Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Liesveltbijbel
De Liesveltbijbel is een Nederlandstalige Bijbelvertaling uit 1526. Het is de eerste bijbel die ten tijde van de reformatie in het Nederlands werd uitgegeven. De tekst is vertaald door de Antwerpenaar Jacob van Liesvelt.
Jacob van Liesvelt baseerde zich niet rechtstreeks op de oorspronkelijke Hebreeuwse en Griekse tekst, maar gebruikte voornamelijk de Duitstalige Bijbelvertaling van Maarten Luther, voor zover deze reeds voltooid was. Luther had in september 1522 zijn vertaling van het Nieuwe Testament uitgegeven, waarvan in december reeds een tweede oplage volgde. Vanaf 1523 vertaalde Luther het Oude Testament, maar zijn vertaling was nog niet voltooid toen de Liesveltbijbel in 1526 verscheen.
Nadat Luthers volledige Bijbelvertaling in 1534 verschenen was, werd in 1535 een versie van de Liesveltbijbel uitgegeven, die helemaal op Luthers vertaling gebaseerd was.
De Liesveltbijbel verscheen vier jaar vóór de eerste volledige gedrukte bijbelvertaling in het Frans, en negen jaar vóór de eerste volledige gedrukte bijbel in het Engels.
In 1536 werd Van Liesvelt al eens voor de inquisitie geroepen op beschuldiging van Lutherie.
Van Liesvelt produceerde wel achttien Nederlandstalige bijbeledities en was de productiefste bijbeldrukker van zijn tijd. In 1540 verscheen een herdruk van de hele Bijbelvertaling, en in 1542 verscheen een editie met houtsneden en nieuwe kanttekeningen. De houtsneden werden verzorgd door Jan Swart, die hiervoor de afbeeldingen uit de Lutherbijbel kopieerde. Naast Mattheüs 4:3 (SV) stond een houtsnede waarop de Duivel stond afgebeeld als een baardige monnik met een rozenkrans en bokkenpoten. De katholieke autoriteiten legden dit uit als „Satan verandert zich in een engel des lichts” (2Korinthiërs 11:14). Volgens de procesdocumenten waren het de kanttekeningen die hem een aanklacht door de inquisitie bezorgden. Met name de kanttekening „dat de salicheyt der menschen alleen compt door Jesum Christum” was de basis voor de aanklacht. Van Liesvelt verdedigde zich dat zijn bijbel gedrukt was met het imprimatur Cum gratia et privilegio, een officiële vergunning die door het Antwerpse stadsbestuur werd toegekend. De inquisitie erkende deze vergunning niet en veroordeelde Van Liesvelt op 27 november 1545 ter dood. De volgende dag werd hij in Antwerpen onthoofd.
Zijn weduwe en zoon zorgden ervoor dat de bijbel opnieuw werd gedrukt, maar deze keer zonder aantekeningen en met een herziening die de tekst in overeenstemming brachten met de Vulgaat.
Bij de Nederlandse gereformeerden bleef de Liesveltbijbel nog een tijdlang in gebruik.
Weblinks en verwijzingen
- Liesveltbijbel, uitgave 1542 online
- Anne Jaap van den Berg, De bijbel van Jacob van Liesvelt in: Met Andere Woorden, Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem, 2006. Nummer 25 (2/2006). Online op bijbelgenootschap.nl]
| Tekstuitgaven en vertalingen van de Bijbel |
|---|