Fabianus

Fabianus
? – 250
Bestand:Fabian Sebastian 1490.jpg
Paus nummer 20 volgens de officiële Pausenlijst
Periode	236 – 250
Voorganger	Anterus
Opvolger	Cornelius

Fabianus, volgens één bron Flavius, (Rome, ? – Rome, 20 januari 250) was bisschop van Rome. Hij staat op de officiële pausenlijst van de Rooms-Katholieke Kerk als twintigste paus. Zijn naam komt uit het Latijn en betekent: „uit het geslacht der Fabiërs”.

Verkiezing

Eusebius van Caesarea en Cyprianus van Carthago beschrijven dat toen de christelijke gemeente, na de marteldood van Anterus op 3 januari 236, vergaderde om een nieuwe bisschop te kiezen, niemand eraan dacht om Fabianus te kiezen, maar toen een duif neerstreek op het hoofd van Fabianus, waren de aanwezigen erg onder de indruk, omdat ze werden herinnerd aan het symbool van de heilige Geest uit de evangelieën. Hoewel hij een leek en geen inwoner van Rome was, verkoos men hem op 10 januari 236 tot opvolger van Anterus.

Fabianus werd vervolgens tot diaken gewijd en daarna tot bisschop. (De wijding tot diaken werd als noodzakelijke stap gezien voor de wijding tot bisschop.)

Daden

Zijn ambtsperiode werd gekenmerkt door organisatie en uitbreiding. Door onenigheid tussen de kandidaat-opvolgers van keizer Maximinus I Thrax waren er enige tijd geen christenvervolgingen. In navolging van Anterus, die had aangespoord om de documenten over de martelaren te verzamelen, stelde Fabianus een aantal mannen aan om de daden van de martelaren op te tekenen. Hij liet de lichamen van Hippolytus en Pontianus van Sardinië naar de Catacomben van Sint-Calixtus in Rome brengen, waaruit zijn invloed op de justitie blijkt: lichamen van ballingen mochten niet naar Rome worden gebracht zonder de toelating van de keizer. Het verhaal dat hij keizer Filips en zijn zoon gedoopt hebben, is waarschijnlijk slechts legende.

Voor geloofskwesties hield hij contact met Origenes, de grote kerkleraar uit het oosten. Volgens het Liber Pontificalis deelde hij Rome in in zeven dekenijen met zeven diakens en 46 presbyters. Dit werd de vroege basis van de latere kardinaalstitelkerken, zoals die vandaag bestaan.

Ook zou hij verschillende gemeenten in Gallië hebben opgericht en wordt daarom gezien als diegene die de Galliërs bekeerde. Hij zou met dat doel zeven bisschoppen vanuit Rome op weg hebben gestuurd.

• Gatianus naar Tours
• Trophimus naar Arles
• Paulus naar Narbonne
• Saturninus naar Toulouse
• Dionysius naar Parijs
• Austremonius naar Clermont
• Martialis naar Limoges

Deze zending, die echter pas na zijn dood plaatsvond, legde de basis voor het latere hiërarchische stelsel van de kerk.

Vervolging

In 249 begonnen de dingen te veranderen voor de christelijke gemeenschap. Keizer Filips werd in de omgeving van Verona gedood door de legers van rivaliserende Trajanus Decius. Toen Decius aan de macht kwam, deed hij pogingen het Romeinse rijk intern te versterken wegens de dreigende invallen van de ’barbaren’. Voor keizer Decius hield dit ook in, de oude Romeinse religie te versterken. Hij riep een edict uit, volgens hetwelk elk gezin plechtig en in het openbaar, door middel van een offer, zijn toewijding aan de heidense goden kon tonen. Iedereen die hieraan voldeed, kreeg een certificaat waaruit zijn trouw aan de oude religie bleek en waardoor het Romeins burgerschap werd bevestigd. De weigeraars werden als staatsvijanden vogelvrij verklaard.

Sommige christenen spaarden hun leven door hun geloof te verloochenen. Zij werden als lapsi, gevallenen, beschouwd. Anderen zochten gaten in de wet om aan de offerplicht te ontkomen. Nog anderen kozen het martelaarschap. De traditie dat Fabianus op 20 januari 250 in gevangenschap stierf tijdens de christenvervolging onder keizer Decius, is als historisch feit erkend.

Hij werd bijgezet in de Calixtuscatacombe. Zijn Griekse grafinscriptie werd in 1850 ontdekt door archeoloog Giovanni Battista De Rossi. In 1915 werd een sarcofaag met de naam Fabianus ontdekt in de kerk van Sint Sebastiaan in de catacomben. Mogelijk werden zijn overblijfselen daar later heen gebracht.

Heilig verklaard

Hij werd heilig verklaard en wordt als martelaar vereerd. In de Katholieke Kerk wordt hij herdacht op 20 januari; in de Orthodoxe Kerk op 5 augustus.

Fabianius werd de patroonheilige van de pottenbakkers en tingieters.

In de kunst wordt hij voorgesteld met als attributen een pauselijk kruis, een zwaard en een duif.

Weblinks

• (nl) H.Fabianus, paus en martelaar (HeiligenNet)
• (en) Pope Fabian (Patron Saint Index)
• (en) St. Fabian (Catholic Online)

• (de) Fabianus. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL),  (verkorte actuele versie),  (gearchiveerde versie^(?)(vertaal via: ))

• (de) Ökumenisches Heiligenlexikon
• Werken in Migne’s Patrologia Latina

  (en) Pope St. Fabian, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: )

Verwijzingen

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Fabianus op Wikimedia Commons.