Plovdiv (stad)

**Plovdiv**
Пловдив
	Plaats in Bulgarije
Vlag van Plovdiv	Wapen van Plovdiv
	Plovdiv (stad); Древен и вечен
	Situering
Oblast	Plovdiv
Coördinaten	42°09′N 24°045′E
	Algemeen
Oppervlakte	101 km²
Inwoners (2014)	341.567 (3.776 inw/km²)
Hoogte	160 m
Burgemeester	Ivan Totev
	Overig
Postcode	4000
Netnummer	032
Kenteken	PB
Website	plovdiv.bg
	Foto's
	Bestand:Plovdiv view.jpg
Portaal	Bulgarije

Plovdiv (Bulgaars: Пловдив; Nederlands (in historische context): Philippopolis) is de op een na grootste stad van Bulgarije. Het is de hoofdstad van de gelijknamige oblast en telt ruim 345.000 inwoners (2017). De stad is met haar 8000-jarige geschiedenis een van de oudste van Europa, en heeft dan ook als motto "Antiek en eeuwig" ("Древен и вечен"). De stad ligt in de Thracische vlakte, aan de voet van de Rodopen en aan de rivier de Maritsa. Het is een belangrijk bestuurlijk, industrieel en cultureel centrum, met verschillende universiteiten, diverse hogescholen, instituten en musea. In 2019 is de stad samen met het Italiaanse Matera de culturele hoofdstad van Europa.

Geschiedenis

De oudste aanwijzingen van permanente bewoning dateren van rond 6000 voor Christus. De stichting van de huidige stad vond 2000 jaar later plaats, toen Troje reeds bestond, maar bijvoorbeeld Athene en Rome nog niet. Daarmee is Plovdiv een van de langst ononderbroken bewoonde steden van Europa. De indertijd Eumolpia genoemde stad werd in 340 v.Chr. veroverd door de Macedonische koning Philippus II, de vader van Alexander de Grote, die haar omdoopte tot Philippopel (Philippopolis). Toen de stad later weer onafhankelijk werd, werd zij door de Thraciërs Pulpudeva genoemd. In de Romeinse tijd (2e en 3e eeuw) werd ze onder de naam Trimontium (Drieheuvelstad) de hoofdstad van de provincie Thracië. Vanaf de 5e eeuw werd de stad (en de regio) bewoond door Slaven, die de stad vanaf de 6e eeuw Puldin gingen noemen. In 815 werd Puldin hoofdstad van het Eerste Bulgaarse Rijk. Gedurende de middeleeuwen was ze afwisselend in Byzantijns en Bulgaars bezit. Tijdens de kruistochten bestond er van 1204 tot 1235 een vorstendom, waarover Franse graven regeerden. In 1364 werd de stad (net als het gehele hedendaagse Bulgarije) bezet door het Ottomaanse Rijk, en was het als Filibe een belangrijk handelsknooppunt en nijverheidscentrum voor Europa. De huidige naam Plovdiv duikt voor het eerst op in de 15e eeuw.

In de 19e eeuw was Plovdiv een bolwerk voor de verzetsbeweging, geïnspireerd door de nationalistische renaissance. De eerste Bulgaarse drukker en uitgever waren hier gevestigd. De verzetsbeweging resulteerde in 1876 in een opstand, die later Russische steun kreeg in de Russisch-Turkse Oorlog. Dit leidde in 1878 tot de bevrijding van de Ottomaanse heerschappij.

Het Bulgaarse rijk was daarmee niet herenigd: in plaats daarvan werd Bulgarije als gevolg van de besluiten van het Congres van Berlijn opgesplitst in een Noord- en Zuid-Bulgarije, waarin de laatste als Oost-Roemelië een autonome Turkse provincie werd met Plovdiv als hoofdstad. In 1885 verenigden de twee helften zich tot het huidige Bulgarije.

Ligging

Plovdiv bevindt zich in het zuiden van Bulgarije, en strekt zich uit langs beide oevers van de rivier Maritsa. Tijdens haar geschiedenis heeft de stad zich ontwikkeld op zeven heuvels, waarvan sommige 250 meter hoog zijn. Daarom wordt Plovdiv in Bulgarije vaak aangeduid "Stad van de Zeven Heuvels".

Bezienswaardigheden

De stad Plovdiv telt meer dan 200 archeologische sites.

Romeinse Stad

Het Antieke Theater werd gebouwd aan het begin van de 2e eeuw, gedurende de regering van keizer Trajanus. Het bevindt zich in een natuurlijke diepte, tussen de heuvels Dzhambaz Tepe en Taksim Tepe. Het bood plaats aan 7000 kijkers. Het toneel ligt aan de zuidkant, en is versierd met friezen, kroonlijsten en standbeelden. Het Odeon werd in 2004 gerestaureerd; het werd opgericht van de 2e tot de 5e eeuw, en had plaats voor 350 muziekliefhebbers.

Het Antieke Stadion werd aangelegd tijdens de 2e eeuw, onder het bewind van keizer Hadrianus. Het bevindt zich tussen de heuvels Sahat Tepe en Taksim Tepe. Het stadion van Delphi werd hier als model gekozen. Met een lengte van 240 meter en een breedte van 50 meter bood het plaats aan 30.000 toeschouwers. Maar slechts een beperkt deel, 14 rijen zitplaatsen, is nu te zien.

Het Romeinse Forum dateert van de regering van Vespasianus, tijdens de 1e eeuw, en was klaar tijdens de 2e eeuw. Het Eirene archeologisch complex ligt in het zuidelijk deel van de drie heuvels, en omvat resten van gebouwen uit de 3e en de 4e eeuw.

Musea en beschermde sites

Het Archeologisch Museum werd gebouwd in 1882, en bevat een rijke verzameling Thracische kunstvoorwerpen. Het Museum voor Geschiedenis werd opgericht in 1951 als een wetenschappelijke instelling voor het opzoeken, verzamelen en bewaren van historische voorwerpen uit de omgeving van Plovdiv, van de 16e tot de 20e eeuw. Verder zijn er het Ethnografisch Streekmuseum (1917), het Museum voor Natuurwetenschappen (1955) en het Museum van het Vliegwezen (1991). De Oude Stad is beschermd gebied, en bekend om de gebouwen opgetrokken in Bulgaarse renaissancestijl; zij strekt zich uit over de drie heuvels (Trihalmie), de Nebet Tepe, Dzhambaz Tepe en Taksim Tepe.

Kerken, moskeeën en tempels

De meeste kerken van Plovdiv dateren uit de 19e eeuw, en vertonen de oosters-orthodoxe bouwstijl. De stad bezit verscheidene rooms-katholieke kathedralen, waarvan de kathedraal gewijd aan Sint-Lodewijk de grootste is. Twee moskeeën zijn de resten van de Ottomaanse aanwezigheid, met onder andere de Djumaya Moskee, de oudste Europese moskee buiten Spanje. De Sepharadistische Synagoge is wat overblijft van de vroegere Jodenwijk; zij dateert uit de 19e eeuw, en is gebouwd in de zogenaamde Ottomaanse synagogenstijl in de Balkan.

Klimaat

Weergemiddelden voor Plovdiv
Maand	jan	feb	mrt	apr	mei	jun	jul	aug	sep	okt	nov	dec	Jaar
hoogste maximum (°C)	22	23	25	31	36	48	42	43	39	33	26	22	48
gemiddeld maximum (°C)	5	7	12	18	23	29	32	30	26	21	12	6	20,6
gemiddelde temperatuur (°C)	1	3	7	12	17,5	21,5	24	23	19,5	14	6,5	3	12,66
gemiddeld minimum (°C)	−3	−2	1	5	10	14	16	15	11	8	3	−2	6,5
laagste minimum (°C)	−23	−25	−18	−4	0	6	8	8	−1	−3	−8	−23	−25
neerslag (mm)	39	33	37	36	51	65	37	28	32	41	49	44	462

Bevolking

De bevolking van de stad Plovdiv is de afgelopen 130 jaar meer dan vertienvoudigd. Na de val van het communisme begon de bevolking langzaam te dalen, vooral vanwege een daling van het geboortecijfer. De afgelopen jaren groeit de bevolking echter, vooral vanwege immigratie uit het omringde platteland.

De bevolkingsontwikkeling van de stad Plovdiv sinds 1887^[1]^[2]
Jaar	Bevolking
1887	33.032
1900	43.033
1920	64.416
1934	101.265
1946	128.589
1956	164.853
1965	229.043
1975	299.638
1985	342.050
1992	341.058
2001	338.224
2011	338.153
2017	345.213

Demografische situatie

Plovdiv is één van de weinige plaatsen in Bulgarije waar de bevolking toeneemt. In de periode 2016-2017 steeg de bevolking met +1789 mensen (+0,5%).

In 2017 kwamen 3425 kinderen ter wereld, terwijl er zo'n 4059 mensen stierven. De natuurlijke bevolkingsaanwas was negatief en bedroeg -634 mensen.

In totaal immigreerden er 7271 mensen naar de stad Plovdiv, terwijl er 4848 mensen de stad velieten. Het migratiesaldo is positief en bedraagt +2423.

Etnische samenstelling

De etnische Bulgaren vormen de grootste bevolkingsgroep in de stad Plovdiv. Volgens de volkstelling van 2011 bestaat zo'n 89,9% van de bevolking uit Bulgaren.^[3] Er woont ook een vrij grote Turkse minderheid: zij vormen 5,2% van de totale bevolking. Volgens officiële cijfers is ongeveer 3,1% van de bevolking Roma. Maar waarschijnlijk is dit percentage veel hoger: schattingen lopen uiteen van zo'n 20.000 tot 50.000 zigeuners.^[4] Zij wonen vooral in de volgende drie wijken: Stolipinovo (grootste zigeunerghetto in de Balkan), Hadzji Hassan Mahala en Sjeker Mahala. Veel Romani spreken het Turks en zijn islamitisch, waardoor zij zich eerder als etnische Turken beschouwen. De christelijke Roma beschouwen zichzelf daarentegen als etnische Bulgaren.

Religie

Bijna 72.400 mensen hebben niet gereageerd op de volkstelling van 2011, want het invullen van de geloofsovertuiging blijft optioneel. Slechts 265.755 van de 338.153 inwoners hebben hun geloofsovertuiging aangegeven. Daarvan is de meerderheid orthodox, namelijk zo'n 222.119 inwoners (83,6%). De islam is de op één na grootste religie met 15.743 aanhangers (5,9%). Zo'n 14.253 mensen hebben geen religie (5,4%), 3.681 mensen zijn katholiek (1,4%) en zo'n 2.366 mensen zijn protestants (0,9%).^[5]

Stadsbeeld

Bestand:Tower from old town plovdiv.JPG

Toren oude stad

Bestand:RomanTheaterPlovdiv.jpg

Romeins theater

Bestand:Straat in Oud Plovdiv 1.jpeg

Straat in oude stad

De stad biedt een moderne aanblik, mede door de heropbouw na een zware aardbeving in 1928. Niettemin is de oude stad geheel opgetrokken in de traditionele Bulgaarse bouwstijl en heeft de status van openluchtmuseum. In de omgeving zijn resten gevonden van een oude Thracische vesting en van een Romeins amfitheater. Eveneens in de buurt van de stad liggen belangrijke, historische, Oosters-orthodoxe kloosters en kerken.

Sport

Met Lokomotiv Plovdiv en Botev Plovdiv beschikt Plovdiv over twee voetbalclubs die vrijwel altijd uitkomen in de Parva Liga. Beide clubs werden landskampioen van Bulgarije.