Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Romeinse kalender: verschil tussen versies
(Kopie van http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Romeinse_kalender&oldid=28029084 zonder interwiki's) |
(wat spelling en typografie, niet aanwezige foto weggelaten) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Romeinse kalender''' of '''Latijnse kalender''' is gebaseerd op de [[schijngestalte|maanstanden]] en verdeelt het jaar onder in 12 [[maand]]en. De [[week]] was in [[Romeinse tijd]] niet bekend, deze werd in [[Europa (continent)|Europa]] pas rond [[400]] na Christus ingevoerd, samen met de namen van de week[[dag]]en. | De '''Romeinse kalender''' of '''Latijnse kalender''' is gebaseerd op de [[schijngestalte|maanstanden]] en verdeelt het jaar onder in 12 [[maand]]en. De [[week]] was in [[Romeinse tijd]] niet bekend, deze werd in [[Europa (continent)|Europa]] pas rond [[400]] na Christus ingevoerd, samen met de namen van de week[[dag]]en. | ||
Een datum werd in de Romeinse tijd aangegeven door het aantal dagen te noemen voor een vast punt: | Een datum werd in de Romeinse tijd aangegeven door het aantal dagen te noemen voor een vast punt: | ||
* de [[ | * de [[Calendae]] (eerste dag van de maand) | ||
* de [[Nonae]] ( | * de [[Nonae]] (vijfde dag van de maand of de zevende in de maanden [[maart]], [[mei]], [[juli]] en [[oktober]]) | ||
* de [[Iden (kalender)|Idus]] (13e dag van de maand of de 15e in de maanden maart, mei, juli en oktober) | * de [[Iden (kalender)|Idus]] (13e dag van de maand of de 15e in de maanden maart, mei, juli en oktober) | ||
Vanaf deze vaste punten telde men in een maand de dagen terug waarbij begin- en einddagen ook meegeteld werden. Zo wordt bijvoorbeeld [[13 oktober]] | Vanaf deze vaste punten telde men in een maand de dagen terug waarbij begin- en einddagen ook meegeteld werden. Zo wordt bijvoorbeeld [[13 oktober]] „ante diem III Id. Oct.” en [[30 oktober]] „a.d. III Kal. Nov.” Maar de dag voor een vast punt werd geen a.d. II genoemd; zo wordt [[31 oktober]] „pridie Kal. Nov.” (i.e. de dag voor de Calendae van [[november]]). | ||
Het oude Romeinse jaar begon overigens niet in [[januari]], maar in maart (gewijd aan [[Mars (god)|Mars]]), een feit dat nog steeds in de namen | Het oude Romeinse jaar begon overigens niet in [[januari]], maar in maart (gewijd aan [[Mars (god)|Mars]]), een feit dat nog steeds in de namen „[[september]]” (zevende maand), „oktober” (achtste maand), „november” (negende maand) en „[[december]]” (tiende maand) voortbestaat. ''Juli'' en ''[[augustus (maand)|augustus]]'' hebben eerst ''Quintilis'' (vijfde maand) en ''Sextilis'' (zesde maand) geheten, maar werden later naar [[Julius Caesar]] en [[Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus)|Augustus]] genoemd, | ||
Jaren werden aangegeven door de namen te vermelden van degenen die in dat jaar [[consul (Rome)|consul]] waren. | Jaren werden aangegeven door de namen te vermelden van degenen die in dat jaar [[consul (Rome)|consul]] waren. | ||
| Regel 14: | Regel 14: | ||
In de tijd van [[Julius Caesar|Gaius Julius Caesar]] is de discrepantie tussen de maankalender en de [[seizoen]]en echter zo groot geworden dat Caesar de [[kalender]] hervormt en het op de [[zon]] laat baseren. Op een correctie door [[Paus Gregorius XIII]] na is deze kalender, de [[juliaanse kalender]], tot op heden nog in gebruik. | In de tijd van [[Julius Caesar|Gaius Julius Caesar]] is de discrepantie tussen de maankalender en de [[seizoen]]en echter zo groot geworden dat Caesar de [[kalender]] hervormt en het op de [[zon]] laat baseren. Op een correctie door [[Paus Gregorius XIII]] na is deze kalender, de [[juliaanse kalender]], tot op heden nog in gebruik. | ||
{{Navigatie kalendersystemen}} | {{Navigatie kalendersystemen}} | ||
[[Categorie:Romeinse oudheid]] | [[Categorie:Romeinse oudheid]] | ||
[[Categorie:Romeinse kalender]] | [[Categorie:Romeinse kalender]] | ||
Versie van 2 jan 2012 09:51
De Romeinse kalender of Latijnse kalender is gebaseerd op de maanstanden en verdeelt het jaar onder in 12 maanden. De week was in Romeinse tijd niet bekend, deze werd in Europa pas rond 400 na Christus ingevoerd, samen met de namen van de weekdagen.
Een datum werd in de Romeinse tijd aangegeven door het aantal dagen te noemen voor een vast punt:
- de Calendae (eerste dag van de maand)
- de Nonae (vijfde dag van de maand of de zevende in de maanden maart, mei, juli en oktober)
- de Idus (13e dag van de maand of de 15e in de maanden maart, mei, juli en oktober)
Vanaf deze vaste punten telde men in een maand de dagen terug waarbij begin- en einddagen ook meegeteld werden. Zo wordt bijvoorbeeld 13 oktober „ante diem III Id. Oct.” en 30 oktober „a.d. III Kal. Nov.” Maar de dag voor een vast punt werd geen a.d. II genoemd; zo wordt 31 oktober „pridie Kal. Nov.” (i.e. de dag voor de Calendae van november).
Het oude Romeinse jaar begon overigens niet in januari, maar in maart (gewijd aan Mars), een feit dat nog steeds in de namen „september” (zevende maand), „oktober” (achtste maand), „november” (negende maand) en „december” (tiende maand) voortbestaat. Juli en augustus hebben eerst Quintilis (vijfde maand) en Sextilis (zesde maand) geheten, maar werden later naar Julius Caesar en Augustus genoemd,
Jaren werden aangegeven door de namen te vermelden van degenen die in dat jaar consul waren.
De Romeinse kalender bevatte een opsomming van fasti en nefasti, geluksdagen en ongeluksdagen. Ondernemingen werden bij voorkeur op een geluksdag begonnen en het gold als een stommiteit of zelfs een affront om een belangrijke onderneming op een nefastus te beginnen. Zo roept Aulus Vitellius bijvoorbeeld de toorn van Publius Cornelius Tacitus over zich af door op de dag van de nederlaag in Allia tegen de Galliërs zichzelf tot Pontifex Maximus uit te roepen.
In de tijd van Gaius Julius Caesar is de discrepantie tussen de maankalender en de seizoenen echter zo groot geworden dat Caesar de kalender hervormt en het op de zon laat baseren. Op een correctie door Paus Gregorius XIII na is deze kalender, de juliaanse kalender, tot op heden nog in gebruik.
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |