Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Werkloosheid
*Lichtere kleur = minder werkloosheid
*Donkere kleur = meer werkloosheid
Een persoon is werkloos als hij zich aanbiedt op de arbeidsmarkt maar geen betaald werk heeft. Werkloosheid is de toestand die zich voordoet als er werklozen zijn, alsook de mate waarin zich dat voordoet.
Werkloosheid is in het vrije ondernemerschap van het kapitalisme een vast gegeven. Werkgevers zijn immers niet verplicht om iedereen werk te verschaffen en zijn vrij om naar eigen inzicht te streven naar een goed bedrijfsresultaat. De overheid draagt wel verantwoordelijkheid voor evenwicht op de arbeidsmarkt, maar haar middelen zijn beperkt. Ook in de meeste andere economische systemen komt (en kwam) werkloosheid voor. Een uitzondering hierop vormde, althans op papier, het communisme van de Sovjet-Unie, waar aanbieders van arbeid zo nodig aan werkgevers werden toegewezen en ook in dienst werden gehouden als er weinig werk was.
Inkomensgevolgen van werkloosheid
Een werkloze kwam in vroeger tijden ook direct zonder inkomen te zitten. Er was dan altijd nog de mogelijkheid om, zij het vaak armoedig, van het land te leven, of op andere wijze zelfstandig aan de kost te komen. Met de vergaande specialisatie die samenging met de industriële revolutie veranderde dat. Niet iedereen bezat meer de benodigde vaardigheden of mogelijkheden om zelfstandig te overleven, en in steden trad in slechte economische tijden massawerkloosheid op. Werklozen dreigden van honger om te komen en waren afhankelijk van liefdadigheid. Lange tijd was de armenzorg een verantwoordelijkheid van de kerken en van particuliere instellingen; daarna nam de overheid deze taak over (in Nederland: de Armenwet van 1854). Niettemin stond werkloosheid gelijk aan vaak bittere armoede, hetgeen in sommige industrielanden tot opstootjes en zelfs revoluties leidde.
Later werd werkloosheid als een niet wenselijk maatschappelijk fenomeen beschouwd en werd er gezocht naar structurele oplossingen. In eerste instantie werd de oplossing gevonden in de werkverschaffing. Het Boschplan is hier een voorbeeld van. Tegenwoordig wordt ingezien dat het niet mogelijk is om alle werkloosheid te voorkomen. Werknemers zijn nu op basis van de Werkloosheidswet (WW) verplicht verzekerd tegen werkloosheid. Zij betalen hier een premie voor en ontvangen tijdelijk een uitkering uit het werkloosheidsfonds als zij werkloos raken. Bij langdurige werkloosheid is er het vangnet van de bijstand Wet Werk en Bijstand. Er zijn soortgelijke verzekeringen bij verlies van inkomen door ziekte of arbeidsongeschiktheid, situaties die niet tot het verschijnsel werkloosheid worden gerekend. Ouderen zijn verzekerd van inkomen uit hoofde van de Algemene Ouderdoms Wet (AOW).
Sociale gevolgen van werkloosheid
In de huidige maatschappij is werk niet alleen de belangrijkste bron van inkomsten. Het werk bepaalt ook voor een belangrijk deel iemands identiteit en diens sociale contacten. Werklozen staan algemeen laag in aanzien. Werkloosheid kan, zeker als het langer duurt, daarom tevens leiden tot sociale isolatie alsook tot sociale spanningen als de werkloze door de omgeving niet meer voor vol wordt aangezien.
Nog een probleem waar vooral langdurig werklozen mee te maken kunnen krijgen is dat ze, door het ontbreken van vaste tijdschema's, erg onregelmatig gaan leven, niet meer op normale uren eten en slapen. Dit vergroot de problemen om alsnog werk te vinden en kan leiden tot gezondheidsproblemen.
In tijden van hoge werkloosheid blijken met name schoolverlaters aan de kant te blijven staan. Zij missen daardoor de mogelijkheid om ervaring op te doen en worden zo snel onaantrekkelijk voor werkgevers. Dit kan zelfs leiden tot een verschijnsel dat verloren generatie wordt genoemd [1][2][3]
Werkloosheidsduur
Een korte periode van werkloosheid kan over het algemeen goed worden overbrugd en kan voor de werkloze zelfs positieve effecten hebben als deze kans ziet zich zo nodig te heroriënteren op ander werk dat meer perspectieven biedt. In veel landen wordt zo'n heroriëntatie door de overheid actief gesteund, onder meer door scholing en re-integratiebegeleiding aan te bieden. Ook de (voormalige) werkgever kan in sommige gevallen nog verplichtingen hebben.
In de praktijk is de jaarlijkse instroom in en uitstroom uit de werkloosheid in omvang veelal groter dan de omvang van het bestand: de meeste werkloosheid duurt kort. Toch komt ook langdurige werkloosheid voor, zeker als er aan aantal jaren achtereen sprake is van een ruime arbeidsmarkt.
Een bekend verschijnsel op de arbeidsmarkt is dat naarmate de werkloosheid langer duurt, de kans om weer aan het werk te komen afneemt. Dit hoeft niet samen te hangen met dalende motivatie of met stigmatisering, maar is het gevolg van eenvoudige logica: degenen met de beste kans op het vinden van nieuw werk stromen snel uit, en degenen met minder kans blijven achter.
Naast langdurige werkloosheid komt ook herhaalde werkloosheid voor, als voormalig werklozen moeite hebben een nieuwe baan vast te houden. Dit verschijnsel doet zich met name onder jongeren voor. De concentratie van werkloosheid onder een deel van het arbeidsaanbod is daarom groter dan men op basis van enkel langdurige werkloosheid zou denken.[4] Sommige wetenschappers menen zelfs dat er sprake is van een dubbele arbeidsmarkt, met een primair en een secundair segment.[5]
Een aparte vorm van werkloosheid is seizoensgebonden werkloosheid. Dit is werkloosheid dat zich enkel voordoet tijdens bepaalde seizoenen. Dit komt omdat er tijdens deze seizoenen in bepaalde sectoren geen werk is. Enkele voorbeelden van deze sectoren zijn onder andere de fruitpluk en de wintersporten
Registratie
De mate van werkloosheid wordt uitgedrukt in een 'werkloosheidscijfer': het totaal aantal werklozen dat bij de arbeidsbureaus staat geregistreerd. Dit percentage wordt als een van de indicatoren gezien voor hoe een land er economisch voor staat.
De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) definieert een werkloze als iemand die niet werkt, onmiddellijk beschikbaar is voor een passende betrekking en er actief naar zoekt. Een werkloze dient aan elk van deze drie voorwaarden te voldoen. De werkloosheidsgraad wordt bepaald als het procentueel aandeel van de werklozen in de beroepsbevolking.
Zie ook
- Arbeidsmarkt
- Conjuncturele werkloosheid
- Frictiewerkloosheid
- Re-integratie
- Structurele werkloosheid
- Technische werkloosheid
- Verborgen werkloosheid
- Werkloosheid in Nederland
- Werkloosheid in de Europese Unie
- Internationale Arbeidsorganisatie
| Referenties: |
|