Attische kalender

De Attische kalender, de kalender die gebruikt werd in het oude Athene, was invloedrijk onder de Helleense kalenders. Het is een lunisolaire kalender, dat wil zeggen, een kalender die elementen combineert van zowel zonnekalenders als maankalenders.

Maanden

Het jaar begon rond de herfstequinox en bevatte twaalf maanden, die elk begonnen met de nieuwe maan. Om gelijke tred te houden met de seizoenen werd soms na de zesde maand, poseideoon een intercalaire maand (schrikkelmaand) ingevoegd. Deze „tweede poseideoon” werd eerst op onregelmatige basis ingevoegd, maar later gebeurde de invoeging van de schrikkelmaand systematisch in de jaren 3, 5, 8, 11, 13, 16 en 19 van de cyclus van Meton.

1. Hekatombaion, ὁ ἑκατομβαιών (1e maand; juli/augustus)
2. Metageitnion, ὁ μεταγειτνιών (2e maand; augustus/september)
3. Boèdromion, ὁ βοηδρομιών (3e maand; september/oktober)
4. Puanepsion, ὁ πυανεψιών (4e maand; oktober/november)
5. Maimaktèrion, ὁ μαιμακτηριών (5e maand; november/december)
6. Poseideon, ὁ ποσειδεών (6e maand; december/januari)
7. Gamèlion, ὁ γαμηλιών (7e maand; kon beginnen tussen eind december en half januari)
8. Anthestèrion, ὁ ἀνθεστηριών (8e maand; februari/maart)
9. Elafèbolion, ὁ ἐλαφηβολιών (9e maand; maart/april)
10. Moenichion, ὁ μουνιχιών (10e maand; april/mei)
11. Thargèlion, ὁ θαργηλιών (11e maand; mei/juni)
12. Skirophorion, ὁ σκιροφοριών (12e maand; juni/juli)

Feesten

• Hekatombaioon was de eerste maand. In deze maand werden grote offers van hekatomben (100 runderen) gebracht.
• Van 15 tot en met 21 boèdromioon werden de Eleusinische mysteriën gehouden.
• In de maand puanepsioon werd de puanepsia gevierd, een feest ter ere van Apollon waarop men een gerecht van bonen of van peulvruchten bereidde.
• In maimaktèrioon werd de maimaktèria gevierd, het feest van Zeus maimaktès, de wintergod der stormen
• Gamelioon was gewijd aan het heilige huwelijk van Hera en Zeus.
• Van 12 tot en met 15 gamelioon werd het Lenaia-festival gehouden ter ere van Dionysus. Het feest had wel wat weg van het tegenwoordige Valentijnsdag.

Jaartelling

Data werden berekend per olympiade, die vier jaar duurden. Daarmee is de Attische telling één van de weinige jaartellingssystemen uit de klassieke oudheid die onafhankelijk is van de regeerperiodes van bepaalde heersers. De Romeinse keizer Justinianus I verbood de Olympische Spelen (en andere heidense instellingen) in 529, waardoor het gebruik van deze jaartelling vanaf de 327e olympiade niet meer gebruikt werd.

De eerste olympiade was in 776 v.Chr., en er werd steeds toegerekend naar de volgende olympiade, dus de jaarnummering zou zijn geweest:

• 776 v.Chr. 1e olympiade
• 775 v.Chr. jaar 1 van de 2e olympiade
• 774 v.Chr. jaar 2 van de 2e olympiade
• 773 v.Chr. jaar 3 van de 2e olympiade
• 772 v.Chr. 2e olympiade
• 771 v.Chr. jaar 1 van de 3e olympiade
• 770 v.Chr. jaar 2 van de 3e olympiade
• 769 v.Chr. jaar 3 van de 3e olympiade
• 768 v.Chr. 3e olympiade

. . . (geëxtrapoleerd naar het heden) . . .

• 2005 696e olympiade
• 2006 jaar 1 van de 697e olympiade
• 2007 jaar 2 van de 697e olympiade
• 2008 jaar 3 van de 697e olympiade
• 2009 697e olympiade
• 2010 jaar 1 van de 698e olympiade
• 2011 jaar 2 van de 698e olympiade
• 2012 jaar 3 van de 698e olympiade
• 2013 698e olympiade

. . .

• 2021: 700e olympiade
• 2022: Jaar 1 van de 701e olympiade
• 2023: Jaar 2 van de 701e olympiade
• 2024: Jaar 3 van de 701e olympiade
• 2025: 701e olympiade
• 2026: Jaar 1 van de 702e olympiade
• 2027: Jaar 2 van de 702e olympiade
• 2028: Jaar 3 van de 702e olympiade

Trivia

In de boeken van J. R. R. Tolkien is er in Midden-Aarde een land genaamd Thargelion.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen en verwijzingen Webster’s 1913 Dictionary voor de basisstructuur van de kalender helénico Calendario helénico op de Spaanse Wikipedia, voor de jaarnummering

Kalendersystemen

In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar