De historisch-kritische methode (ook wel hogere Bijbelkritiek of hogere Schriftkritiek genoemd) bestudeert de eenheid, bronnen, auteurschap en ouderdom van de Bijbelboeken.
• Historische Bijbelkritiek onderzoekt de herkomst van de Bijbel als historisch geschrift en de bronnen die daarbij zijn gebruikt. Hier gaat het dus vooral om de inhoud van de Bijbel.

Er rees twijfel over de bovennatuurlijke verschijnselen die in de Bijbel worden beschreven en men verweet de Bijbel gebrek aan eenduidigheid en het voorkomen van tegenstrijdigheden.

Ook Jezus is onderwerp geworden van historisch-kritisch onderzoek, waarbij gebruik wordt gemaakt van een rationeel-naturalistische invalshoek.

Mede als gevolg hiervan wordt de Bijbel in een seculariserende wereld door velen niet meer – of in verminderde mate – als relevante leidraad beschouwd in ethische kwesties.

Bijbelse personen

Aäron – Abel – Abraham – Absalom – Achaz – Adam – Amos – Ananias uit Damascus – Barabbas – Barnabas – Batseba – Benjamin – Bileam – Cham – Dan – Daniël – David – Eli – Elia – Elisa – Esau – Esther - Eva – Ezechiël – Febe – Filippus – Gideon – Goliath – Hagar – Haman – Henoch – Herodes I – Herodes Antipas – Hizkia – Ismaël – Izäak – Izebel – Jakob – Jakobus de Meerdere – Jafet – Jeremia – Jesaja – Jezus – Job – Johannes de Doper – Johannes (evangelist) – Jonatan – Jozef (zoon van Jakob) – Jozef (Jezus' pleegvader) – Jozua – Juda – Judas (Iskariot) – Kaïn – Kaleb – Lea – Levi – Lot – Lucas – Maleachi – Manasse – Marcus – Maria – Maria Magdalena – Matteüs – Metusalem – Micha – Mirjam – Mozes – Nebukadnezar II – Noach – Paulus – Petrus – Pontius Pilatus – Rachab – Rachel – Salomé - Salomo – Samuel – Sara – Saul – Sedekia – Sem – Seth – Simeon – Simson – Stefanus – Thomas – Timoteüs – Zacharia – Zacheüs

Zie ook

• Bijbelvertaling
• Vertalingen van de Bijbel in het Nederlands
• Concordantie
• Bijbelse handschriften
• Schriftkritiek
• Tekstkritiek van de Bijbel
• Historisch-kritische methode
• Documentaire hypothese
• Exegese
• Uitdrukkingen en gezegden ontleend aan de Bijbel
• Tegenstrijdigheden in de Bijbel

Externe links

Volledige Bijbeltekst online in diverse vertalingen

• debijbel.net – De Bijbel in verschillende Nederlandse vertalingen: Statenvertaling, Statenvertaling 1977, Herziene Statenvertaling 2010, Nederlands Bijbelgenootschap 1951, Willibrordvertaling 1995, Groot Nieuws Bijbel 1996 en Nieuwe Bijbelvertaling 2004. Inloggen vereist. Betalende leden hebben toegang tot extra’s.
• Biblegateway.com – Het Boek en vele anderstalige (vooral Engelse en Spaanse) vertalingen.
• Bibleserver.com – Het Boek en vele anderstalige (vooral Duitse) vertalingen.
• Voorleesbijbel.nl – De Bijbel online beluisteren, met de tekst op het scherm erbij.
• Bijbelsdigitaal.nl – Gescande versies van verschillende oude vertalingen, zoals Delftse Bijbel, Liesveltbijbel, Deux-Aesbijbel, e.d.
• Biblija.net – De Bijbel in een aantal andere talen. Ook meerdere vertalingen in kolommen naast elkaar mogelijk.
• De Nova Vulgata op Vatican.va – Herziene versie van de Latijnse bijbelvertaling
• JW.org – Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift, de vertaling die gebruikt wordt door Jehovah's Getuigen], online raadpleegbaar.

Achtergrondinfo over de Bijbel

• Invloed van de Bijbel op de Nederlandse cultuur
• De Bijbel in Statenvertaling met kanttekeningen, apocriefen, kunstwerken, zoekfunctie
• Achtergrond en volledige tekst van de Willibrordvertaling en de Nieuwe Bijbelvertaling
• Een site met achtergrondartikelen bij Bijbelboeken, voor Bijbelstudie

Zoek bijbel op Wiktionary.

  Vrije mediabestanden over Bible op Wikimedia Commons

  (en) Bible op Wikisource

Spelling Volgens de huidige spellingsregels van het Nederlands schrijft men de naam van een heilig boek met een hoofdletter als men de tekst bedoelt, maar met een kleine letter als het om een exemplaar of exemplaren van het boek gaat: „Er liggen twee bijbels op tafel.”—Woordenlijst Nederlandse Taal, leidraad, regel 16.P (1) en lemma ’Bijbel’ in de woordenlijst. Zie ook Is het Bijbel met een hoofdletter of bijbel met een kleine letter?, Genootschap Onze Taal.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

Christendom