Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bel en de draak
Het verhaal van Bel en de draak is een toevoeging aan het bijbelboek Daniël die voorkomt in oude Griekse tekstversies, maar niet in de Hebreeuws/Aramese tekst.
 Zie Toevoegingen aan Daniël |
Deze toevoeging bestaat uit twee of drie verhalen, die wat thematiek betreft sterk met elkaar verwant zijn.
Daniël en de priesters van Bel
In het eerste deel ontmaskert Daniël de Babylonische godheid Bel als een afgod. Bel is een titel van de Babylonische god Mardoek; het woord is ook verwant aan Baäl.
Elke avond werd voedsel neergezet voor het beeld van de godheid, dat in een afgesloten tempel stond. ’s Morgens was het voedsel telkens verdwenen. Iedereen, ook de koning, dacht dat Bel het voedsel at.
Daniël antwoordt dat het beeld gemaakt is van klei, en met brons bedekt is, en bijgevolg niet kan eten en drinken. Daniël slaagt erin aan te tonen dat het voedsel niet door de god Bel wordt opgegeten, maar dat de priesters van Bel zich ’s nachts door een geheime gang toegang verschaffen tot de tempel om het voedsel weg te halen.
De priesters van Bel en hun families geven hun daad toe, waarop zij op bevel van de koning worden geëxecuteerd, en Daniël het beeld en de tempel mag vernietigen.
Daniël en de draak
In het tweede deel is sprake van een grote draak die door de Babyloniërs vereerd wordt. De koning redeneert dat Bel weliswaar geen levende god was, maar dat deze draak dit in elk geval wel is. Waarom wil Daniël hem dan niet als god vereren? Daniël werpt echter tegen dat, wanneer hij het dier zonder zwaard of stok zou kunnen doden, daarmee aangetoond zou zijn dat de draak geen echte godheid is. De koning geeft Daniël de kans om dit te bewijzen, waarop Daniël koeken maakt van teer, vet, en haren (of andere lange, dunne voorwerpen zoals graten), waardoor de draak, nadat hij dit heeft gegeten, van binnen opengereten en hij sterft. In varianten van het verhaal worden andere ingrediënten gebruikt met hetzelfde doel.
Daniël gesterkt door Habakuk
De Babyloniërs zijn woedend, en gooien Daniël als wraak voor zes dagen in de leeuwenkuil. Ver weg, in Judea, was de profeet Habakuk was net bezig een maaltijd voor te bereiden voor de maaiers op het veld, wordt door een engel bij zijn haar gegrepen en zo naar Babylon getransporteerd, waar hij Daniël sterkt met soep en brood. Daarna wordt Habakuk terug naar zijn woonplaats gebracht. Wanneer de koning op de zevende dag over Daniël komt rouwen, blijkt dat hij nog in leven is. Daniël wordt uit de leeuwenkuil bevrijd, en zij die Daniëls ondergang hadden gewenst, werden er in zijn plaats ingegooid.
Betekenis
Daniëls wijsheid staat centraal in deze verhalen. De verhalen vormen een duidelijke apologie voor het monotheïsme: er is maar één God en alle andere vermeende goden zijn slechts krachteloze afgoden. Deze thematiek vinden we vaker in Joodse verhalen uit deze periode.
De draak werd in Babylon als een heilig symbool voor Mardoek beschouwd. Sommige commentatoren zien de manier waarop Daniël de draak vernietigt, als gelijkaardig aan de manier waarop Tiamat door Mardoek wordt verslagen in de Babylonische scheppingsmythe Enuma Elish, door haar door een stormwind te laten uiteenblazen. Sommige geleerden veronderstelden dat het woord voor „teer” afgeleid zou kunnen zijn van een ouder woord voor „stormwind”. In een andere betekenis, is de vernietiging van de draak door Daniël vergelijkbaar met de vernietiging van de Oerslang door JHWH, een thema dat in post-exilische Joodse literatuur wel meer voorkomt.
Varia
- Het verhaal hoe Daniël Bel als krachteloos ontmaskert, werd wel eens het eerste detectiveverhaal uit de wereldliteratuur genoemd. Het raadsel van de „misdaad in de vergrendelde kamer” is een motief dat in vele detectiveverhalen terugkomt.[1]
- De Derwisjen laten hun haar lang groeien. Het werd dikwijls verteld dat ze dit deden om zoals de profeet Habakuk door een engel te kunnen worden ’gegrepen’, maar de oorprong van hun gebruik is mogelijk elders te zoeken.[2]
Online lezen
- Daniël en Bel; Daniël en de draak in de NBV.
| Zie de artikelen: | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bijbelboeken | ►Daniël | ►Toevoegingen: | ► | Het gebed van Azarja en het lied van de drie jongelingen | ||
| ► | Susanna en de ouderlingen | |||||
| ► | Daniël en de afgod Bel en Daniël en de draak | |||||
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Donald E. Westlake, Murderous Schemes: An Anthology of Classic Detective Stories, Oxford University Press, 1998, hoofdstuk: ’The Locked Room’, blz. 7]
- º Hanauer, J. E., Pickthall, M. W., Folk-Lore of the Holy Land, London.
(nl) Van den Bel en den Draak te Babel op Wikisource