Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Brussel (stad)
Stad in België .png){kind=small}
| |||
| |||
  | |||
| Gewest |  Brussel
| ||
| Arrondissement | Brussel-Hoofdstad | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
32,61 km² (2009) 14,7% 18,4% 66,9% | ||
| Coördinaten | 50° 51' NB, 4° 21' OL | ||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
157.673 (01/01/2010) 50,38% 49,62% 4.835 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2008) 22,71% 64,80% 12,48% | ||
| Buitenlanders | 29,60% (01/01/2008) | ||
| Burgemeester | Yvan Mayeur (PS) | ||
| Bestuur | PS - sp.a, MR - Open Vld | ||
| Zetels PS - sp.a cdH - CD&V MR - Open Vld Ecolo - Groen FDF N-VA |
49 18 10 10 7 3 1 | ||
| Gemiddeld inkomen | 11.237 euro/inw. (2007) | ||
| Werkloosheidsgraad | 24,13% (jan. 2009) | ||
| Postcode 1000 1020 1120 1130 |
Deelgemeente Brussel Laken Neder-Over-Heembeek Haren | ||
| Zonenummer | 02 | ||
| NIS-code | 21004 | ||
| Politiezone | Brussel Hoofdstad Elsene | ||
| Website | www.brussel.be | ||
| ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest | |||
| ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest | |||
| |||
Brussel (Frans: Bruxelles; Duits: Brüssel) is de hoofdstad van het Koninkrijk België en tevens de hoofdplaats van zowel de Vlaamse als de Franse Gemeenschap.
De gemeente Brussel telt 174.956 inwoners en is naar inwoneraantal de op vier na grootste gemeente in België. Het is één van de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat 1.174.869 inwoners telt (juni 2014). Vaak wordt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als de stad Brussel beschouwd en niet enkel de gemeente Brussel. Dit maakt Brussel met grote voorsprong officieus de grootste stad van België. Het nog grotere stedelijk gebied van Brussel (agglomeratie) telt ruim 2 miljoen inwoners.
De plaatsnaam Brussel komt van 'Bruocsella', wat evolueerde tot Broekzele, wat betekent "nederzetting (zele) bij het moeras (broek)". De stad is het bestuurlijk centrum van de Europese Unie en wordt daarom als de hoofdstad van Europa beschouwd. Daarnaast huisvest de stad ook het hoofdkwartier van de NAVO en het secretariaat van de Benelux. Gezien de grote aanwezigheid van internationale organisaties en de invloed van de stad op politiek, economisch, sociaal en cultureel vlak wordt Brussel in het GAWC-onderzoek uit 1999 beschouwd als een bèta-wereldstad.
Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van Brussel voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Brussel ontstond rond een burcht op een eiland in de Zenne. De tweede vijfhoekige stadsomwalling, die in de 14de eeuw werd gebouwd, omvatte zeven heuvels: de Koudenberg, de St.-Michielsberg, de Warmoesberg, de Kunstberg, de St.-Pietersberg, de Zavel en de Kruidtuin.
De stad werd achtereenvolgens de hoofdstad van het hertogdom Brabant, de Zeventien Provinciën, de Zuidelijke Nederlanden, het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (tezamen met Amsterdam), België, de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is het bestuurlijk centrum van de Europese Unie.
In 1853 werd de Leopoldswijk aangehecht, in 1864 volgden het Ter Kamerenbos en de erheen lopende Louizalaan en in 1921 kende de gemeente zijn grootste uitbreiding met de aanhechting van Haren, Laken en Neder-Over-Heembeek.
Economie
De economie van Brussel wordt gedomineerd door activiteiten in de dienstensector en de openbare instellingen. Vaak zijn die activiteiten verbonden met de hoofdstedelijke functie:
- ministeries, nationale en regionale instellingen;
- ambassades en vertegenwoordigingen;
- hoofdkwartier van de NAVO;
- regionale en Europese zetels van multinationals;
- consultants en juridische diensten;
- horeca en vrijetijdsindustrie;
- communicatie: luchtvaart, transport ...;
- autoproductie: Audi Brussel.
Een belangrijk zakendistrict is de Noordruimte (Espace Nord) ten noorden van het centrum, rond het Noordstation. Het gebied wordt gekenmerkt door hoogbouw. Ook direct ten oosten van het centrum wordt het stadsbeeld door kantoren (laagbouw) gedomineerd.
Dankzij de aanwezigheid van de Europese instellingen hebben vele internationale bedrijven een vestiging in Brussel gekozen. Hierdoor is er in Brussel, ook in economisch mindere tijden, een stabiele grote vraag naar kantoorruimten. De stad is de op twee na belangrijkste zakenstad van Europa, na Londen en Parijs. Ook is Brussel een belangrijke congresstad en is de stad onlangs Washington DC voorbijgestreefd als belangrijkste diplomatenstad ter wereld.
Winkelen
Bekende winkelstraten zijn de Nieuwstraat en de Louizalaan. Zeker een bezoek waard zijn de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen (een van de winkelgalerijen in Brussel) en de Dansaertstraat.
Bezienswaardigheden en cultuur
Historisch erfgoed
- de Grote Markt
- het Stadhuis van Brussel
- het Broodhuis
- de Beenhouwersstraat
- de Munt (Koninklijke Muntschouwburg); hier brak de Belgische Revolutie van 1830 uit die leidde tot de onafhankelijkheid van België.
- het standbeeld van Manneken Pis.
- het Atomium, een zeer bekend monument dat een ijzerkristal voorstelt dat 150 miljard maal is vergroot. Het werd gebouwd ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling die hier plaats had in 1958.
- het Jubelpark met zijn hallen, musea, park en triomfboog. Aangelegd ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid.
- de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele.
- het Koninklijk Paleis van Brussel en het nabijgelegen Park van Brussel.
- de Marollen: volkswijk in Brussel waar de bekende Brusselse vlooienmarkt plaatsvindt. De wijk wordt beheerst door het imposante Justitiepaleis.
- de Zavel, wijk van de antiekhandel.
- de Heizel: de wereldtentoonstelling van 1958 had hier plaats, waar het Atomium een restant van is. Hier vindt men verder het ontspanningsoord Bruparck (bioscoopcomplex Kinepolis, subtropisch zwemparadijs Oceade, het park Mini-Europa, restaurants), het Koning Boudewijnstadion, een planetarium, en de Brussels Expo (tentoonstellingsruimte).
- het park van Laken: domein van 160 ha met het Paleis van Laken (residentie van de Belgische vorsten), de koninklijke serres, de Japanse toren en het Chinees paviljoen.
- de stad telt vele art nouveauwoningen, ontworpen door Victor Horta.
- de verschillende winkelgalerijen in Brussel
| Zie ook: Lijst van beschermd onroerend erfgoed in Brussel, lijst van gebouwen in Brussel, lijst van beelden in Brussel |
Kerken
Enkele kerken zijn onder andere:
- Kapellekerk
- Onze-Lieve-Vrouwekerk (Laken)
- Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele
- Miniemenkerk
- Sint-Jacob-op-Koudenberg
- Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk
- Kerk Onze-Lieve-Vrouw Van Finisterrae
- Sint-Katelijnekerk
Musea
- Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, bestaande uit:
- het Museum voor Oude Kunst (15e-18e eeuw)
- het Museum voor Moderne Kunst (19e-20e eeuw)
- het Meuniermuseum
- het Wiertzmuseum
- het Musée Magritte Museum
- Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, bestaande uit:
- het Jubelparkmuseum
- de Hallepoort
- de Japanse Toren
- het Chinees Paviljoen
- het Muziekinstrumentenmuseum
- het BELvue Museum
- Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis
- Autoworld
- Joods Museum van België
- Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen
- Het Hortahuis
- Belgisch stripmuseum
Uitgaansleven
Brussel heeft zoals veel andere Belgische steden een levendig uitgaansleven. Vele uitgaansgelegenheden liggen verspreid over de stad, maar in het centrum is vooral het gebied rond de Beurs en het Sint-Goriksplein bekend als uitgaansbuurt. Belangrijke zalen zijn de Ancienne Belgique, de Munt, de Beursschouwburg en de KVS. Sinds 2005 heeft Brussel ook een casino.
Taal
| Zie ook Verfransing van Brussel |
Binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden het Frans en het Nederlands als officiële talen. De meeste inwoners, forenzen, en 'vaste' buitenlanders gebruiken nochtans vooral het Frans als aanspreektaal. Deze gewoonte is echter geen maat voor de ware taalverhoudingen, maar wordt door veel Nederlandstalige bezoekers van Brussel wel als probleem ervaren.
Deze gewoonte is evenwel ontstaan door de combinatie van de numerieke verhoudingen van de verschillende taalgroepen in Brussel, de relatieve meertaligheid van de Vlamingen in Brussel, en de relatief lagere kennis van andere talen onder de Franstaligen.
Volgens onderzoek worden in Brussel opmerkelijk veel verschillende talen gesproken in thuisverband, en bestaan er ook veel taalgemengde gezinnen. Desondanks blijft Frans de lingua franca. 7 tot 15 procent van de inwoners van het Brussels Gewest zou Nederlandstalig zijn. Tijdens werkdagen komen zowat 220.000 Vlaamse pendelaars erbij. Dit maakt van Brussel de op een na grootste Vlaamse stad (na Antwerpen). Uiteraard maken ook vele Vlamingen, die niet in Brussel wonen, tenslotte gebruik van het nachtleven en rijke culturele aanbod in de hoofdstad.
Evenementen
- Bloementapijt, om de twee jaar (even jaren)
- Bruksellive, laatste weekend van juli
- Zinnekeparade
Bestuurlijk
College van burgemeester en schepenen
Het bestuur van de stad bestaat uit PS, cdH (waarin ook de CD&V vertegenwoordigd is) en het kartel sp.a-spirit-Groen!.
De volgende personen maken deel uit van het bestuur:
| College van burgemeester en schepenen | ||
|---|---|---|
| Burgemeester | Yvan Mayeur (PS) | |
| Schepenen | Alain Courtois (MR) | Eerste schepen verantwoordelijk voor Burgerlijke Stand, Demografie, Gezin en Sport |
| Faouzia Hariche (PS) | Schepen van Openbaar Onderwijs, Jeugd en het Jonge Kind | |
| Marion Lemesre (MR) | Schepen van Tewerkstelling, Economie, Opleiding, Handel en het Parkeerplan | |
| Karine Lalieux (PS) | Schepen van Openbare Netheid en Cultuur | |
| Philippe Close (PS) | Schepen van Toerisme, Personeel en Financiën | |
| Mohamed Ouriaghli (PS) | Schepen van Huisvesting, Gelijke Kansen en Informatica | |
| Els Ampe (Open Vld) | Schepen van Mobiliteit, Openbare Werken en Wagenpark | |
| Ahmed El Ktibi (PS) | Schepen van Groene Ruimten, Milieu en Internationale Solidariteit | |
| Geoffroy Coomans de Brachène (MR) | Schepen van Stedenbouw en Erfgoed | |
| Ans Persoons (sp.a) | Schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden, Wijkcontracten en Participatie | |
Uitslagen van de Brusselse gemeenteraadsverkiezingen sinds 1982
De verkiezingen vinden alle zes jaar op de tweede zondag van oktober plaats.[1]
Op 1 januari 1983 verloren de Brusselse liberalen hun burgemeesterszetel die ze al van voor de Belgische onafhankelijkheid in handen hadden en werd voor het eerst een socialist burgemeester van Brussel. Zie voor een overzicht van alle burgemeesters van Brussel de lijst van burgemeesters van Brussel.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 werd het kartel PS-sp.a de grootste met 18 zetels, gevolgd door het cdH (in feite het kartel cdH-CD&V) met 10 zetels. Derde werd het kartel MR-Open Vld met eveneens 10 zetels; Ecolo-Groen werd vierde met 7 zetels. Tot slot behaalde het FDF 3 zetels en de N-VA 1 zetel. Hierop werd een paarse meerderheid gevormd tussen PS-sp.a en MR-Open Vld, goed voor 28 van de 49 zetels.
| Partij | 10 oktober 1982
47 zetels |
9 oktober 1988
47 zetels |
9 oktober 1994
47 zetels |
8 oktober 2000
47 zetels |
8 oktober 2006
47 zetels |
14 oktober 2012
49 zetels |
|---|---|---|---|---|---|---|
| FDF | 9 | 6 | 5 | 3 | ||
| PS | 5 | 7 | 9 | 13 | 17 | |
| PS - sp.a | 18 | |||||
| Ecolo | 2 | 3 | 3 | 9 | 4 | |
| Ecolo-Groen | 7 | |||||
| agalev | 1 | |||||
| sp.a - spirit - Groen! | 2 | |||||
| PRLIC | 15 | |||||
| PRL | 13 | 10 | ||||
| LB | 16 | |||||
| Rassemblement Bruxellois | 10 | |||||
| MR - VLD | 10 | |||||
| PVV | 1 | |||||
| BON - PVV | 2 | |||||
| VLD - Vivant | 1 | |||||
| RAD-UDRT | 1 | |||||
| CVP - VLD | 2 | |||||
| PSC-CVP | 12 | 4 | ||||
| PSC-CVB | 15 | |||||
| BSC-CVB | 13 | |||||
| CDH (incl. CD&V) | 11 | 10 | ||||
| VU - KD - LB | 2 | |||||
| VU | 1 | |||||
| VU&ID | 1 | |||||
| N-VA | 1 | |||||
| FN | 4 | |||||
| VB | 1 | 2 | 2 | |||
| UDB | 1 |
De volgende gemeenteraad wordt op zondag 14 oktober 2018 gekozen.
Europese hoofdstad
| Zie Brussel als Europese hoofdstad voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Brussel wordt vaak gezien als de de facto hoofdstad van de Europese Unie. Dit komt door de aanwezigheid van talrijke Europese organisaties. Deze Europese instellingen zijn:
- Europese Commissie
- Europees Parlement
- Europees Economisch en Sociaal Comité
- Europees Comité van de Regio's
- Raad van de Europese Unie
- EUROCONTROL
- West-Europese Unie
Er is een aantal tijdelijke Europese agentschappen gehuisvest te Brussel:
In Brussel is ook het secretariaat van de NAVO gevestigd. Brussel telt 120 internationale instellingen, 159 ambassades, 1.400 ngo's, meer dan 2.500 diplomaten en 16.000 lobbyisten. Daarmee is Brussel het op een na grootste politieke centrum ter wereld na Washington D.C.
De meeste Europese instellingen zijn gegroepeerd in de Leopoldswijk, of ook de Europese Wijk genoemd. Om deze instellingen te huisvesten werden tal van nieuwe wolkenkrabbers opgetrokken als het Berlaymontgebouw, het Justus Lipsius-gebouw, de Madoutoren, het Karel de Grote-gebouw, Résidence Palace en talrijke andere.
Stedenbanden
Verkeer en vervoer
Wegverkeer
Brussel is zeer goed via snelwegen bereikbaar. Zo hebben steden als Gent, Brugge, Antwerpen, Luik, Namen, maar ook Amsterdam, Rotterdam, Keulen, Parijs en Luxemburg goede wegverbindingen met Brussel.
De stad telt twee concentrische verkeersassen, onderling verbonden door grote lanen:
- de (grote) Ring R0: de autosnelweg die het Brusselse gewest omcirkelt
- de kleine ring R20: serie van tunnels en doorgaande wegen die het centrum van Brussel bedienen en die de stadsomwalling uit de 14e en 15e eeuw volgt. Daarbij duiken namen op die herinneren aan de oude stadspoorten zoals de poort van Namen, Halle, Ninove, Anderlecht, Leuven, Schaarbeek, enzovoort.
Luchthaven Brussel
Brussels Airport, ook wel Luchthaven Zaventem of Luchthaven Brussel-Nationaal genoemd, ligt in Vlaanderen en is de grootste luchthaven van België.
Spoorwegen
Reizigers kunnen gebruikmaken van verschillende treinstations. De belangrijkste voor het personenvervoer bevinden zich op de noord-zuidverbinding.
- Station Brussel-Zuid: het belangrijkste internationale station van België (bediend door TGV, Eurostar, Thalys, ICE en andere internationale verbindingen)
- Station Brussel-Kapellekerk
- Station Brussel-Centraal
- Station Brussel-Congres
- Station Brussel-Noord
Alle nationale reizigerstreinen die Brussel aandoen, stoppen in Brussel-Noord, Brussel-Centraal en Brussel-Zuid. In Brussel-Kapellekerk en -Congres houden enkel een paar stoptreinen halt.
- Station Brussel-Luxemburg en station Brussel-Schuman nabij de Europese instellingen: alle treinen richting Namen en Luxemburg stoppen hier.
Brussel heeft zoals hierboven al blijkt veel rechtstreekse internationale treinverbindingen. Steden als Amsterdam, Berlijn, Frankfurt, Keulen, Londen, Marseille, Milaan, Montpellier en Parijs zijn rechtstreeks te bereiken.
Openbaar vervoer
De Brusselse metro telt 68 stations, verspreid over twee assen. Sinds april 2009 is er een extra metrolijn bijgekomen waardoor er meer en snellere verbindingen mogelijk zijn. Verder is er ook een uitgebreid tramnetwerk, met als zwaartepunt de noord-zuidverbinding (Zuidstation - Beurs - Noordstation, parallel met de noord-zuidverbinding van de treinen). Een paar tramverbindingen gaan tot de plaatsen in de Vlaamse Rand, zoals Groot-Bijgaarden, Tervuren, Drogenbos en Wezembeek-Oppem.
Een uitgebreid busnetwerk zorgt er ten slotte voor dat bijna elke plek in en rond het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bereikbaar is met het openbaar vervoer. Het lokale vervoer binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt hoofdzakelijk uitgevoerd door de MIVB. Het vervoer in relatie met Vlaanderen wordt hoofdzakelijk verzekerd door De Lijn, het vervoer naar Wallonië hoofdzakelijk door de TEC.
Evolutie van het inwonertal
19e eeuw
| Jaar | 1806 | 1816 | 1830 | 1846 | 1856 | 1866 | 1876 | 1880 | 1890 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inwonertal | 73.928 | 76.969 | 98.279 | 123.874 | 152.828 | 157.905 | 161.816 | 162.498 | 176.138 |
| Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 | |||||||||
- 1853: aanhechting Leopoldswijk (Quartier Léopold)
- 1864: aanhechting Louizalaan (Avenue Louise)
20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten
| Jaar | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1947 | 1961 | 1970 | 1976 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inwonertal | 183.686 | 177.078 | 154.801 | 200.433 | 184.838 | 170.489 | 161.080 | 152.850 | |
| Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976 | |||||||||
- 1921: aanhechting van Haren, Laken en Neder-Over-Heembeek
Na de gemeentelijke herinrichting
| Jaar | 1977 | 1980 | 1985 | 1990 | 1995 | 2000 | 2005 | 2010 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inwonertal | 152.850 | 143.957 | 136.569 | 136.706 | 135.681 | 133.859 | 142.853 | 157.673 |
| Opmerking:Inwonertal op 01/01 - Bron:NIS | ||||||||
Autochtone Brusselaars
Door het internationale karakter van Brussel en het grote aantal buitenlanders en bewoners uit Vlaanderen en Wallonië zijn er in Brussel nog maar weinig echte Brusselaars te vinden. Ze kregen zelfs een speciale benaming. Zo is een Ketje een oorspronkelijke inwoner van Brussel die er samen met zijn beide ouders geboren en getogen is. Een Zinneke is er eveneens geboren, doch heeft slechts één ouder die zich Ketje mag noemen. Kenmerkend is hun taalgebruik. Het oorspronkelijke Brussels is een Brabants dialect. Het kenmerkt zich taalkundig gezien door de vele leenwoorden uit het Frans en door Franse uitspraak van Nederlandse woorden. Het ontwikkelde zich uit de lokale variant van het Middelnederlands dat er in de Middeleeuwen gesproken werd. Er bestaat ook een Brusselse variant van het Frans. Daarin vindt men vele leenwoorden uit het Nederlands en door het Nederlands beïnvloede uitspraak. In het artikel over het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is meer informatie te vinden over het gebruik van de beide officiële talen in Brussel.
Bekende Brusselaars
| Lijst van Brusselaars |
Zie ook
- Brussel van A tot Z
- Brussel in de literatuur
- Overwelving van de Zenne
- Verfransing van Brussel
- Brussel en de Europese Unie
- Standbeeld van Europa
- Wapen van Brussel
Literatuur
- Geert van Istendael, Arm Brussel, uitgeverij Atlas contact, 2002, ISBN 9789045008530
- Eric Min, De eeuw van Brussel; biografie van een wereldstad, De bezige bij, 2014, ISBN 9789085423942
Externe links
- Webpagina van de gemeente Brussel
- Interactieve kaart van Brussel
- Website van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Hoofdsteden in Europa |
|---|
|
