Hennep

Wikispecies

Hennep
Een hennepplant (Cannabis sativa "Northern lights") met bloemen.
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen Clade: Fabiden Orde: Rosales Familie: Cannabaceae (Hennepfamilie) Geslacht: Cannabis
geslacht (biologie)
Cannabis sativa L. (1753)
Hennep op Wikispecies

Hennep oftewel Cannabis sativa is een eenjarige plant uit de hennepfamilie (Cannabaceae).

In totaal worden zo'n 40.000 verschillende producten van deze plant afgeleid.

• De naam hennep slaat meestal op rassen die niet geschikt zijn voor de productie van drugs.
• De voor drugs gekweekte rassen duidt men veelal aan met cannabis indica of marihuana.

De plant is tweehuizig. Naast mannelijke en vrouwelijk planten, treft men ook tweeslachtige planten aan. De tweeslachtige planten ontwikkelen onderaan mannelijke bloemen en kunnen zo zichzelf bevruchten. Hun zaad is eenzijdig vrouwelijk en hun nakomelingen zijn onvruchtbaar.

Nuttige plantendelen

• Cannabis:
  • Sensemilla. De onbevruchte vrouwelijke bloemen (sensemilla) bevatten de hoogste concentraties aan THC. Volgens de Europese norm mogen hennepplanten 0.2% THC bevatten. In Canada is dat 0.3%. Gehaltes in variëteiten die speciaal voor de productie van THC worden gekweekt, liggen tot 100 keer hoger.
  • Mannelijke planten. De mannelijke planten bevatten eveneens THC in zeer kleine hoeveelheid, dit wordt aangemaakt door klieren op de stuifmeelzakjes en bladeren (er zijn ook soorten waarbij er geen THC-vorming voorkomt bij de mannelijke planten). De vrouwelijke bloemen scoren veel hoger, ook hebben zij harsklieren op het blad. De mannelijke planten worden simpelweg niet verwijderd bij de productie van zaden en hasjiesj of hash.

• Hennep
  • Vezels. De vezels van de bast zijn bijzonder sterk en lang en laten zich makkelijk van de plant losmaken zolang ze niet volledig zijn opgedroogd.
  • Zaad. Het hennepzaad is eetbaar, voedzaam en gezond voor mens en dier. Het wordt onbewerkt gebruikt als vogelzaad onder de naam kempzaad. Kempzaad werkt op zangvogels zoals haver op een paard. Van Boeddha wordt beweerd dat hij in zijn ascetische periode één kempzaadje per dag at. Vissers gebruiken het zaad als aas. Uit het zaad kan ook een spijsolie worden geperst, die in vroeger eeuwen in Europa veel werd gebruikt, maar thans in onbruik is geraakt.

Afgeleide producten

Zaad

Kempzaad bevat 35% vezels en 30% hennepzaadolie.

• Meel. De zaden kan men tot meel vermalen. Hennepmeel is glutenvrij wat belangrijk is voor mensen die allergisch zijn voor gluten.
• Olie. Hennepzaadolie bevat 20% alfa-linoleenzuur en 60% linolzuur. Dit zijn essentiële vetzuren; vetzuren die nodig zijn omdat ons lichaam die niet zelf kunnen aanmaken. Bovendien hebben ze een gunstig effect op het cholesterolgehalte en daarmee op het risico op hart- en vaatziekten.
  • In de keuken kan hennepolie gebruikt worden voor koude gerechten. Het is niet geschikt voor gebruik op hoog vuur.
  • Hennep wordt gebruikt in schoonheidsproducten voor huid en gezicht, omdat het een droge olie is en daarom makkelijk in de huid dringt.
  • Rudolf Diesel heeft hennepzaadolie als brandstof geprobeerd voor zijn eerste dieselmotoren.

Bier en dranken

In Duitsland worden hennepextracten tot bier verwerkt in sommige landen tot alcoholvrije dranken of siroop. Henneparoma is soms moeilijk te onderscheiden van hop, een andere plant uit dezelfde familie die veel vaker in bier voorkomt.

Medicijnen

Cannabis is sinds september 2003 in Nederland als medicijn verkrijgbaar in de apotheek. Medicinale cannabis wordt in de apotheek alleen verstrekt op doktersrecept. Het gaat hier meestal niet om de ruwe vorm,de bladeren, maar om een bewerkte vorm ervan. Er zijn drie merken medicinale cannabis in de handel, Bedrobinol, Bedrocan en Bediol granulaat. Medicinale cannabis wordt meestal niet gerookt, maar gedronken in thee of ingenomen met een speciale verdamper. Er is op dit moment wetenschappelijk bewijs dat medicinale cannabis helpt bij bepaalde aandoeningen:

• Het syndroom van Gilles de la Tourette.
• Chronische pijn door bijvoorbeeld aids of kanker
• Verminderde eetlust en erge misselijkheid door aids of kanker
• Ernstige spierkrampen of schade aan het ruggenmerg door de ziekte multiple sclerose.

Vezelproducten

In het dorp Oude Pekela staat een hennepverwerkende fabriek Hempflax. In de wijde omgeving wordt hier hennep geteeld en verwerkt in de fabrieken.

• Strooisel. In zijn ruwe vorm wordt hennepvezel gebruikt als bodembedekking voor dierenhokken. Hoewel de vezel licht is en behoorlijk wat water en geurtjes kan absorberen, is hij ook slijtvast waardoor er in de hokken geen papperige brij ontstaat. Daarnaast is de vezel onschadelijk wanneer hij wordt opgegeten.

• Vezel. De vezel wordt gebruikt voor het afdichten van de verbindingen van (water)leidingen door om de schroefdraad vezels te wikkelen. Bij het nat worden zetten de vezels uit en zorgen zo voor een goede afdichting. Door de komst van de knelkoppelingen wordt dit nog weinig toegepast.

• Touw. Henneptouw is erg sterk en wordt zowel in de landbouw als scheepsbouw gebruikt. Het touw wordt als dichting gebruikt tussen de houten delen van schepen, het breeuwen. De productie van het touw is weinig milieubelastend en niet duur.

• Papier. Hennepvezel wordt gebruikt voor de productie van enkele papiersoorten. Onder andere vloeitjes (in Vlaanderen: sigarettenblaadjes) worden eruit vervaardigd.

• Textiel. Tot de Tweede Wereldoorlog was hennep een belangrijke vezel voor het vervaardigen van kledij naast of in de plaats van linnen en katoen. Ze werd al in 600 voor Christus in China aangewend en bereikte Europa in de Middeleeuwen. In een groot deel van de wereld wordt tegenwoordig weer kleding, zoals broeken, jassen, sokken en truien, verkocht, gemaakt van hennepvezels.

• Canvas. Hennep was eeuwenlang het standaard canvas voor zeilen uit de scheepvaart en tenten.

Drugs

• Marihuana is een drug die men rookt en in mindere gevallen oraal wordt gebruikt. Het wordt onder andere voorgeschreven aan MS-, glaucoom-, migraine-, en terminale patiënten. Marihuana bestaat uit de gedroogde afgerijpte bloemen van onbevruchte vrouwelijke cannabisplanten (sensemilla) die geselecteerd worden omwille van hun hoog gehalte aan psychoactieve stoffen. Alle cannabisplanten bevatten delta-8 en delta-9 tetrahydrocannabinol (THC) en een variabele samenstelling van een zestigtal cannabinoïden. Deze variabele samenstelling remt tolerantie door gewenning af. Zowel THC als de combinatie van verschillende cannabinoïden bepalen het (medicinale) effect van de gebruikte marihuana. Alleen wortels en stengels bevatten geen THC. Het merendeel van de in Nederland gekweekte marihuana is vermoedelijk afkomstig van oorspronkelijke skunkhybrides. Deze in Nederland gekweekte marihuana wordt ook wel nederwiet genoemd. Een deel van de in Nederland verkochte nederwiet, wordt in Vlaanderen verbouwd. Bijna alle in Vlaanderen gekweekte marihuana komt van Nederlandse zaden of stekken, de zogenaamde Nederwiet. Een aantal soorten zijn: Super Silver Haze, Jack Herrer, Purple Haze, Skunk, Super Skunk, White Widow, K2, Afghani #1, Fruity Thai, Lavender, Northern Lights, Shiva Shanti, Bubblegum, AK-47 en Moonlight.

• Hasjiesj, in de volksmond hasj genoemd, is een vaste, teerachtige bereiding uit de hars van cannabisplanten. Ze kan worden bereid uit dezelfde plantdelen die gebruikt worden voor Marihuana. Hasjies kan echter ook bereid worden uit de vrouwelijke of zelfs mannelijke bladeren. Hierbij moet er wel een soort gebruikt worden die harsklieren op het blad heeft. Hasjiesj bestaat ook in een (bijna) vloeibare vorm die bereid wordt door de THC uit het plantmateriaal te extraheren. Deze hasj(-olie) wordt Butane Honey Oil (BHO) genoemd, vanwege het gebruik van butaan als extractor en de vloeibare goudgele kleur van het eindproduct. Deze vorm is echter behoorlijk zeldzaam vanwege de gevaren van het extractieproces.

Speciale toepassingen

Natuurlijk herbicide

In Ontario in Canada wordt hennep wel eens gekweekt als natuurlijk herbicide. Cannabis groeit er zo razendsnel dat het niet alleen alle onkruid verdringt, maar ook zichzelf, wat we natural outcrop noemen. In een geschikt klimaat hoeft een cyclus ook maar 90 dagen te duren. Met 4 teelten per jaar kweek je heel snel een lokale variëteit die perfect aangepast is aan ondergrond en klimaat en die woekert als geen andere gewas.

Erosiebestrijding

In het Verre Oosten wordt cannabis ingezet als windscherm. De uitgesproken verticale wortelstructuur bestrijdt er bodemerosie. Ook in Nederland werd de plant gebruikt en toegestaan als windscherm en 'erfafscheiding', waarbij sommige slimmeriken de THC-loze variant verruilden voor de roesverwekkende variant.

Veevoeder

Hennep is van oudsher gebruikt als veevoeder voor herkauwers. Ook in België zijn er enkele boeren die de gehele plant hakselen en vervoederen aan koeien, met goede resultaten. Verder onderzoek moet uitwijzen of hennep een eiwitrijker alternatief is voor hakselmaïs. Voor de bodem en het grondwater zou dat een belangrijke verbetering betekenen.

Risicofactoren

Hoewel de werkzame stof THC soms ook medicinaal wordt voorgeschreven, blijkt uit recente studies dat veelvuldig gebruik van cannabis mogelijk ook een onafhanklijke risicofactor vormt voor de ziekte schizofrenie (zie THC).

Zie ook

• Nederwiet

Externe link

• Hennep (Cannabis sativa) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de 22e, voorlaatste, druk van de Heukels)

  Vrije mediabestanden over Cannabis sativa op Wikimedia Commons

Meer informatie is te vinden in Wikispecies, de gids van alle soorten leven, bij pagina: Cannabis sativa