Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Sofia (stad)
Stad in Bulgarije 
| |||||
| |||||
| Oblast | Sofia | ||||
| Coördinaten | 42°041′N 23°019′E | ||||
| Oppervlakte | 492 km² | ||||
| Inwoners (2016) |  1.323.637 [1]
| ||||
| Hoogte | 595 m | ||||
| Burgemeester | Jordanka Fandakova | ||||
| Postcode | 1000 | ||||
| Netnummer | 02 | ||||
| Kenteken | C, CA | ||||
| Website | sofia.bg | ||||
| |||||
Sofia (Bulgaars: София, Sofija) is de hoofdstad van Bulgarije en met 1.231.981 [2] inwoners (2015) veruit de grootste stad van het land. De stad ligt in het westen van het land aan de rivier de Iskar, aan de voet van het Vitosjagebergte. De stad heeft een internationale luchthaven.
Geografie
De stad dankt haar ontwikkeling als belangrijke nederzetting vooral aan de centrale ligging in de Balkan. Sofia ligt in het westen van Bulgarije, aan de noordelijke voet van de berg Vitosja, in het Sofiadal dat aan alle kanten omgeven is door gebergten. Drie bergpassen leiden naar de stad, die al sinds de oudheid fungeert als een belangrijke verbindingsplaats tussen de Adriatische Zee en Centraal-Europa met de Zwarte Zee en de Egeïsche Zee.
Door de stad stroomt een aantal rivieren, waaronder de Vladajska en de Perlovska. De Iskar stroomt in haar bovenloop vlak bij Oost-Sofia. De stad staat bekend om haar mineraal- en thermische bronnen. In de vorige eeuw werden er diverse stuwmeren gebouwd.
De stad ligt 150 km ten noordwesten van Plovdiv, de tweede stad van Bulgarije, 390 km ten westen van Boergas en 472 km ten westen van Varna, de twee belangrijkste havensteden van Bulgarije aan de Zwarte Zee.
Geschiedenis
 Zie geschiedenis van Sofia voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De oudst bekende naam van Sofia is Serdica, naar de Serden, de Thracische stam die hier woonde. Het kwam in 29 v Chr. in Romeinse handen en kreeg de status van ‘’municipium’’.
De Hunnen verwoestten het Romeinse Serdica, waarna de Byzantijnse keizer Justinianus I de stad als Triaditsa herbouwde. De Slavische Bulgaren noemden haar Sredets (= Serdica) en doopten haar in 1376 om tot Sofia, naar de Sveti Sofiakerk. Zes jaar later kwam de stad toe aan het Ottomaanse Rijk. De Turken zouden er bijna vijf eeuwen blijven.
In 1878 namen de Russen tijdens de Russisch-Turkse Oorlog de stad in: Sofia werd na de Turkse nederlaag in 1879 de hoofdstad van het moderne Bulgarije. Het was toen de derde stad van het land: Roese en Varna waren allebei groter. Deze steden en ook Plovdiv, dat wat later tot Bulgarije ging behoren, zou het snel gaan overvleugelen. Tussen 1879 en 1939 nam het inwonertal toe van 20.000 tot 300.000. In de Tweede Wereldoorlog leed Sofia zware schade, waarna de stad in communistische stijl werd herbouwd en uitgebreid.
Stadsbeeld
Het bekendste gebouw van de stad is de Alexander Nevski-kathedraal, die werd gebouwd als aanhankelijkheidsbetuiging aan de Russische bevrijders van 1878, een gebeurtenis die lang doorgewerkt heeft.
De kerk van Sint Joris dateert uit de vierde eeuw en wordt beschouwd als het oudste gebouw van de stad. De kerk van Boyana is versierd met 13e-eeuwse fresco's en staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Economie
Sofia is het belangrijkste centrum van de Bulgaarse economie. De verwerkingsindustrie vertegenwoordigt meer dan 800 grote fabrieken voor onder andere metaal, textiel, rubber, leer, drukkerij en elektronica. Sofia is ook het financiële centrum van het land en huisvest de Bulgaarse Nationale Bank, de Bulgaarse Beurs en de grootste commerciële banken van het land (zoals de HVB Bank, UniCredit Bulbank, DSK Bank en de Verenigde Bulgaarse Bank. Bouw, handel en transport zijn de belangrijkste sectoren van de lokale economie. De stad wordt steeds aantrekkelijker als een outsourcinglocatie voor West-Europese en Amerikaanse multinationals. In Sofia liggen ook de hoofdkwartieren van veel grote Bulgaarse en internationale bedrijven die werkzaam zijn in Bulgarije en Oost-Europa.
Het BBP per hoofd van de bevolking bedraagt 28465 Bulgaarse lev, ofwel ongeveer €14500. Dat is twee keer hoger dan het Bulgaarse gemiddelde en is tevens het hoogst in Bulgarije. De belangrijkste sectoren zijn de dienstensector (86%) en de industriële sector (14%). Het werkloosheidspercentage bedraagt 3,8% van de beroepsbevolking (anno 2016).
Bevolking
Eind 2016 woonden er 1.323.637 mensen in de gemeente Sofia [3]. Ondanks het feit dat de Bulgaarse bevolking in een rap tempo veroudert en leegloopt, groeit de bevolking van de stad Sofia nog met enkele duizenden per jaar. Daarmee is Sofia één van de weinige plaatsen in Bulgarije waar de bevolking toeneemt. De bevolkingsgroei is vooral het gevolg van migratie naar Sofia vanuit de kleinere steden en het omringende platteland.
| De bevolkingsontwikkeling van de gemeente Sofia vanaf het jaar 1934 | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jaar | 1934 | 1946 | 1956 | 1965 | 1975 | 1985 | 1992 | 2001 | 2011 | 2016 | ||||||||
| Gemeente Sofia | 400.705 |
525.710 |
724.603 |
905.287 |
1.076.741 |
1.201.719 |
 1.190.126 |
1.170.842 |
1.291.591 |
1.323.637
| ||||||||
Etniciteit en religie
De Bulgaren vormen de grootste etnische groep: 96,4% is etnisch Bulgaars. Zo'n 18 duizend, ongeveer 1,5% van de bevolking, is Romani, ook wel 'zigeuners' genoemd in de volksmond. Er leven ongeveer zevenduizend Turken; dat is 0,5% van de totale bevolking.
De meeste inwoners behoren tot de Bulgaars-orthodoxe Kerk.
| Religieuze samenstelling (volgens de volkstelling 2011) [4] | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | Aandeel (%) | |||||||||||||||||
| Sofia | 1.291.591 | 100,0 | ||||||||||||||||
| respondenten op de volkstelling van 2011 * | 1.035.176 | 80,1 | ||||||||||||||||
| Bulgaars-orthodoxe Kerk | 892.511 | 86.2 | ||||||||||||||||
| Protestantisme | 10.256 | 1.0 | ||||||||||||||||
| Islam | 6.767 | 0.7 | ||||||||||||||||
| Rooms-katholieke Kerk | 5.572 | 0.5 | ||||||||||||||||
| andere religieuze groeperingen | 4.010 | 0.4 | ||||||||||||||||
| ongodsdienstig | 51.026 | 4.9 | ||||||||||||||||
| geen antwoord | 65.034 | 6.3 | ||||||||||||||||
| * De volkstelling van 2011 is niet geheel representatief want meer dan 250.000 mensen hebben dit formulier blanco gelaten | ||||||||||||||||||
Demografische indicatoren
In 2016 werden er 13.489 kinderen geboren. Het geboortecijfer bedraagt 10,2‰: alleen oblast Sliven heeft een hoger geboortecijfer. Tegelijkertijd stierven er 15.523 mensen, waardoor het sterftecijfer op 11,7‰ komt te liggen. Het sterftecijfer is het laagst in Bulgarije. In totaal verloor Sofia dus 2034 inwoners aan een negatieve natuurlijke bevolkingsgroei (-1,5‰).
In 2016 vestigden 22.563 mensen zich in Sofia, terwijl 16.696 de stad (en omgeving) verlieten. De meeste immigranten zijn jongvolwassenen tussen de twintig en dertig jaar oud, terwijl de meeste emigranten vijftig jaar of ouder zijn. Het migratiesaldo is positief en bedraagt +5.867 mensen. De meeste migranten zijn afkomstig uit de plattelandsgebieden in de oblasten Sofia (1731), Blagoevgrad (1279) en Pleven (1109). Verder vestigden 4166 internationale migranten zich in de stad Sofia (terwijl 4940 inwoners Sofia voor het buitenland verlieten)[5].
Door de aanwezigheid van veel jonge vrouwen (voornamelijk studenten) is het vruchtbaarheidscijfer in de leeftijdsgroep 15-49 het laagst in heel Bulgarije. Een vrouw in Sofia krijgt gemiddeld slechts 1,27 kinderen [6]. Dit komt doordat de vrouwen in Sofia hoger opgeleid zijn en daarom ook op een later leeftijd aan kinderen beginnen vergeleken met de rest van Bulgarije.
Leeftijdsstructuur
Sofia heeft het laagste aandeel ouderen in Bulgarije: slechts 17,0% van de bevolking is 65 jaar of ouder (eind 2016).
Bestuur
De stad is een van de 28 oblasten van Bulgarije. Deze is te onderscheiden van de oblast Sofia, die om de stad heen ligt maar niet de stad zelf bevat. Naast de stad Sofia bevat de hoofdstedelijke oblast nog drie andere steden en 34 dorpen, die in totaal 24 gemeentes vormen. Sommige dorpsnamen zijn zo populair dat ze meerdere keren voorkomen. Een voorbeeld is Lozenets: aan de Zwarte Zee is er ook een mondaine badplaats die Lozenets heet.
Sport
De meest succesvolle Bulgaarse voetbalclubs zijn afkomstig uit Sofia. CSKA Sofia is met meer dan 30 landstitels de Bulgaarse recordkampioen en speelt haar wedstrijden in het stadion Bulgarska Armiya. Aartsrivaal Levski Sofia is 26 keer landskampioen geworden en werkt haar wedstrijden af in het Georgi Asparuhov Stadion. In de schaduw van beide grootmachten, werd Slavia Sofia 7 keer landskampioen. Lokomotiv Sofia veroverde 4 landstitels, maar speelt al sinds 2015 niet meer in de Parva Liga.
Partnersteden
Geboren
- Boris III van Bulgarije (1894), tsaar van Bulgarije
- Alexis Weissenberg (1929-2012), pianist
- Tzvetan Todorov (1939), Bulgaars-Frans Franstalig schrijver, essayist, wetenschapper en filosoof
- Anna-Maria Ravnopolska-Dean (1960), musicus
- Ivajlo Kalfin (1964), politicus
- Iliana Jotova (1964), politica
- Kiril Metkov (1965), voetballer
- Ljoeboslav Penev (1966), voetballer
- Emil Kostadinov (1967), voetballer
- Andrej Kovatsjev (1967), politicus en ecoloog
- Vesko Eschkenazy (1970), violist
- Ivajlo Petrov (1973), voetballer
- Albena Denkova (1974), kunstschaatsster
- Kristian Vigenin (1975), politicus
- Preslav Borissov (1977), politicus
- Evgenja Radanova (1977), shorttrackster
- Stanislav Angelov (1978), voetballer
- Ivan Dinev (1978), kunstschaatser
- Georgi Peev (1979), voetballer
- Kiril Kotev (1982), voetballer
- Bogomil Dijakov (1984), voetballer
- Ivet Lalova (1984), sprintster
- Zjivko Milanov (1984), voetballer
- Sonja Radeva (1985), kunstschaatsster
- Mihail Alexandrov (1985), Bulgaars Amerikaans zwemmer
- Ivan Bandalovski (1986), voetballer
- Poli Genova (1987), zangeres
- Bozjidar Mitrev (1987), voetballer
- Ivelin Popov (1987), voetballer
- Nikolaj Michajlov (1988), voetballer
- Lachezar Baltanov (1988), voetballer
- Nina Dobrev (1989), actrice en model
- Roemjana Spasova (1989), kunstschaatsster
- Mihail Aleksandrov (1989), voetballer
- Simeon Slavchev (1993), voetballer
| Lijst van Sofioten |
Externe link
- (en) Russian Church op de Engelstalige Wikipedia
| Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Sofia op Wikimedia Commons.
| Hoofdsteden in Europa |
|---|
|
.JPG){kind=link}
