Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Oude Nederlandse maandnamen: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 27: Regel 27:
|[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref><ref name=kolommen/>|| Ougstmaend || arenmaand, koornmaand<ref>In de werken van [[Guido Gezelle]].</ref>||hittemaand ([[thermidor]])
|[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref><ref name=kolommen/>|| Ougstmaend || arenmaand, koornmaand<ref>In de werken van [[Guido Gezelle]].</ref>||hittemaand ([[thermidor]])
|-
|-
|[[september]]||&ensp;7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> || September ||herfstmaand||havermaand, evenemaand,<ref>''Avena'' = haver</ref> gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, {{nowrap|d’ander oogstmaand<ref>als ’tweede oogstmaand’, na augustus</ref>}}||
|[[september]]||&ensp;7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> || herfstmaand|| September ||havermaand, evenemaand,<ref>''Avena'' = haver</ref> gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, {{nowrap|d’ander oogstmaand<ref>als ’tweede oogstmaand’, na augustus</ref>}}||
|-
|-
|[[oktober]]||&ensp;8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand|| Oktoober ||zaaimaand,<ref>Bij de NSB</ref> rozenkransmaand||wijnmaand ([[vendémiaire]])
|[[oktober]]||&ensp;8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand|| Oktoober ||zaaimaand,<ref>Bij de NSB</ref> rozenkransmaand||wijnmaand ([[vendémiaire]])

Versie van 24 mrt 2023 07:05

Het is vandaag donderdag, de twaalfde dag van de wintermaand 2024.

De oude Nederlandse maandnamen worden vandaag de dag nog wel eens gebruikt en staan ter informatie nog vermeld op sommige kalenders, zoals De Druivelaar. Deze namen worden wel eens gebruikt als synoniem of dichterlijk alternatief voor de gebruikelijke uit het Latijn stammende maandnamen, of door taalpuristen. Daar de maandnamen vaak verband houden met facetten van het landleven (zaaien, oogsten, hooien, slachten,...), zijn deze nu voor vele mensen minder relevant.

In het lijstje hieronder staan in de tweede kolom afkortingen zoals die in oude documenten voorkomen, waar men bij genealogisch onderzoek mee wordt geconfronteerd. Ook de maandnamen in de vierde en vijfde kolom worden bij gelegenheid nog gebruikt, bijvoorbeeld de katholieke godsdienstleraar die eraan herinnert dat de meimaand de mariamaand is, of de winkel voor tuinbenodigdheden die laat weten dat de grasmaand of de rozenmaand eraan komt. De namen in de vijfde kolom zijn afgeleid van de maandnamen uit de Franse Republikeinse Kalender.

Gebruikelijke naam
(uit het Latijn)
Oude afkorting Oud-Nederlandse naam Frans-Vlaams Soms gebruikt alternatief Maandnaam afgeleid van de
Franse Republikeinse Kalender
januari louwmaand Nieuwjaermaend wintermaand,[1] ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand
februari sprokkelmaand Kortemaend schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand regenmaand (pluviôse)
maart lentemaand Maertemaand buienmaand, guldenmaand, dorremaand windmaand (ventôse)
april grasmaand April(maend) paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand kiemmaand (germinal)
mei bloeimaand Meimaend wonnemaand, mariamaand, bidmaand bloeimaand (floréal)
juni zomermaand Garsmaend rozenmaand, braammaand weidemaand (prairial)
juli hooimaand Juilletmaend vennemaand oogstmaand[1] (messidor)
augustus oogstmaand[2][1] Ougstmaend arenmaand, koornmaand[3] hittemaand (thermidor)
september  7ber, VIIber [4] herfstmaand September havermaand, evenemaand,[5] gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, d’ander oogstmaand[6]
oktober  8ber, VIIIber [4] wijnmaand Oktoober zaaimaand,[7] rozenkransmaand wijnmaand (vendémiaire)
november  9ber, IXber [4] slachtmaand November smeermaand, bloedmaand, loefmaand, mistmaand nevelmaand, mistmaand (brumaire)
december 10ber, Xber [4] wintermaand[1] Wintermaend midwintermaand, sneeuwmaand, kerstmaand, joelmaand, kerstmismaand, donkeremaand, wolfsmaand

De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) probeerde een versie van puristische Nederlandse maandnamen voor algemeen gebruik in te voeren: zie NSB-maandnamen.

Bronnen, noten en verwijzingen

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 De namen wintermaand en oogstmaand komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.
  2. º De puristische naam voor augustus is oogstmaand, maar het woord oogst is een verbastering van het door puristen vemeden augustus.
  3. º In de werken van Guido Gezelle.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden september: zevende; october: achtste; november: negende; december: tiende. De oude Romeinse kalender had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.
  5. º Avena = haver
  6. º als ’tweede oogstmaand’, na augustus
  7. º Bij de NSB

Q5487659 op Wikidata  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow