Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Juliaanse kalender: verschil tussen versies
(Zelf-updatende datum van vandaag 'oude stijl' ingebouwd) |
(voorgeschiedenis) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''juliaanse kalender''' is een zonnekalender die door [[Julius Caesar]] werd ingevoerd en waarop later de [[gregoriaanse kalender]] werd gebaseerd. | De '''juliaanse kalender''' is een zonnekalender die door [[Julius Caesar]] werd ingevoerd en waarop later de [[gregoriaanse kalender]] werd gebaseerd. | ||
De oude [[Romeinse kalender]] die voordien gebruikt werd, was een [[lunisolaire kalender]], waar van tijd tot tijd schrikkelmaanden werden ingevoegd. Hierdoor ontstonden onenigheden. De [[astronomie|astronoom]] [[Sosigenes van Alexandrië]] stelde op basis van zijn berekeningen een aantal aanpassingen voor. De nieuwe kalender werd voor een deel gebaseerd op de [[Egyptische kalender]]. De lengte van de [[maand|maanden]] werd losgekoppeld van de eigenlijke [[lunatie|lunaties]] of maanmaanden. Na drie jaar van 365 dagen volgde steeds een [[schrikkeljaar]] van 366 dagen, om zo het verschil met het [[tropisch jaar|tropische jaar]] te compenseren. | ==Geschiedenis== | ||
De oude [[Romeinse kalender]] die voordien gebruikt werd, was een [[lunisolaire kalender]], waar van tijd tot tijd schrikkelmaanden werden ingevoegd. Hierdoor ontstonden onenigheden. | |||
De ''pontifices'' of priesters van de Romeinse godsdienst, hadden de verantwoordelijkheid over de kalender een het incident van schrikkelmaanden, omdat de religieuze feestdagen daarvan afhankelijk waren. Tijdens de Punische Oorlog deinsden zij ervoor terug om door het invoegen van schrikkelmaanden voor onregelmatigheden te zorgen.<ref name=Chicago>http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/calendar/romancalendar.html</ref> Van de [[Pontifex Maximus]] werd verwacht dat hij in februari in Rome moest zijn om te beslissen of er een schrikkelmaand zou worden toegevoegd. [[Julius Caesar]], die in 63 v. Chr. was aangesteld als hoofdpriester, bevond zich in Gallië, en er was nog maar één keer een schrikkelmaand ingevoegd sinds hij proconsul was.<ref name=Chicago/> Tegen de tijd dat Julius Caesar terugkwam uit Egypte in 46 v. Chr., zat er een verschil van drie maanden tussen de jaargetijden een de gevolgde kalender.<ref name=Chicago/> Dit hield onder andere in dat het religieuze oogstfeest werd gevierd toen de oogst nog niet begonnen was.<ref>Suetonius, ''Leven van Julius Caesar'', XL, 10</ref><ref name=Chicago/> | |||
De [[astronomie|astronoom]] [[Sosigenes van Alexandrië]] stelde op basis van zijn berekeningen een aantal aanpassingen voor. De nieuwe kalender werd voor een deel gebaseerd op de [[Egyptische kalender]]. De lengte van de [[maand|maanden]] werd losgekoppeld van de eigenlijke [[lunatie|lunaties]] of maanmaanden. Na drie jaar van 365 dagen volgde steeds een [[schrikkeljaar]] van 366 dagen, om zo het verschil met het [[tropisch jaar|tropische jaar]] te compenseren. | |||
Volgens een decreet van keizer Julius Caesar uit het jaar 46 voor onze jaartelling, traden deze vernieuwingen op 1 januari 45 ’v. Chr.’ in werking. | Volgens een decreet van keizer Julius Caesar uit het jaar 46 voor onze jaartelling, traden deze vernieuwingen op 1 januari 45 ’v. Chr.’ in werking. | ||
| Regel 22: | Regel 27: | ||
* {{de}}[http://www.ortelius.de/kalender/form_de2.php Kalender-Rechner], een online programma converteert een datum vanuit een kalendersysteem naar keuze in een andere. | * {{de}}[http://www.ortelius.de/kalender/form_de2.php Kalender-Rechner], een online programma converteert een datum vanuit een kalendersysteem naar keuze in een andere. | ||
* [http://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/publications/eeuwigdurende_kalender.pdf Eeuwigdurende kalender] (bepaal de weekdag in de juliaanse of in de gregoriaanse kalender) | * [http://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/publications/eeuwigdurende_kalender.pdf Eeuwigdurende kalender] (bepaal de weekdag in de juliaanse of in de gregoriaanse kalender) | ||
==Verwijzingen== | |||
{{reflist}} | |||
{{Navigatie | {{Navigatie | ||
|titel=Geschiedenis van de Latijnse, Juliaanse en Gregoriaanse kalender|inhoud= | |titel=Geschiedenis van de Latijnse, Juliaanse en Gregoriaanse kalender|inhoud= | ||
Versie van 26 nov 2014 22:41
De juliaanse kalender is een zonnekalender die door Julius Caesar werd ingevoerd en waarop later de gregoriaanse kalender werd gebaseerd.
Geschiedenis
De oude Romeinse kalender die voordien gebruikt werd, was een lunisolaire kalender, waar van tijd tot tijd schrikkelmaanden werden ingevoegd. Hierdoor ontstonden onenigheden.
De pontifices of priesters van de Romeinse godsdienst, hadden de verantwoordelijkheid over de kalender een het incident van schrikkelmaanden, omdat de religieuze feestdagen daarvan afhankelijk waren. Tijdens de Punische Oorlog deinsden zij ervoor terug om door het invoegen van schrikkelmaanden voor onregelmatigheden te zorgen.[1] Van de Pontifex Maximus werd verwacht dat hij in februari in Rome moest zijn om te beslissen of er een schrikkelmaand zou worden toegevoegd. Julius Caesar, die in 63 v. Chr. was aangesteld als hoofdpriester, bevond zich in Gallië, en er was nog maar één keer een schrikkelmaand ingevoegd sinds hij proconsul was.[1] Tegen de tijd dat Julius Caesar terugkwam uit Egypte in 46 v. Chr., zat er een verschil van drie maanden tussen de jaargetijden een de gevolgde kalender.[1] Dit hield onder andere in dat het religieuze oogstfeest werd gevierd toen de oogst nog niet begonnen was.[2][1]
De astronoom Sosigenes van Alexandrië stelde op basis van zijn berekeningen een aantal aanpassingen voor. De nieuwe kalender werd voor een deel gebaseerd op de Egyptische kalender. De lengte van de maanden werd losgekoppeld van de eigenlijke lunaties of maanmaanden. Na drie jaar van 365 dagen volgde steeds een schrikkeljaar van 366 dagen, om zo het verschil met het tropische jaar te compenseren.
Volgens een decreet van keizer Julius Caesar uit het jaar 46 voor onze jaartelling, traden deze vernieuwingen op 1 januari 45 ’v. Chr.’ in werking.
De gemiddelde lengte van een jaar was met 365,25 dagen 11 minuten en 14 seconden iets te lang vergeleken met het zonnejaar van 365,2422 Tage. Deze kalender loopt per 128 jaar een dag achter op de zonnewende.
De datum van vandaag, 26 april volgens de gregoriaanse kalender, is volgens de juliaanse kalender (ook genoemd ’oude stijl’) 13 april.
Gebruik
De juliaanse kalender werd in vrijwel heel het Romeinse Rijk gebruikt. Ook lokale en regionale kalenders werden aan het model van de juliaanse aangepast. Zo wijzigde keizer Augustus de Egyptische kalender, die voordien constant 365 dagen per jaar had, door ook hier een schrikkeldag om de vier jaar in te voeren.
Bij de opkomst van het christendom werd de juliaanse kalender ook gebruikt om de data van de christelijke feestdagen, in het bijzonder Pasen, te bepalen. Daardoor kwam het dat de kerk veel belang hechtte aan de kalender.
De juliaanse kalender wordt thans nog gebruikt door de Oriëntaals-orthodoxe Kerken en sommige Oosters-orthodoxe Kerken, de zogenaamde „oude stijl”-kerken. Deze laatste omvatten de kerken van Jeruzalem, Rusland, Oekraïne, Servië, Georgië, Polen en de kloosters van het schiereiland Athos. De orthodoxen-nieuwe-stijl (Constantinopel (nu Istanboel), Alexandrië, Antiochië, Griekenland, Cyprus, Roemenië, Bulgarije gebruiken de gregoriaanse kalender voor feestdagen op vaste dagen (onder meer Kerstmis en de feesten rond de jaarwisseling), maar de juliaanse kalender voor feesten gerelateerd aan de paascyclus.
De Orthodoxe kerk van Finland, Estland en enkele orthodoxe parochies in de diaspora, voornamelijk een aantal in Tsjechië en Slowakije, gebruiken de gregoriaanse kalender. Sommige Oosters-katholieke Kerken gebruiken de gregoriaanse kalender en andere de juliaanse kalender.
Behalve de Russisch-orthodoxe Kerk gebruikte ook de Russische staat in het verleden de juliaanse kalender; vandaar dat de Oktoberrevolutie in de Westerse maand november plaats vond. Rusland schakelde pas na de Oktoberrevolutie over op de gregoriaanse kalender.
Weblinks
- (de) Kalender-Rechner, een online programma converteert een datum vanuit een kalendersysteem naar keuze in een andere.
- Eeuwigdurende kalender (bepaal de weekdag in de juliaanse of in de gregoriaanse kalender)
Verwijzingen
| Geschiedenis van de Latijnse, Juliaanse en Gregoriaanse kalender |
|---|
|
Romeinse kalender > Juliaanse kalender > Gregoriaanse kalender |
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |