Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Oude Nederlandse maandnamen: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(+oude afkortingen; noten) |
(aanvullen en noten) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''oude Nederlandse maandnamen''' worden vandaag de dag nog steeds door sommige mensen gebruikt. Deze worden wel eens gebruikt als synoniem of dichterlijk alternatief voor de gebruikelijke uit het Latijn stammende maandnamen, of door [[Taalpurisme|taalpuristen]]. | De '''oude Nederlandse maandnamen''' worden vandaag de dag nog steeds door sommige mensen gebruikt. Deze worden wel eens gebruikt als synoniem of dichterlijk alternatief voor de gebruikelijke uit het Latijn stammende maandnamen, of door [[Taalpurisme|taalpuristen]]. | ||
In het lijstje hieronder staan in de derde kolom afkortingen zoals die in oude documenten voorkomen. Ook de maandnamen in de vierde en vijfde kolom worden soms gebruikt, maar in mindere mate. De namen in de vijfde kolom zijn afgeleid van de maandnamen uit de [[Franse Republikeinse Kalender]]. | In het lijstje hieronder staan in de derde kolom afkortingen zoals die in oude documenten voorkomen. Ook de maandnamen in de vierde en vijfde kolom worden soms gebruikt, maar in mindere mate. De namen in de vijfde kolom zijn afgeleid van de maandnamen uit de [[Franse Republikeinse Kalender]]. | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Regel 14: | Regel 10: | ||
!Maandnaam afgeleid van de<br/>[[Franse Republikeinse Kalender]] | !Maandnaam afgeleid van de<br/>[[Franse Republikeinse Kalender]] | ||
|- | |- | ||
|[[januari]]|| ||louwmaand||wintermaand|| | |[[januari]]|| ||louwmaand||wintermaand,<ref name=kolommen>De namen ''wintermaand'' en ''oogstmaand'' komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.</ref> ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand || | ||
|- | |- | ||
|[[februari]]|| ||sprokkelmaand||||regenmaand ([[pluviôse]]) | |[[februari]]|| ||sprokkelmaand|| schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand ||regenmaand ([[pluviôse]]) | ||
|- | |- | ||
|[[maart]]|| ||lentemaand||||windmaand ([[ventôse]]) | |[[maart]]|| ||lentemaand||buienmaand, guldenmaand, dorremaand ||windmaand ([[ventôse]]) | ||
|- | |- | ||
|[[april]]|| ||grasmaand||paasmaand||kiemmaand ([[germinal (maand)|germinal]]) | |[[april]]|| ||grasmaand||paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand ||kiemmaand ([[germinal (maand)|germinal]]) | ||
|- | |- | ||
|[[mei]]|| ||bloeimaand|| | |[[mei]]|| ||bloeimaand||wonnemaand, mariamaand, bidmaand||bloeimaand ([[floréal]]) | ||
|- | |- | ||
|[[juni]]|| ||zomermaand||||weidemaand ([[prairial]]) | |[[juni]]|| ||zomermaand||rozenmaand, braammmaand||weidemaand ([[prairial]]) | ||
|- | |- | ||
|[[juli]]|| ||hooimaand||||oogstmaand ([[messidor]]) | |[[juli]]|| ||hooimaand||vennemaand||oogstmaand<ref name=kolommen/> ([[messidor]]) | ||
|- | |- | ||
|[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref>||arenmaand||hittemaand ([[thermidor]]) | |[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref><ref name=kolommen/>||arenmaand, koornmaand<ref>Guido Gezelle</ref>||hittemaand ([[thermidor]]) | ||
|- | |- | ||
|[[september]]||{{0}}7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> ||herfstmaand||havermaand|| | |[[september]]||{{0}}7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> ||herfstmaand||havermaand, evenemaand,<ref>avena = haver</ref> gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, {{nowrap|d’ander oogstmaand<ref>als ’tweede oogstmaand’, na augustus</ref>}}|| | ||
|- | |- | ||
|[[oktober]]||{{0}}8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand|| | |[[oktober]]||{{0}}8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand||zaaimaand,<ref>Bij de NSB</ref> rozenkransmaand||wijnmaand ([[vendémiaire]]) | ||
|- | |- | ||
|[[november]]||{{0}}9<sup>ber</sup>, IX<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||slachtmaand||||nevelmaand ([[brumaire]]) | |[[november]]||{{0}}9<sup>ber</sup>, IX<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||slachtmaand||smeermaand, bloedmaand, loefmaand||nevelmaand ([[brumaire]]) | ||
|- | |- | ||
|[[december]]||10<sup>ber</sup>, X<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wintermaand||sneeuwmaand|| | |[[december]]||10<sup>ber</sup>, X<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wintermaand<ref name=kolommen/>||sneeuwmaand, kerstmaand, donkeremaand, wolfsmaand|| | ||
|} | |} | ||
De [[Nationaal-Socialistische Beweging]] (NSB) probeerde een versie van puristische Nederlandse maandnamen voor algemeen gebruik in te voeren: zie [[NSB-maandnamen]]. | |||
==Bronnen, noten en verwijzingen== | |||
* http://users.skynet.be/bk260689/KALENDERMAANDEN.htm | |||
<references/> | <references/> | ||
{{Navigatie maanden}} | {{Navigatie maanden}} | ||
{{navigatie kalendersystemen}} | {{navigatie kalendersystemen}} | ||
[[Categorie:Kalender]] | [[Categorie:Kalender]] | ||
Versie van 13 jul 2013 11:00
De oude Nederlandse maandnamen worden vandaag de dag nog steeds door sommige mensen gebruikt. Deze worden wel eens gebruikt als synoniem of dichterlijk alternatief voor de gebruikelijke uit het Latijn stammende maandnamen, of door taalpuristen.
In het lijstje hieronder staan in de derde kolom afkortingen zoals die in oude documenten voorkomen. Ook de maandnamen in de vierde en vijfde kolom worden soms gebruikt, maar in mindere mate. De namen in de vijfde kolom zijn afgeleid van de maandnamen uit de Franse Republikeinse Kalender.
| Gebruikelijke naam (uit het Latijn) |
Oude afkorting | Oud-Nederlandse naam | Soms gebruikt alternatief | Maandnaam afgeleid van de Franse Republikeinse Kalender |
|---|---|---|---|---|
| januari | louwmaand | wintermaand,[1] ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand | ||
| februari | sprokkelmaand | schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand | regenmaand (pluviôse) | |
| maart | lentemaand | buienmaand, guldenmaand, dorremaand | windmaand (ventôse) | |
| april | grasmaand | paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand | kiemmaand (germinal) | |
| mei | bloeimaand | wonnemaand, mariamaand, bidmaand | bloeimaand (floréal) | |
| juni | zomermaand | rozenmaand, braammmaand | weidemaand (prairial) | |
| juli | hooimaand | vennemaand | oogstmaand[1] (messidor) | |
| augustus | oogstmaand[2][1] | arenmaand, koornmaand[3] | hittemaand (thermidor) | |
| september | 7ber, VIIber [4] | herfstmaand | havermaand, evenemaand,[5] gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, d’ander oogstmaand[6] | |
| oktober | 8ber, VIIIber [4] | wijnmaand | zaaimaand,[7] rozenkransmaand | wijnmaand (vendémiaire) |
| november | 9ber, IXber [4] | slachtmaand | smeermaand, bloedmaand, loefmaand | nevelmaand (brumaire) |
| december | 10ber, Xber [4] | wintermaand[1] | sneeuwmaand, kerstmaand, donkeremaand, wolfsmaand |
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) probeerde een versie van puristische Nederlandse maandnamen voor algemeen gebruik in te voeren: zie NSB-maandnamen.
Bronnen, noten en verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 De namen wintermaand en oogstmaand komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.
- º De puristische naam voor augustus is oogstmaand, maar het woord oogst is een verbastering van het door puristen vemeden augustus.
- º Guido Gezelle
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden september: zevende; october: achtste; november: negende; december: tiende. De oude Romeinse kalender had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.
- º avena = haver
- º als ’tweede oogstmaand’, na augustus
- º Bij de NSB
| Maanden |
|---|
|
januari • februari • maart • april • mei • juni • juli • augustus • september • oktober • november • december |
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |