Willibrordvertaling

De Willibrordvertaling is een Nederlandstalige Bijbelvertaling, uitgegeven door de Katholieke Bijbelstichting (KBS).

Deze vertaling kreeg de naam van Willibrord, de „apostel der Nederlanden”.

De katholieke Bijbelvertaling die eraan vooraf ging, was de Petrus Canisiusvertaling. Deze werd door de Apologetische Vereniging Petrus Canisius vernoemd naar Petrus Canisius, een apologetisch rooms-katholiek theoloog. Later werd uit de Apologetische Vereniging Petrus Canisius de St. Willibrordusvereniging gevormd. Deze streeft niet langer een defensieve apologie na, maar heeft herkerstening van Nederland en de hereniging der Kerken als doelstelling genomen. De keuze van deze naam wijst op een veranderende houding van de katholieken tegenover andersdenkenden.^[1]

Geschiedenis

De Katholieke Bijbelstichting (KBS) werd opgericht in 1961 in Oegstgeest als een afdeling van de Sint Willibrordvereniging voor Oecumene. In 1965 werd deze stichting zelfstandig en was toen werkzaam vanuit Boxel. In 1961 verscheen het Nieuwe Testament van de Willibrordvertaling. De vertalers werkten in kleine groepen aan de afzonderlijke boeken, met de hoofdredactie in handen van Petrus Josephus Cools o.p. (1898–1975) voor de evangeliën en het boek Handelingen, en Willem Karel Maria Grossouw (1906–1990) voor de Brieven en de Apokalyps, in samenwerking met hun adviseurs, Richard Bromberg en Gerard van het Reve.

De basis van de vertaling van het Oude Testament is afkomstig van de exegeten die meeschreven in de reeks Boeken van het Oude Testament, van uitgeverij Romen.

In 1975 verscheen de volledige Willibrordvertaling voor het eerst in één band. De reeds in 1972 gepubliceerde psalmenvertaling van Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde was erin opgenomen. Deze was door hen onafhankelijk vertaald en hield dus geen rekening met de richtlijnen van de vertaalcommissie, waardoor een andere stijl en taalniveau merkbaar zijn.

Na de uitgave van 1975 verschenen nog enkele aanpassingen, waardoor de uitgave van 1978 op dat moment de standaardtekst van de Willibrordvertaling werd. Deze tekstversie werd geaccepteerd voor het gebruik in de katholieke liturgie en opgenomen in lectionaria en verscheidene malen herdrukt.

Uitgave 1995

In 1995 verscheen een geheel herziene versie. Onder andere werd hierin de psalmenvertaling van Gerhard en Van der Zeyde volledig vervangen door een nieuwe vertaling. De Godsnaam Jahwe werd overal vervangen door de titel Heer.

Grondteksten

Het Nieuwe Testament werd vertaald uit de Griekse grondtekst. Het Oude Testament is rechtstreeks vertaald uit de Hebreeuwse grondtekst. De standaarduitgave bevat ook de deuterocanonieke boeken. De vertaling daarvan is gebaseerd op de tekst van de Griekse Septuaginta. De boeken staan in de volgorde zoals dit in de rooms-katholieke traditie gebruikelijk is: de deuterocanonieke boeken staan verspreid tussen de andere boeken.

Aantekeningen

De toon van de aantekeningen is veranderd ten opzichte van de vroegere Petrus Canisiusvertaling. Daar waren de aantekeningen nog een verdediging van katholieke dogma’s, maar in de Willibrordvertaling werd ernaar gestreefd de lezer gegevens te verstrekken over de vermelde personen en zaken, tekstkritische bemerkingen en alternatieve vertalingen te bieden.