Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Mayakalender: verschil tussen versies
(paar dingen samenvattend vertaald van http://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Maya-Kalender&oldid=105473186) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (3 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Mayakalender''' is een [[astronomie|astronomisch]] kalendersysteem van de [[Maya]]. Het is samengesteld uit zes verschillende tijdrekeningen en was de meest ontwikkelde kalender van de originele inwoners van Midden-Amerika. | {{inhoud links}}<div style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; padding: 0.5em; background: #fffff4; border: 1px solid silver; width: 300px;">[[{{ucfirst:{{#timel:l}}}}]], [[{{#timel: j F}}]] [[{{#timel:Y}}]]<br/>is volgens de kalender van de [[Maya]]’s<br/>lange telling: {{Maya datum}} = Haab: {{Maya datum naam}}</div>De '''Mayakalender''' is een [[astronomie|astronomisch]] kalendersysteem van de [[Maya]]. Het is samengesteld uit zes verschillende tijdrekeningen en was de meest ontwikkelde kalender van de originele inwoners van Midden-Amerika. | ||
{{clearleft}} | |||
==Overzicht== | ==Overzicht== | ||
De Maya gebruikten voor rituele en burgerlijke doeleinden verscheidene elkaar aanvullende kalenders. Deze waren gebaseerd op een telling van de dagen volgens een [[vigesimaal|twintigtallig]] getallensysteem. De belangrijkste cycli waren de rituele Tzolkin-kalender, de burgerlijke Haab-kalender en de Lange Telling, waarmee men langere tijdperioden kon noteren, die een grote rol speelden bij de observaties van de sterrenhemel en bij historische aantekeningen. De combinatie van dezelfde Tzolkin- en Haab-datums herhaalde zich na een cyclus van 52 jaar. | De Maya gebruikten voor rituele en burgerlijke doeleinden verscheidene elkaar aanvullende kalenders. Deze waren gebaseerd op een telling van de dagen volgens een [[vigesimaal|twintigtallig]] getallensysteem. De belangrijkste cycli waren de rituele Tzolkin-kalender, de burgerlijke Haab-kalender en de Lange Telling, waarmee men langere tijdperioden kon noteren, die een grote rol speelden bij de observaties van de sterrenhemel en bij historische aantekeningen. De combinatie van dezelfde Tzolkin- en Haab-datums herhaalde zich na een cyclus van 52 jaar. | ||
==De Lange Telling== | ==De Lange Telling== | ||
De Lange Telling van de dagen werd gebruikt voor astronomische berekeningen en geschiedschrijving. Met de lange telling kan elke dag sinds het kalenderbegin op 11 augustus 3114 v. Chr. (13.0.0.0.0 4 Ahau 8 Cumku) zonder verwarring worden weergegeven. Het oudste tot nu toe teruggevonden Maya-monument is gedateerd op 7 baktun 16 katun 3 tun 2 uinal 13 kin. Dit laat zich omrekenen naar 5 | De Lange Telling van de dagen werd gebruikt voor astronomische berekeningen en geschiedschrijving. Met de lange telling kan elke dag sinds het kalenderbegin op 11 augustus 3114 v. Chr. (13.0.0.0.0 4 Ahau 8 Cumku) zonder verwarring worden weergegeven. Het oudste tot nu toe teruggevonden Maya-monument is gedateerd op 7 baktun 16 katun 3 tun 2 uinal 13 kin. Dit laat zich omrekenen naar 5 december 36 v.Chr. | ||
==Haab== | ==Haab== | ||
De burgerlijke Haab-kalender was een zonnekalender van 365 dagen. Hij bevatte 18 ’maanden’, uinals genoemd, van elk 20 dagen, en vijf toegevoegde dagen. | De burgerlijke Haab-kalender was een zonnekalender van 365 dagen. Hij bevatte 18 ’maanden’, uinals genoemd, van elk 20 dagen, en vijf toegevoegde dagen. | ||
Volgens [[Diego de Landa]] werd elk vierde jaar een schrikkeldag toegevoegd.<ref>{{Aut|Diego de Landa}}, (Duitse vertaling) ''Bericht aus Yucatán'', Reclam, Stuttgart p. 100</ref> Of inderdaad schrikkeldagen werden ingevoegd, is wegens het gebrek aan bronnen van | Volgens [[Diego de Landa]] werd elk vierde jaar een schrikkeldag toegevoegd.<ref>{{Aut|Diego de Landa}}, (Duitse vertaling) ''Bericht aus Yucatán'', Reclam, Stuttgart p. 100</ref> Of inderdaad schrikkeldagen werden ingevoegd, is wegens het gebrek aan bronnen van vóór de Spaanse tijd moeilijk te verifiëren.<ref>{{Aut|Nikolai Grube}}, uitg.: ''Maya'', Tandem Verlag, China 2007/2007, p. 135</ref> | ||
==Tzolkin== | ==Tzolkin== | ||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
Omdat de Haab-kalender 365 dagen bevat en de Tzolkin-kalender 260 dagen, komen beide na 18.980 dagen terug samen op hetzelfde beginpunt. Dit is een cyclus van 73 Tzolkin-jaren of 52 Haab-jaren. Gedurende deze periode komen de combinaties van Haab- en Tzolkin-datum telkens slechts één maal voor. | Omdat de Haab-kalender 365 dagen bevat en de Tzolkin-kalender 260 dagen, komen beide na 18.980 dagen terug samen op hetzelfde beginpunt. Dit is een cyclus van 73 Tzolkin-jaren of 52 Haab-jaren. Gedurende deze periode komen de combinaties van Haab- en Tzolkin-datum telkens slechts één maal voor. | ||
{{ | ==Zie ook== | ||
* [[2012-fenomeen]]: eind 2012 verwachtten sommigen dat het einde van een Maya-kalendercyclus het ’einde van de wereld’ zou kunnen betekenen. | |||
==Verwijzingen== | |||
<references/> | |||
{{Navigatie kalendersystemen}} | |||
[[Categorie:Kalender]] | [[Categorie:Kalender]] | ||
Huidige versie van 18 dec 2015 om 06:45
is volgens de kalender van de Maya’s
lange telling: 0.0.12.1.17 = Haab: 6 Caban 6 Ceh
De Mayakalender is een astronomisch kalendersysteem van de Maya. Het is samengesteld uit zes verschillende tijdrekeningen en was de meest ontwikkelde kalender van de originele inwoners van Midden-Amerika.
Overzicht
De Maya gebruikten voor rituele en burgerlijke doeleinden verscheidene elkaar aanvullende kalenders. Deze waren gebaseerd op een telling van de dagen volgens een twintigtallig getallensysteem. De belangrijkste cycli waren de rituele Tzolkin-kalender, de burgerlijke Haab-kalender en de Lange Telling, waarmee men langere tijdperioden kon noteren, die een grote rol speelden bij de observaties van de sterrenhemel en bij historische aantekeningen. De combinatie van dezelfde Tzolkin- en Haab-datums herhaalde zich na een cyclus van 52 jaar.
De Lange Telling
De Lange Telling van de dagen werd gebruikt voor astronomische berekeningen en geschiedschrijving. Met de lange telling kan elke dag sinds het kalenderbegin op 11 augustus 3114 v. Chr. (13.0.0.0.0 4 Ahau 8 Cumku) zonder verwarring worden weergegeven. Het oudste tot nu toe teruggevonden Maya-monument is gedateerd op 7 baktun 16 katun 3 tun 2 uinal 13 kin. Dit laat zich omrekenen naar 5 december 36 v.Chr.
Haab
De burgerlijke Haab-kalender was een zonnekalender van 365 dagen. Hij bevatte 18 ’maanden’, uinals genoemd, van elk 20 dagen, en vijf toegevoegde dagen.
Volgens Diego de Landa werd elk vierde jaar een schrikkeldag toegevoegd.[1] Of inderdaad schrikkeldagen werden ingevoegd, is wegens het gebrek aan bronnen van vóór de Spaanse tijd moeilijk te verifiëren.[2]
Tzolkin
Voor rituele doeleinden werd de Tzolkin gebruikt („Telling van de dagen”), waarbij elke dag (Kin) door een combinatie van een getal (Ton) van 1 tot 13 met de namen van één van 20 beschermgoden (of dagnamen) aangeduid werd. Een Tzolkin-datum duidt een bepaalde dag aan in een periode van 260 dagen.
Kalendercyclus
Omdat de Haab-kalender 365 dagen bevat en de Tzolkin-kalender 260 dagen, komen beide na 18.980 dagen terug samen op hetzelfde beginpunt. Dit is een cyclus van 73 Tzolkin-jaren of 52 Haab-jaren. Gedurende deze periode komen de combinaties van Haab- en Tzolkin-datum telkens slechts één maal voor.
Zie ook
- 2012-fenomeen: eind 2012 verwachtten sommigen dat het einde van een Maya-kalendercyclus het ’einde van de wereld’ zou kunnen betekenen.
Verwijzingen
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |