Drug

Drugs (ook wel: verdovende middelen, stimulerende middelen, bedwelmingsmiddelen, roesmiddelen, geestverruimende middelen, verboden middelen of dope) is een verzamelnaam voor geneesmiddelen en genotsmiddelen die een meer of minder 'drogerende' (verdovende, opwekkende en/of hallucinogene) werking hebben en die tot verslaving kunnen leiden.

Het woord narcoticum (meervoud: narcotica) wordt vaak gebruikt bij de Nederlandse justitie en politie voor verdovende middelen. Het woord drug komt oorspronkelijk van het Middelnederlandse woord droge (waar het woord drogist vandaan komt). Het Franse woord drogue is aan het Middelnederlands ontleend, en het Engelse woord drug is op zijn beurt weer aan het Frans ontleend. Het Nederlands heeft het weer uit het Engels gehaald, hoewel het daar zowel medicijn als verdovend middel betekent — die eerste betekenis heeft drug in het Nederlands niet. In het Frans gebruikt men voor het woord verdovend middel ook wel stupéfiant, hetzelfde woord als het bijvoeglijk naamwoord verbluffend.

Verschil tussen hard- en softdrugs

In de Nederlandse Opiumwet wordt een juridisch onderscheid gemaakt tussen soft- en harddrugs. In geval van softdrugs worden de risico's toelaatbaar geacht. Harddrugs zijn in de praktijk veel schadelijker geacht door de politiek en de samenleving. Het onderscheid komt tot uiting in de strafmaat en de prioriteitenstelling bij de opsporing ervan.

Alcohol is een legale drug en algemeen geaccepteerd. Nederland schat dat er ongeveer 400.000 misbruikers zijn van alcohol en 90.000 alcoholisten het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport schat dat ongeveer 9% van de bevolking ouder dan 18 jaar (1.200.000 mensen) overmatig drinkt .In Vlaanderen drinkt 25% van de mannen en 8% van de vrouwen meer dan 10 glazen per week en naar schatting 3,5% van de volwassenen of 230.000 mensen kampen in België met alcoholafhankelijkheid. Hetzelfde geldt voor het zeer verslavende roken van tabak, een kwart van de bevolking is in België en Nederland verslaafd aan nicotine. Ongeveer 10% van de bevolking gebruikt voorgeschreven sterk verslavende slaapmiddelen, benzodiazepinen. Het gebruik van verslavende opioïde pijnstillers groeit snel. Jaarlijk gebruiken bijvoorbeeld al 400.000 mensen oxycodon in Nederland.

In de volksmond heet het dat harddrugs (onder meer cocaïne en heroïne) zowel lichamelijk als geestelijk verslavend kunnen werken, terwijl softdrugs (zoals hennepproducten) niet of alleen geestelijk verslavend zijn. Toch mag men de categorie van softdrugs niet onderschatten. Een verslaving aan softdrugs (bijvoorbeeld cannabis) ontstaat minder snel dan aan harddrugs, maar is wel degelijk mogelijk, zowel op mentaal als fysiek vlak. De ontwenningsverschijnselen zijn over het algemeen minder zwaar dan bij een verslaving aan harddrugs, maar mogen zeker niet worden onderschat.

Cocaïne is vooral geestelijk verslavend. Zo kent cocaïne, behalve hevige agitatie, agressie, craving of moeheid, geen echte lichamelijke ontwenningsverschijnselen. Hennepproducten daarentegen worden veelal gemengd gerookt met tabaksproducten die, door de aanwezige nicotine, zeer verslavend zijn.

De ontwenningsverschijnselen van harddrugs zijn vaak hevig, maar de ergste symptomen zijn meestal na vijf dagen voorbij, waarna er nog een periode volgt van 'psychisch afkicken'. Deze periode is cruciaal voor eventuele terugval. Gevaarlijk is het weer gaan gebruiken van dezelfde dosis die men gebruikte voor het afkicken. De opgebouwde tolerantie kan weer snel afnemen, waardoor de kans op een overdosis bestaat.

Hoewel goed versneden harddrugs op zich veel minder schadelijk zijn dan bijvoorbeeld grote hoeveelheden alcohol, zorgen ze vaak voor veel problemen. Financieel, lichamelijk (men heeft minder honger en kan zich gaan verwaarlozen), psychisch (men kan vreemde dingen doen onder invloed van drugs) en men kan op straat belanden met alle gevolgen van dien. Een harddrug als bijvoorbeeld heroïne is ook lichamelijk en geestelijk zwaar verslavend, waarbij de hunkering (craving) naar de drug zo sterk is dat men geen normaal leven meer kan leiden (de drug wordt belangrijker dan wat dan ook). Een gebruiker die verslaafd is, belandt vaak in de criminaliteit, vaak 'kruimelwerk', maar soms ook zwaardere delicten als inbraak, handel in drugs en overvallen. Alcoholisten belanden minder vaak op straat, maar toch zijn er veel die dakloos zijn en/of een zwervend bestaan leiden.

Drie soorten

Drugs laten zich naar hun effect op het lichaam en bewustzijn grofweg in drie categorieën indelen:

• Verdovende middelen
• Stimulerende middelen
• Hallucinogene middelen

Verdovende middelen

Zie Anestheticum voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ook wel 'downers'. Tot deze groep behoren:

• Alcohol (niet in de opiumwet, wordt soms gezien als vergelijkbaar met een harddrug)
• benzodiazepinen; barbituraten ontwikkeld als tranquillizer en slaapmiddel
• Opiaten, zoals opium, of opiumderivaten zoals heroïne en andere synthetisch gefabriceerd opioïden.

Bijvoorbeeld morfine een uit opium geraffineerd stof die behalve als drug ook in de geneeskunde wordt gebruikt als sterke pijnstiller.

Een andere bekende stof is heroïne, een derivaat van morfine, heeft ook een sterk pijnstillend effect en wordt door druggebruikers gebruikt als geestelijk verdovend middel. De drug wordt gerookt, gesnoven of gespoten en is sterk verslavend.

De opioïde analgeticum methadon wordt als drug vaak afbouwend gegeven tegen sommige afkickverschijnselen, maar kan echter zelf langdurige afkickverschijnselen veroorzaken bij langdurig gebruik. Bijvoorbeeld bij heroïneverslaafden die 'clean' zijn en ter voorkoming van een terugval en ter voorkoming van criminaliteit (en ter bevordering van de terugkeer in 'de maatschappij') langdurig deze pijnstiller gebruiken.

Afkickverschijnselen van harddrugs zijn onder andere: koude rillingen, angsten en een sterk gevoel van onbehagen. Craving, een sterke hunkering naar het middel, komt zeer vaak voor. Bij het in een keer stoppen van bijvoorbeeld heroïne, worden de verschijnselen ook wel Cold turkey genoemd. Bij benzodiazepinen, zoals diazepam, kunnen zeer langdurige ontwenningsperioden voorkomen, of zeer langzame afbouwschema's nodig zijn, die vaak als zwaar worden ervaren.

Tot op zekere hoogte behoren ook marihuana en hasjiesj tot de verdovende middelen, hoewel zij meestal tot de hallucinogenen worden gerekend.

De verslaving aan benzodiazepinen (kalmerende medicatie en slaapmiddelen) zoals diazepam wordt soms behoorlijk onderschat. Vooral het afkicken hiervan kan een langdurige zaak zijn. Afkickverschijnselen bij benzodiazepinen zijn vooral angst, stress, agitatie en hypergevoeligheid voor bijvoorbeeld geluiden. In ernstige gevallen depersonalisatie en epileptische aanvallen. De verschijnselen lijken enigszins op die van alcohol, echter zijn ze iets milder en houden vaak veel langer aan, vooral als er snel wordt afgebouwd van de drug.

Stimulerende middelen

Ook wel 'uppers' genaamd. Tot deze groep behoren onder andere:

• cocaïne
• amfetamines (Amfetamine wordt ook wel gebruikt als doping bij duursporten.)
• MDMA (hoofdbestanddeel van XTC)
• nicotine (Nicotine stimuleert de afgifte van dopamine en blokkeert tegelijkertijd ook de hersencellen die deze afgifte weer zouden moeten afremmen, waardoor men constant nicotine nodig heeft om de stimulerende werking te ervaren De stimulerende werking is dus zeer kort en er zijn steeds hogere doseringen nicotine nodig om dit effect te behouden en/of te bereiken).
• Methylfenidaat (wordt voorgeschreven bij behandeling van personen met ADHD, die hier juist rustiger van worden, of hen helpen om beter te studeren, bij mensen die geen ADHD hebben, kan het sterk opwekkend werken, als amfetamine).
• Plantaardige stoffen (of stoffen die voorkomen in bijvoorbeeld) qat, thee, koffie, energiedrank, efedrine, guarana of het meer inheemse munt hebben een stimulerend effect, meestal zowel geestelijk als lichamelijk. Op lange termijn kunnen sommige van deze stoffen het lichaam juist uitputten. Bijvoorbeeld het gebruik van grote hoeveelheden energy drinks, met stoffen als cafeïne, guarana, suiker en taurine.
• Anabole steroïden (Stimulering van de spiergroei. Voornamelijk gebruikt door bodybuilders.)

Hallucinogene middelen

Zie Hallucinogeen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ook wel psychedelische drugs, of geestverruimende middelen, genoemd. Tot deze groep behoren onder andere:

• marihuana, cannabis
• MDA
• LSD
• paddo's, ofwel hallucinogene paddenstoelen zoals kaalkopjes of de vliegenzwam
• DMT
• ketamine

In minder sterke mate horen ook absint en hop tot deze categorie.

Van de bovenstaande drugs is hennep, waar wiet (marihuana) en hasj (hasjiesj) onder vallen, de bekendste.

Hallucinogene middelen zijn allen in meerdere of mindere mate psychodysleptisch. Een psychodyslepticum is een stof, die het bewustzijn verandert en/of verruimt.

LSD veroorzaakt in tegenstelling tot paddo's en MDA en aanverwante stoffen veelal geen hallucinaties, omdat de gebruiker van LSD zich in hoge mate bewust is, of kan zijn, van het feit dat de dingen die zij waarneemt en als afwijkend ervaart, niet toebehoren aan de pregnante realiteit van de materie, maar aan andere realiteiten, die zich bijvoorbeeld in de geest van de gebruiker en in de sociale omgang met nabije personen kunnen bevinden. Hallucinaties kenmerken zich door een verlies van het inzicht dat afwijkende waarnemingen niet gebaseerd zijn op de realiteit van de materie, zoals soms het geval is bij paddo's en MDA.

Wijze van gebruik

Drugs kunnen, overigens net zoals alle chemische stoffen en medicijnen, op verschillende wijzen worden geconsumeerd:

• Oraal: De drugs worden opgegeten of gedronken, al dan niet vermengd met iets anders. Een voorbeeld is het gebruik van alcoholische dranken, of thee waaraan opium is toegevoegd;
• Nasaal: De drugs worden (over het algemeen in poedervorm) in lijnen of zogenaamde "puntjes" naar binnen gesnoven. Wordt veel gebruikt voor amfetamine, cocaïne en ketamine;
• Intraveneus: De drugs worden in een ader gespoten, zodat ze direct het bloed bereiken. Een voorbeeld is het gebruik van heroïne. Veel druggebruikers schamen zich voor hun verslaving en spuiten daarom niet meer in de armen omdat dit te zichtbaar is, anderen hebben op die plaats door jarenlang spuiten geen zichtbare aderen meer. In plaats daarvan spuit men in andere aders: tussen de vingers of tenen, boven de ogen, soms in de benen of in de buik;
• Via een open wond: Sommige zeer verstokte druggebruikers kunnen door jarenlang intraveneus druggebruik geen aders meer vinden en brengen zich een wond toe die ze voortdurend openhouden, om hier de drugs met de hand in te wrijven;
• Inhaleren: De drugs worden op een oppervlak gelegd en (na eventueel verhitten) wordt de damp geïnhaleerd. Inhalatie kan ook bij poedervormige drugs voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van "crack", en lijmsnuiven;
• Roken: Eigenlijk valt dit onder inhaleren. In dit geval wordt de drug echter met tabak vermengd (dat eigenlijk door de nicotine zelf al als een drug te kwalificeren valt) en door middel van rookwaar (vloeipapier, pijp) opgerookt. Toevoeging van tabak kan in sommige gevallen achterwege blijven. Het bekendste voorbeeld is de "joint": een lange sigaret met wiet en/of hasj er in vermengd;
• Kauwen: Dit is een van de oudste manieren om drug te consumeren. Het middel. veelal een plant, wordt gekauwd, waardoor de werkzame stof uit de bladeren vrijkomt en doorgeslikt wordt of via de slijmvliezen opgenomen. Voorbeeld is het kauwen van qat;
• Rectaal of vaginaal: Deze methode wordt ook wel pluggen genoemd en is vrij omslachtig en onaangenaam, en komt dan ook weinig voor. De drug wordt in het rectum of vagina gestoken of via een klysma ingebracht, en via de darmen of blaaswand opgenomen in het bloed. Het is echter weleens gesignaleerd bij alcoholisten, die op deze manier met minder drank sneller dronken kunnen worden.
• Via de huid: Voorbeeld is de nicotinepleister.

Trivia

Toen in de jaren 70 het gebruik van MD(M)A in Amerika in zwang raakte - en overigens nog niet als illegale drug was bestempeld - noemden de gebruikers het de 'Magical Drug of America'. Toen MDMA wel op de lijst van verboden middelen werd geplaatst, werd de chemische formule aangepast tot het niet-illegale MDA, totdat ook dat verboden werd en men MDMC verzon.

In het Belgische gangstermilieu wordt wel de term "Marklar" gebruikt voor verschillende soorten drugs.

Andere drugs

Drugs (niet allen aanwezig in de opiumwet) die hierboven nog niet of nauwelijks genoemd zijn, zijn: GHB, LSA, poppers, speed (amfetamine), 2C-B, kanna, ibogaïne, kratom en DMT en LMA

Therapeutische toepassing

In het verleden hield een aantal mensen zich een tiental jaren bezig met het onderzoek naar de mogelijke toepassing van verschillende soorten drugs (met name MDMA, LSD en marihuana) binnen de medische wetenschap. In Nederland is de medische marihuana op dit moment al een feit. Ook is er veel onderzoek gedaan naar de behandeling van ernstig geesteszieken met LSD en paddo's. Verder wordt er onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld de toepassing van MDMA bij de behandeling van mensen met kanker. Voor meer informatie, zie de Externe link naar de website van MAPS hieronder.

Zie ook

• Alcoholisme
• Lijst van genotsplanten
• Beloningssysteem in hersenen
• Vicieuze cirkels van Van Dijk
• Opioïdencrisis
• Smokkelen

Externe links

• Flash-animatie over de invloed op neuronaal niveau van verschillende soorten drugs op de hersenen.
• (en) erowid.org
• (en) leda.lycaeum.org
• (en) MAPS.org, een organisatie die onderzoeken naar de medische toepassing van drugs legaal wil financieren.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Drugs op Wikimedia Commons.