Berberkalender

De kalender die door de Berbers wordt gebruikt, is een variant van de juliaanse kalender. Deze kalender wordt gebruikt in Noord-Afrika om de landbouw te kunnen plannen, in de plaats van de islamitische kalender, een maankalender, die niet zo geschikt is voor de landbouw, omdat hij niet gebonden is aan de cyclus van de seizoenen.

De kalender wordt ook gebruikt onder de naam فلاحي fellāḥī „landbouw”[‑kalender] of عجمي adjamī „vreemd, niet Arabisch”.

Sinds de jaren 1960 begonnen sommige Berbers, op initiatief van de Académie Berbère de Paris, hun jaartelling vanaf het jaar 950 v.Chr., de vermoedelijke datum waarop Sjosjenq I (Sisak), een Berber uit Libië, Farao van Egypte werd. Hij wordt gezien als de eerste prominente Berber in de geschiedenis. Het jaar 2024 van de gregoriaans/juliaanse kalender komt bijvoorbeeld (voor het grootste deel) overeen met het jaar 2974 volgens de berberse jaartelling.

Maanden en seizoenen

De namen van de maanden in verschillenden talen van Noord-Afrika (Berbertalen en Arabisch)

Maand	Chleuh (Zuid-Marokko)	Kabyle (Algerije)	Chaoui (Algerije)	Berbers uit Djerba (Tunesië)	Marokkaans Arabisch
januari	innayr	(ye)nnayer	yennar	yennár	yennayer
februari	xubrayr	furar	furar	furár	febrayer
maart	mars	meγres	meγres	mars	mars
april	ibrir	(ye)brir	brir	ibrír	abril
mei	mayyuh	maggu	mayu	mayu	mayou
juni	yunyu	yunyu	yunyu	yunyu	younyou
juli	yulyu	yulyu(z)	yulyu	yulyu	youlyouz
augustus	γuct	γuct	γuct	γuct	ghoucht
september	cutanbir	ctember	ctember	ctamber	choutanbir
oktober	kṭuber	(k)tuber	ktober	ktúber	ouktoubr
november	duwanbir	nu(ne)mber	wanber	numbír	nuwanbir
december	dujanbir	bu- (du-)jember	jamber	dujámber	dujanbir

De transcriptie van de Berberse namen komt overeen met de norm van de Académie berbère en INALCO.

Seizoenen

De maanden zijn ingedeeld in vier seizoenen:

Tagrest	winter	december tot februari
Tafsut	lente	maart tot juni
Iwilen/Anebdu	zomer	juni tot augustus
Amewan/Iweğğiben	herfst	september tot november

Week

**Dagen van de week**
	Académie Berbère	samenstelling met telwoord
maandag	aram	aynas
dinsdag	arim	asinas
woensdag	ahad	akras
donderdag	amhad	akwas
vrijdag	sem	asemwas
zaterdag	sed	asedyas
zondag	acer	asamas

Oude berberkalender

Er is niet veel bekend over de tijdsindeling bij de Berbers in de oudheid. Een aantal elementen van een pre-islamitische en met grote zekerheid pre-Romeinse kalender kunnen worden afgeleid uit middeleeuwse geschriften. Deze werden geanalyseerd door Nico van den Boogert. Overeenkomsten met de traditionele Toeareg-kalender suggereren dat er in de oudheid een Berberse tijdsindeling bestond.

Gereconstrueerd uit middeleeuwse werken^[1]
	Naam van de maand	Betekenis
1	tayyuret tezwaret	kleine maan, eerste
2	tayyuret teggwerat	kleine maan, tweede
3	yardut	?
4	sinwa	?
5	tasra tezwaret	de kudde, eerste
6	tasra teggwerat	de kudde, tweede
7	awdayeɣet yezwaren	het antilopenjong, eerste
8	awdayeɣet yeggweran	het antilopenjong, tweede
9	awzimet yezwareysndersn	het gazellenjong, eerste
10	awzimet yeggweran	het gazellenjong, tweede
11	ayssi	?
12	nim	?

Verwijzingen

º Nico van den Boogert, The Names of the Months in Medieval Berber, in: K. Naït-Zerrad (ed.), Articles de linguistique berbère. Mémorial Vycichl, Parijs 2002, pp. 137–152 - ISBN 2-7475-2706-9