Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ab Urbe Condita
De jaartelling Ab urbe condita (Latijn voor: „vanaf de stichting van de stad”) of Anno urbis conditae („in het jaar van de stichting van de stad”), in beide gevallen afgekort tot AUC, telt de kalenderjaren sinds de stichting van Rome.
Deze jaartelling was een tijdlang in gebruik in de Romeinse tijd, zoals blijkt uit onder andere de Naturalis Historia van Plinius de Oudere, waar ze gebruikt wordt om de overwinning op Carthago en Syracuse in 263 v.Chr. te dateren.[1]
Varro
De stad Rome werd volgens de overlevering gesticht op 21 april 753 v.Chr. Deze traditie was gebaseerd op berekeningen door Marcus Terentius Varro. Mogelijk gebruikte hij de lijsten van consuls voor zijn berekeningen. Het jaar van de eerste consuls noemde hij „245 ab urbe condita”. Dat de periode van de Romeinse koningen na de stichting van Rome 244 jaar duurde, nam hij over van de historicus Dionysius van Halicarnassus. Varro’s berekening is naar de huidige wetenschappelijke norm niet helemaal correct, maar omdat de jaartelling ab urbe condita veel werd gebruikt, is deze voor historici nuttig. Deze vond volgens de overlevering plaats in 753 v.Chr.
Vanaf keizer Claudius (regeerde 41–54 n.Chr.) gaf men de voorkeur aan Varro’s berekening boven andere berekeningen uit die tijd. De jaarlijkse herdenking van de stichting van de stad Rome werd een onderdeel van de Romeinse rijkspropaganda. In het jaar 48 n.Chr., 800 jaar AUC, was Claudius de eerste die grootse feestelijkheden organiseerde als herdenking van de stichting van Rome.
Keizer Diocletianus, die regeerde van 284 tot 305, voerde een nieuwe jaartelling in: de Anno Diocletiani, die de Ab Urbe Condita-jaartelling een tijdlang verving. Omstreeks het jaar 400 werd de Ab Urbe Condita-jaartelling opnieuw systematisch gebruikt door de Iberische historicus Orosius.
Anno Domini
Dionysius Exiguus kende de Ab Urbe Condita-jaartelling waarschijnlijk wel, maar maar gebruikte deze blijkbaar nooit. In of kort na het jaar 525 introduceerde hij de ’Anno Domini’-jaartelling in zijn tabel van de Paasdatums. Hij gebruikte het als een vervanging van de jaartelling van keizer Diocletianus, die een christenvervolger was. Pas omstreeks het jaar 600 schijnt paus Bonifatius IV de eerste te zijn geweest die het verband onderkende tussen de ’Anno Domini’-jaartelling en de ’Ab Urbe Condita’-jaartelling (AD 1 = AUC 754).
Naarmate men in de achtste eeuw meer gebruik ging maken van de ’Anno Domini’-jaartelling, raakte de ’Anno Urbis Conditae’-telling in onbruik.
Zie ook
- Romeinse kalender
- Juliaanse kalender
- Anno Diocletiani
- Christelijke jaartelling
- Ab Urbe Condita (boek)
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Bonnie Blackburn, Leofranc Holford Strevens, The Oxford Companion of the Year (1999)
- Georges Declercq, Anno Domini (2000)
Verwijzingen:
- º Plinius de Oudere, Naturalis Historia, XXXV-22