Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Positivistenkalender: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
k (Mendelo heeft pagina Positivisten-kalender hernoemd naar Positivistenkalender) |
||
| (2 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De ''' | De '''positivistenkalender''' (ook '''Comte-kalender''') is een [[zonnekalender]], die in [[1849]] werd voorgesteld door [[Auguste Comte]] als een hervorming van de [[gregoriaanse kalender]]. Het voorstel werd, net als andere kalenderontwerpen van Comte, nooit echt populair. Later ontwierp Moses Cotsworth op basis hiervan de gelijkaardige [[Internationale Eeuwige Kalender]]. | ||
== Het systeem van de | == Het systeem van de positivistenkalender == | ||
De kalender bevat dertien maanden van elk 28 dagen, plus een feestdag om de doden te herdenken aan het einde van het jaar. Deze | De kalender bevat dertien maanden van elk 28 dagen, plus een feestdag om de doden te herdenken aan het einde van het jaar. Deze extra dag maakt geen deel uit van een maand, noch van een week. De bedoeling hiervan was dat de weken en maanden op die manier gesynchroniseerd zouden lopen. Dit betekent in de praktijk dat elke maand op een maandag zou beginnen. Het idee om de weekcyclus een dag te onderbreken, nam Comte over van [[Marco Mastrofini]], die in 1834 een kalenderproject uitgaf dat vandaag de naam [[Wereldkalender]] heeft. | ||
{| class="wikitable" style="text-align: right;" | {| class="wikitable" style="text-align: right;" | ||
| Regel 24: | Regel 24: | ||
|} | |} | ||
Naast het gewone jaar met 365 dagen, bestaat in deze kalender ook een schrikkeljaar met een tweede extradag op het einde van het jaar. Deze zou aan de herdenking van vrouwelijke heiligen worden gewijd. Het jaarbegin en de schrikkeljaarregel komen overeen met die van de gregoriaanse kalender. Volgens deze kalender zou ook de gebruikelijke [[christelijke jaartelling]] vervangen worden. Als jaar 1 van de | Naast het gewone jaar met 365 dagen, bestaat in deze kalender ook een schrikkeljaar met een tweede extradag op het einde van het jaar. Deze zou aan de herdenking van vrouwelijke heiligen worden gewijd. Het jaarbegin en de schrikkeljaarregel komen overeen met die van de gregoriaanse kalender. Volgens deze kalender zou ook de gebruikelijke [[christelijke jaartelling]] vervangen worden. Als jaar 1 van de positivistenkalender zou men het jaar 1789 van de gebruikelijke jaartelling nemen, het jaar waarin de [[Franse Revolutie]] begon. | ||
De maanden van de | De maanden van de positivistenkalender kregen de namen van beroemde personen, en doorlopen elk jaar de wereldgeschiedenis via verschillende thema’s. Dit zou de wetenschappen moeten bevorderen: | ||
[[Afbeelding:Positivistenkalender.jpg|thumb|300px|Positivistenkalender (detail) in de Chapelle de l’Humanité in Parijs. Van links naar rechts: augustus ([[Dante Alleghieri|Dante]]), september ([[Gutenberg]]), oktober ([[Shakespeare]]), november ([[Descartes]]), december ([[Frederik de Grote]]), 13e maand ([[Bichat]]), 14e – virtuele – maand ter ere van de vrouw ([[Heloisa]])]] | [[Afbeelding:Positivistenkalender.jpg|thumb|300px|Positivistenkalender (detail) in de Chapelle de l’Humanité in Parijs. Van links naar rechts: augustus ([[Dante Alleghieri|Dante]]), september ([[Gutenberg]]), oktober ([[Shakespeare]]), november ([[Descartes]]), december ([[Frederik de Grote]]), 13e maand ([[Bichat]]), 14e – virtuele – maand ter ere van de vrouw ([[Heloisa]])]] | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Regel 39: | Regel 39: | ||
! Einde | ! Einde | ||
|- | |- | ||
| 1 || Moise || [[Mozes]] || | | 1 || Moise || [[Mozes]] ||  1 januari || 28 januari | ||
|- | |- | ||
| 2 || Homère || [[Homerus]] || 29 januari || 25 februari | | 2 || Homère || [[Homerus]] || 29 januari || 25 februari | ||
| Regel 55: | Regel 55: | ||
| 8 || Dante || [[Dante Alighieri]] || 16 juli || 12 augustus | | 8 || Dante || [[Dante Alighieri]] || 16 juli || 12 augustus | ||
|- | |- | ||
| 9 || Guttemberg || [[Johannes Gutenberg]] || 13 augustus || | | 9 || Guttemberg || [[Johannes Gutenberg]] || 13 augustus ||  9 september | ||
|- | |- | ||
| 10 || Shakespeare || [[William Shakespeare]] || 10 september || | | 10 || Shakespeare || [[William Shakespeare]] || 10 september ||  7 oktober | ||
|- | |- | ||
| 11 || Descartes || [[René Descartes]] || | | 11 || Descartes || [[René Descartes]] ||  8 oktober ||  4 november | ||
|- | |- | ||
| 12 || Frédéric || [[Frederik II van Pruisen|Frederik de Grote]] || | | 12 || Frédéric || [[Frederik II van Pruisen|Frederik de Grote]] ||  5 november ||  2 december | ||
|- | |- | ||
| 13 || Bichat || [[Marie François Xavier Bichat|M. F. X. Bichat]] || | | 13 || Bichat || [[Marie François Xavier Bichat|M. F. X. Bichat]] ||  3 december || 30 december | ||
|- | |- | ||
| || Jour blanc || Dodengedenktag || 31 december || | | || Jour blanc || Dodengedenktag || 31 december || | ||
| Regel 81: | Regel 81: | ||
== Uitwerkingen van de kalenders == | == Uitwerkingen van de kalenders == | ||
Behalve in [[Positivisme|positivistische]] kringen werd de kalender nooit in de praktijk omgezet. In de jaren 1930 | Behalve in [[Positivisme|positivistische]] kringen werd de kalender nooit in de praktijk omgezet. In de jaren 1930 genoot de kalender in een licht gewijzigde vorm, als [[Internationale Eeuwige Kalender]] (IFC) voorbijgaand een grote belangstelling. | ||
De verschillen met de IFC zijn de namen van de maanden | De verschillen met de IFC zijn: | ||
* de namen van de maanden: de IFC gebruikt, behalve de maand ''Sol'', de maandnamen zoals in de juliaans/gregoriaanse kalender, terwijl de maanden in de positivistenkalender namen kregen van beroemdheden van de Oudheid tot de negentiende eeuw; | |||
* het plaatsen van de schrikkeldag: in de IFC volgt de schrikkeldag na juni, in de positivistenkalender voor de nieuwjaarsdag. | |||
== Weblinks == | == Weblinks == | ||
Huidige versie van 16 mrt 2017 om 12:54
De positivistenkalender (ook Comte-kalender) is een zonnekalender, die in 1849 werd voorgesteld door Auguste Comte als een hervorming van de gregoriaanse kalender. Het voorstel werd, net als andere kalenderontwerpen van Comte, nooit echt populair. Later ontwierp Moses Cotsworth op basis hiervan de gelijkaardige Internationale Eeuwige Kalender.
Het systeem van de positivistenkalender
De kalender bevat dertien maanden van elk 28 dagen, plus een feestdag om de doden te herdenken aan het einde van het jaar. Deze extra dag maakt geen deel uit van een maand, noch van een week. De bedoeling hiervan was dat de weken en maanden op die manier gesynchroniseerd zouden lopen. Dit betekent in de praktijk dat elke maand op een maandag zou beginnen. Het idee om de weekcyclus een dag te onderbreken, nam Comte over van Marco Mastrofini, die in 1834 een kalenderproject uitgaf dat vandaag de naam Wereldkalender heeft.
| Ma | Di | Wo | Do | Vr | Za | Zo |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
Naast het gewone jaar met 365 dagen, bestaat in deze kalender ook een schrikkeljaar met een tweede extradag op het einde van het jaar. Deze zou aan de herdenking van vrouwelijke heiligen worden gewijd. Het jaarbegin en de schrikkeljaarregel komen overeen met die van de gregoriaanse kalender. Volgens deze kalender zou ook de gebruikelijke christelijke jaartelling vervangen worden. Als jaar 1 van de positivistenkalender zou men het jaar 1789 van de gebruikelijke jaartelling nemen, het jaar waarin de Franse Revolutie begon.
De maanden van de positivistenkalender kregen de namen van beroemde personen, en doorlopen elk jaar de wereldgeschiedenis via verschillende thema’s. Dit zou de wetenschappen moeten bevorderen:
| Naam (Frans) | Naamgever | Gregoriaanse kalender | ||
|---|---|---|---|---|
| Begin | Einde | |||
| 1 | Moise | Mozes | 1 januari | 28 januari |
| 2 | Homère | Homerus | 29 januari | 25 februari |
| 3 | Aristote | Aristoteles | 26 februari | 25 maart |
| 4 | Archimedes | Archimedes | 26 maart | 22 april |
| 5 | César | Julius Caesar | 23 april | 19 mei |
| 6 | Saint-Paul | Apostel Paulus | 20 mei | 17 juni |
| 7 | Charlemagne | Karel de Grote | 18 juni | 15 juli |
| 8 | Dante | Dante Alighieri | 16 juli | 12 augustus |
| 9 | Guttemberg | Johannes Gutenberg | 13 augustus | 9 september |
| 10 | Shakespeare | William Shakespeare | 10 september | 7 oktober |
| 11 | Descartes | René Descartes | 8 oktober | 4 november |
| 12 | Frédéric | Frederik de Grote | 5 november | 2 december |
| 13 | Bichat | M. F. X. Bichat | 3 december | 30 december |
| Jour blanc | Dodengedenktag | 31 december | ||
In de schrikkeljaren beginnen de maanden Archimedes tot Bichat een dag vroeger, vergeleken met de gregoriaanse kalender; de dodengedenkdag valt op 30 december en de schrikkeldag komt op 31 december.
Naast de gebruikelijke namen voor de dagen van de week, gebruikt de positivistenkalender nog 364 namen voor de dagen van het jaar, door Comte gekozen uit zijn favoriete helden van de geschiedenis, een idee, dat hij overnam van het kalenderontwerp van Sylvain Maréchal uit 1787 (de Maréchal-kalender). Blijkbaar dienden de dagelijkse patroonheiligen van de Katholieke Kerk hierdoor vervangen te worden.
Voordelen
De kalender heeft als voordeel dat elke maand hetzelfde is opgebouwd, zowel wat de lengte als wat de weekdagen in de maand betreft. De kalender is heel overzichtelijk gestructureerd. Een kalenderblad is in verschillende maanden of verschillende jaren bruikbaar.
Nadelen
Argumenten die tegen het invoeren van deze kalender spreken zijn onder andere:
- de ideologische basis, die in de namen van de maanden tot uitdrukking komt;
- de ondeelbaarheid van het aantal van 13 maanden. Dit maakt het moeilijk om halfjaarlijkse of kwartaalstatistieken te maken of de vier traditionele jaargetijden in te delen.
Uitwerkingen van de kalenders
Behalve in positivistische kringen werd de kalender nooit in de praktijk omgezet. In de jaren 1930 genoot de kalender in een licht gewijzigde vorm, als Internationale Eeuwige Kalender (IFC) voorbijgaand een grote belangstelling.
De verschillen met de IFC zijn:
- de namen van de maanden: de IFC gebruikt, behalve de maand Sol, de maandnamen zoals in de juliaans/gregoriaanse kalender, terwijl de maanden in de positivistenkalender namen kregen van beroemdheden van de Oudheid tot de negentiende eeuw;
- het plaatsen van de schrikkeldag: in de IFC volgt de schrikkeldag na juni, in de positivistenkalender voor de nieuwjaarsdag.
Weblinks
- Interaktieve kalender op de website van de positivisten
- (de) Bernhard Peter, Der Positivisten-Kalender
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |