Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Calvinisme
| Christendom |
|---|
 |
|
..Pijlers
Jezus Christus • Christelijke Theologie • Apostelen • Koninkrijk • Evangelie • parochie; gemeente of vergadering |
|
..Bijbel
|
|
..Christelijke feesten
|
|
Drie-eenheid (Vader, Zoon, Heilige Geest) • Theologie • Apologetiek • Schepping • Zondeval • Wet• Verlossing • Aanbidding • Kerk • Sacramenten
|
|
..Geschiedenis en tradities
|
|
..Onderwerpen Bewegingen • Denominaties • Oecumene • Homilie/Preek • Gebed • Christelijke muziek • Kerkmuziek • Kerkgebouw • Liturgie • Kalender • Symboliek • Kunst • Kritiek
|
|
..Belangrijke personen Paulus • Petrus • Kerkvaders • Heiligen • Constantijn • Athanasius • Augustinus • Anselmus • Aquino • Palamas • Wyclif • Luther • Calvijn • Wesley • Arius • Marcion van Sinope • Paus
|
Het calvinisme is een stroming van het protestantse christendom, gebaseerd op de theologische, en daaruit voortvloeiende sociale en politieke leer van de hervormer Johannes Calvijn (1509-1564). In hoeverre het latere calvinisme afwijkt van of overeenkomt met het oorspronkelijke gedachtegoed van Calvijn is een studie op zich. De rechtvaardigingsopvattingen van het jansenisme worden ook wel eens geïnterpreteerd als verlate invloed van het calvinisme op de Rooms-KKatholieke Kerk.
Het calvinisme zorgde voor 'de tweede reformatorische golf', nadat aanhangers van het lutheranisme van de grote hervormer Maarten Luther de eerste vervolgingen hadden ondervonden. Het calvinisme had grote invloed in onder meer Frankrijk, Schotland, (waar John Knox het calvinistische denken verbreidde, waarmee de Schotse Reformatie begon), delen van Zwitserland en de Nederlanden. De leer sloeg ook in bij de puriteinen in Engeland en in de Verenigde Staten, waar het nog te vinden is in de presbyteriaanse en congregationalistische kerken aldaar. In 1536 verscheen de eerste versie van Calvijns belangrijkste werk Institutie.
In de Lage Landen is het calvinisme tegenwoordig in een breed kerkelijk spectrum van het protestantisme terug te vinden. Het merendeel van de Protestantse Kerk in Nederland en alle gereformeerde kerkgenootschappen baseren zich op Johannes Calvijns theologie.
Populair taalgebruik
In het spraakgebruik wordt met calvinisme een verzameling eigenschappen bedoeld die typisch Nederlands lijken te zijn. Ingetogen gedrag, ingetogen in het uiten van emoties, niet te koop lopen met je successen, niet te koop lopen met je kapitaal, zuinigheid en arbeidsethos.
Calvinisme wereldwijd
Zoals verwoord in de eerste alinea, is het de vraag in hoeverre Calvijn zelf de grondlegger is van calvinisme. Een conflict dat ruim na Calvijns dood (1564) zich afspeelde in het begin van de 17de eeuw in Nederland, tussen Franciscus Gomarus en Jacobus Arminius, heeft geleid tot het vastleggen van de wereldwijd erkende calvinistische of gereformeerde leer. De vastlegging hiervan gebeurde in Dordrecht in 1618-1619 op de synode van Dordt. Dit heeft internationaal veel aandacht gekregen. De leer van Arminius werd door de calvinisten veroordeeld.
Van zowel Arminius als Gomarus kan gezegd worden dat zij aangaande de redding (van de hel) andere ideeën hadden dan Calvijn zelf. Toch is de leer van Gomarus, en niet de leer van Calvijn, uiteindelijk wereldwijd erkend als het calvinisme.
Het calvinisme is in verschillende Europese landen en zelfs ver daarbuiten de hoofdstroming geworden van het christendom, dit was ook het geval in Nederland, de Nederlandse Grondwet is zelfs sterk gebaseerd op calvinistische principes, standpunten en uitgangspunten. Vandaag de dag is het katholicisme de grootste stroming van het christendom in Nederland, de op één na grootste stroming is nog steeds het calvinisme. In Duitsland en Scandinavië is vooral het lutheranisme een erg belangrijke stroming, het calvinisme speelt echter in Duitsland ook een grote rol.
De overgrote meerderheid van de Afrikaanstalige bevolking in Zuid-Afrika en Namibië is ook een aanhanger van het calvinisme, de Nederduits Hervormde Kerk en de Nederduits Gereformeerde Kerk om precies te zijn. Het calvinisme was vroeger ook in Polen, Oostenrijk, Hongarije en Roemenië (vooral Transsylvanië) erg belangrijk.
Calvinisme en kapitalisme
Verschillende auteurs, te beginnen met Max Weber, hebben een verband gelegd tussen de opkomst van het kapitalisme in het zestiende-eeuwse West-Europa en die van het calvinisme in dezelfde tijd. Deze religieuze stroming kent bepaalde waarden die volgens Weber nodig waren om een kapitalistische economie te kunnen voeren: aangezien geen calvinist zeker weet of hij wel of niet uitverkoren was, moet hij hard werken en vooruitkomen in het leven, om in ieder geval niet – als hij toevallig wel uitverkoren is – zijn plek naast God alsnog te verspelen.
Volgens Weber was het kapitalisme niet zozeer hebzuchtig maar vooral rationeel, ordelijk en gericht op vooruitkomen in de wereld. Calvijn had dat vooruitkomen in de wereld wellicht meer 'geestelijk' bedoeld, maar zijn volgelingen legden het materieel uit. Naast hard werken moesten calvinisten ook betrouwbaar zijn, ijverig, eerlijk, ernstig, gezagsgetrouw. Deze eigenschappen maakten calvinisten tot betrouwbare zakenpartners, hetgeen hun succes nog eens versterkte.
Zie ook
Externe links
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Calvinism op Wikimedia Commons.
| Protestantisme |
|---|
|
Geloofsrichtingen:
Adventisme • Anabaptisme • Anglicanisme • Baptisme • Calvinisme • Congregationalisme • Doopsgezinden • Episcopalisme • Evangelischen • Gereformeerden • Genootschap der Vrienden (Quakers) • Nederlandse Hervormde Kerk • Lutheranisme • Methodisme • Pinksterbeweging • Presbyterianisme • Vergadering van gelovigen • Vrijzinnig protestantisme • Zevendedagsadventisten
|