Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Oude Nederlandse maandnamen: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 7: | Regel 7: | ||
!Oude afkorting | !Oude afkorting | ||
!Oud-Nederlandse naam | !Oud-Nederlandse naam | ||
![[Frans-Vlaams]] | |||
!Soms gebruikt alternatief | !Soms gebruikt alternatief | ||
!Maandnaam afgeleid van de<br/>[[Franse Republikeinse Kalender]] | !Maandnaam afgeleid van de<br/>[[Franse Republikeinse Kalender]] | ||
|- | |- | ||
|[[januari]]|| ||louwmaand||wintermaand,<ref name=kolommen>De namen ''wintermaand'' en ''oogstmaand'' komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.</ref> ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand || | |[[januari]]|| ||louwmaand|| Nieuwjaermaend || wintermaand,<ref name=kolommen>De namen ''wintermaand'' en ''oogstmaand'' komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.</ref> ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand || | ||
|- | |- | ||
|[[februari]]|| ||sprokkelmaand|| schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand ||regenmaand ([[pluviôse]]) | |[[februari]]|| ||sprokkelmaand|| Kortemaend || schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand ||regenmaand ([[pluviôse]]) | ||
|- | |- | ||
|[[maart]]|| ||lentemaand||buienmaand, guldenmaand, dorremaand ||windmaand ([[ventôse]]) | |[[maart]]|| ||lentemaand||Maertemaand || buienmaand, guldenmaand, dorremaand ||windmaand ([[ventôse]]) | ||
|- | |- | ||
|[[april]]|| ||grasmaand||paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand ||kiemmaand ([[germinal (maand)|germinal]]) | |[[april]]|| ||grasmaand|| April(maend) || paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand ||kiemmaand ([[germinal (maand)|germinal]]) | ||
|- | |- | ||
|[[mei]]|| ||bloeimaand||wonnemaand, mariamaand, bidmaand||bloeimaand ([[floréal]]) | |[[mei]]|| ||bloeimaand|| Meimaend ||wonnemaand, mariamaand, bidmaand||bloeimaand ([[floréal]]) | ||
|- | |- | ||
|[[juni]]|| ||zomermaand||rozenmaand, braammaand||weidemaand ([[prairial]]) | |[[juni]]|| ||zomermaand|| Garsmaend || rozenmaand, braammaand||weidemaand ([[prairial]]) | ||
|- | |- | ||
|[[juli]]|| ||hooimaand||vennemaand||oogstmaand<ref name=kolommen/> ([[messidor]]) | |[[juli]]|| ||hooimaand|| Juilletmaend || vennemaand||oogstmaand<ref name=kolommen/> ([[messidor]]) | ||
|- | |- | ||
|[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref><ref name=kolommen/>||arenmaand, koornmaand<ref>In de werken van [[Guido Gezelle]].</ref>||hittemaand ([[thermidor]]) | |[[augustus (maand)|augustus]]|| ||oogstmaand<ref>De puristische naam voor augustus is ''oogst''maand, maar het woord [[oogst]] is een [[verbastering]] van het door puristen vemeden ''augustus''.</ref><ref name=kolommen/>|| Ougstmaend || arenmaand, koornmaand<ref>In de werken van [[Guido Gezelle]].</ref>||hittemaand ([[thermidor]]) | ||
|- | |- | ||
|[[september]]|| 7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> ||herfstmaand||havermaand, evenemaand,<ref>''Avena'' = haver</ref> gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, {{nowrap|d’ander oogstmaand<ref>als ’tweede oogstmaand’, na augustus</ref>}}|| | |[[september]]|| 7<sup>ber</sup>, VII<sup>ber</sup> <ref name=afk>Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden ''september'': zevende; ''october'': achtste; ''november'': negende; ''december'': tiende. De oude [[Romeinse kalender]] had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.</ref> || September ||herfstmaand||havermaand, evenemaand,<ref>''Avena'' = haver</ref> gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, {{nowrap|d’ander oogstmaand<ref>als ’tweede oogstmaand’, na augustus</ref>}}|| | ||
|- | |- | ||
|[[oktober]]|| 8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand||zaaimaand,<ref>Bij de NSB</ref> rozenkransmaand||wijnmaand ([[vendémiaire]]) | |[[oktober]]|| 8<sup>ber</sup>, VIII<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wijnmaand|| Oktoober ||zaaimaand,<ref>Bij de NSB</ref> rozenkransmaand||wijnmaand ([[vendémiaire]]) | ||
|- | |- | ||
|[[november]]|| 9<sup>ber</sup>, IX<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||slachtmaand||smeermaand, bloedmaand, loefmaand, mistmaand ||nevelmaand, mistmaand ([[brumaire]]) | |[[november]]|| 9<sup>ber</sup>, IX<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||slachtmaand|| November || smeermaand, bloedmaand, loefmaand, mistmaand ||nevelmaand, mistmaand ([[brumaire]]) | ||
|- | |- | ||
|[[december]]||10<sup>ber</sup>, X<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wintermaand<ref name=kolommen/>||midwintermaand, sneeuwmaand, kerstmaand, [[joel]]maand, kerstmismaand, donkeremaand, wolfsmaand|| | |[[december]]||10<sup>ber</sup>, X<sup>ber</sup> <ref name=afk/> ||wintermaand<ref name=kolommen/>|| Wintermaend || midwintermaand, sneeuwmaand, kerstmaand, [[joel]]maand, kerstmismaand, donkeremaand, wolfsmaand|| | ||
|} | |} | ||
Versie van 24 mrt 2023 07:02
Het is vandaag donderdag, de vijfde dag van de wintermaand 2024.
De oude Nederlandse maandnamen worden vandaag de dag nog wel eens gebruikt en staan ter informatie nog vermeld op sommige kalenders, zoals De Druivelaar. Deze namen worden wel eens gebruikt als synoniem of dichterlijk alternatief voor de gebruikelijke uit het Latijn stammende maandnamen, of door taalpuristen. Daar de maandnamen vaak verband houden met facetten van het landleven (zaaien, oogsten, hooien, slachten,...), zijn deze nu voor vele mensen minder relevant.
In het lijstje hieronder staan in de tweede kolom afkortingen zoals die in oude documenten voorkomen, waar men bij genealogisch onderzoek mee wordt geconfronteerd. Ook de maandnamen in de vierde en vijfde kolom worden bij gelegenheid nog gebruikt, bijvoorbeeld de katholieke godsdienstleraar die eraan herinnert dat de meimaand de mariamaand is, of de winkel voor tuinbenodigdheden die laat weten dat de grasmaand of de rozenmaand eraan komt. De namen in de vijfde kolom zijn afgeleid van de maandnamen uit de Franse Republikeinse Kalender.
| Gebruikelijke naam (uit het Latijn) |
Oude afkorting | Oud-Nederlandse naam | Frans-Vlaams | Soms gebruikt alternatief | Maandnaam afgeleid van de Franse Republikeinse Kalender |
|---|---|---|---|---|---|
| januari | louwmaand | Nieuwjaermaend | wintermaand,[1] ijsmaand, wolfsmaand, hardmaand | ||
| februari | sprokkelmaand | Kortemaend | schrikkelmaand, kortemaand, slijkmaand, regenmaand | regenmaand (pluviôse) | |
| maart | lentemaand | Maertemaand | buienmaand, guldenmaand, dorremaand | windmaand (ventôse) | |
| april | grasmaand | April(maend) | paasmaand, eiermaand, (h)arlekijnmaand | kiemmaand (germinal) | |
| mei | bloeimaand | Meimaend | wonnemaand, mariamaand, bidmaand | bloeimaand (floréal) | |
| juni | zomermaand | Garsmaend | rozenmaand, braammaand | weidemaand (prairial) | |
| juli | hooimaand | Juilletmaend | vennemaand | oogstmaand[1] (messidor) | |
| augustus | oogstmaand[2][1] | Ougstmaend | arenmaand, koornmaand[3] | hittemaand (thermidor) | |
| september | 7ber, VIIber [4] | September | herfstmaand | havermaand, evenemaand,[5] gerstmaand, vruchtmaand, fruitmaand, d’ander oogstmaand[6] | |
| oktober | 8ber, VIIIber [4] | wijnmaand | Oktoober | zaaimaand,[7] rozenkransmaand | wijnmaand (vendémiaire) |
| november | 9ber, IXber [4] | slachtmaand | November | smeermaand, bloedmaand, loefmaand, mistmaand | nevelmaand, mistmaand (brumaire) |
| december | 10ber, Xber [4] | wintermaand[1] | Wintermaend | midwintermaand, sneeuwmaand, kerstmaand, joelmaand, kerstmismaand, donkeremaand, wolfsmaand |
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) probeerde een versie van puristische Nederlandse maandnamen voor algemeen gebruik in te voeren: zie NSB-maandnamen.
Bronnen, noten en verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 De namen wintermaand en oogstmaand komen in twee kolommen voor, wat voor verwarring kan zorgen.
- º De puristische naam voor augustus is oogstmaand, maar het woord oogst is een verbastering van het door puristen vemeden augustus.
- º In de werken van Guido Gezelle.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Deze afkortingen zijn afgeleid van de Latijnse rangtelwoorden september: zevende; october: achtste; november: negende; december: tiende. De oude Romeinse kalender had maar tien maanden en begon met de maand maart. Later werden de maanden januari en februari toegevoegd en nog later werd januari eerste maand van het jaar.
- º Avena = haver
- º als ’tweede oogstmaand’, na augustus
- º Bij de NSB
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
| Maanden |
|---|
|
januari • februari • maart • april • mei • juni • juli • augustus • september • oktober • november • december |
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |