Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Anno Mundi (Byzantijns)
Etos Kosmou (Έτος Κόσμου) was een vroeg Byzantijns en Rooms christelijk chronologisch systeem dat werd geïntroduceerd door Panodorus van Alexandrië, Hippolytus van Rome, Sulpicius Severus, Annianus van Alexandrië, Georgius Syncellus, en anderen. Het betekent ’Jaar van de Kosmos’, dus: de jaartelling sinds [de schepping van] de wereld.
Gebruik[bewerken]
Alexandrijnse jaartelling[bewerken]
Panodorus van Alexandrië introduceerde in zijn werk Kroniek van de Wereld een tijdrekening voor het tijdperk van de wereld, dat volgens zijn berekening 5904 jaar omvatte vanaf de schepping van Adam in 5493 v.Chr. (Grieks: από κτίσεως κόσμου, apo ktiseos kosmou, „sinds de schepping van de wereld”), tot het jaar 412 n. Chr., de tijd waarin hijzelf leefde. Hij liet het jaar beginnen op 29 augustus: dit viel in de juliaanse kalender samen met 1 thoth, de eerste dag van het Egyptische jaar.
Later werd deze tijdrekening de Antiochische of soms de Alexandrijnse jaartelling genoemd. Het jaarbegin werd enkele dagen verschoven, zodat het op 1 september viel.
Byzantijnse jaartelling[bewerken]
De jaartelling die in het Byzantijnse rijk een wijde verspreiding kende, stelde het tijdpunt van de schepping van de wereld zestien jaar vroeger dan in de berekening volgens Panodorus van Alexandrië. Ook in deze jaartelling begon het jaar op 1 september. Het beginpunt van deze jaartelling lag op 1 september van het jaar 5509 v. Chr.
Hoewel deze tijdrekening duidelijk gebaseerd was op de getallen in de geslachtsregisters van de Septuaginta, is het onduidelijk wie op basis van deze getallen een jaartelling opstelde of waar deze haar oorsprong vond.[1]
Tegen de tiende eeuw werd dit het standaarddateringssysteem in het Byzantijnse rijk, en daarom ook in de orthodoxe landen van Oost-Europa. Het bleef lang het standaardsysteem in het oosterse rijk, in Rusland, Albanië, Servië, Roemenië en modern Griekenland. Het bleef in gebruik in Byzantium (Constantinopel) tot de val van de stad in 1453.
Toen gelijkaardige Anno Mundi-systemen erg populair werden, ontstond er een angst voor het ’einde van de wereld’, omdat zowel het einde van een periode van 7000 eraan kwam, alsook een datum die 1500 jaar na Christus’ geboorte lag. Er kwamen in die tijd millenaristische bewegingen op.
Gebruik in Rusland[bewerken]
In het middeleeuwse Rusland was het chronologische systeem gebaseerd op de tijdrekening sinds de schepping van de wereld volgens Panodorus. Tsaar Peter de Grote voerde in 1700 het Anno Domini-systeem in, en zette het begin van het jaar van 1 september, zoals gebruikelijk in het Romeins-Byzantijnse rijk, naar 1 januari, de datum die in het westen werd gebruikt. Hij ging niet zover de gregoriaanse kalender in te voeren, maar bracht de manier hoe de juliaanse kalender in Rusland werd gebruikt op een lijn met de juliaanse kalender zoals die toen in Engeland en vele andere protestantse landen nog in gebruik was.
Modern gebruik[bewerken]
De Byzantijnse jaartelling wordt niet meer officieel gebruikt in Griekenland. Wel wordt het binnen de Orthodoxe Kerk als een traditionele aanduiding, samen met de Anno Domini-datum. Beide data staan op gebouwen als bouwdatum aangegeven, staan op kerkelijke kalenders en documenten. Het kerkelijke nieuwjaar valt nog steeds op 1 september. In de juliaanse kalender, die door een aantal van deze kerken nog wordt gebruikt, valt deze eerste september op wat volgens de gregoriaanse kalender (momenteel) 14 september is.
Het huidige (gregoriaanse) jaar 2025 (n. Chr. of A.D.) is tot eind augustus 7533 A.M. en vanaf 1 september 7534 (volgens de Byzantijnse telling).
Zie ook[bewerken]
Noten en verwijzingen
|
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •