Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Assyrische kalender

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

De Assyrische kalender verwijst naar de verschillende kalendersystemen die in het oude Assyrië in gebruik zijn geweest of naar een moderne kalender die zich baseert op wat bekend is over de oude Assyrische kalenders. Over de oude Assyrische kalender(s) bestaan nog veel onduidelijkheden.[1]

De moderne Assyrische kalender, ingevoerd in de jaren 1950, is losjes gebaseerd op een oude versie van een Assyrisch-Babylonische kalender.

Kalendersystemen

Lunaire kalender?

Hoewel men vaak beweert dat de Assyrische kalender uit het tweede millennium v. Chr. een pure maankalender was met een vast aantal maanden, waarin men geen rekening hield met de lengte van het zonnejaar, is dit verre van duidelijk.[2]

Men meende lang dat er geen schrikkelmaanden werden gebruikt.[3] Hoewel men in dat geval zou verwachten dat de maanden door alle seizoenen verschoven, blijkt uit het weinige archeologische bewijsmateriaal dat dit niet het geval was.[3]

Kalender van 360 dagen

Waarschijnlijk had de oude Assyrische kalender twaalf maanden van elk 30 dagen. Een gewoon jaar bestond uit 360 dagen, waaraan in onregelmatige afstanden een schrikkelmaand werd toegevoegd. De schrikkelmaand, die na de twaalfde maand, Adaar, werd ingevoegd heette ve-Adaar.

Tijdstip van de schrikkelmaand

Om te beslissen wanneer een schrikkelmaand werd toegevoegd, waren zogenaamde kalendersterren van belang. Sirius, die in Akkadische teksten KAK.SI.SÁ (lans, pijl) heet, was een opvallende kalenderster. Het tijdstip van zijn opgang was beslissend voor het bestemmen van een schrikkeljaar, waarin een bijkomende maand (Addaru II) met eveneens 30 dagen werd toegevoegd.

De schrikkelmaand werd door een koninklijk besluit uitgeroepen. Op economisch gebied had deze geen verlengende werking op contracten, omdat daarin reeds bepaald stond dat in het geval van een schrikkeljaar alles een maand verschoof. Het sexadecimale (zestigtallige) getallensysteem was een invloed ten gunste van een maand van 30 dagen. Weken van zeven dagen waren niet in gebruik, maar wel decaden.

Het nauwkeurige tijdstip voor het invoegen van een extra maand staat beschreven in de MUL.APIN-spijkerschriftteksten:

DIŠ-ina itiZIZ UD 15 KAM mulKAK.SI.SÁ ina li-la-a-ti IGI MU BI DIR-at
(vertaling:) „Wanneer de pijlster (Sirius) op de avond van de 15e Šabatu niet op tijd opgaat, is dit jaar een schrikkeljaar (Addaru II).”[4]

Andere sterren die als kalenderster werden gebruikt waren de sterrenhoop in de Plejaden. Deze heette in het Akkadisch MUL.MUL, wat betekende: „vele sterren” of „haarbos” (een deel van het sterrenbeeld Stier). De basis voor het begin van het nieuwe jaar was de heliakische opgang van MUL.MUL op de eerste dag van de maand Ajaru of in een schrikkeljaar op de eerste dag van Simanu.

Men neemt aan dat de MUL.APIN-tafels omstreeks 1370 v. Chr. geschreven werden, en dat de astronomische observaties gemaakt werden in de stad Assur. In die periode viel de heliakische opgang van Sirius ’s avonds rond de 28e december. Daaruit volgt dat de 30e van de maand Addaru rond 11 februari viel. De vroegstmogelijke Sirius-opgang was op 20 Tebetu.

Kalender van 364 dagen?

Terwijl de archeoloog Wayne Horowitz rekent met een „ideaal jaar” van 364 dagen dat mogelijk in omloop was,[5] wordt dit bestreden door de Weense Assyrioloog Johannes Koch.[4]

Lunisolaire kalender (Assyrisch/Babylonisch)

Voor zover bekend is, was sinds de 12e eeuw v.Chr. een versie van de Babylonische kalender in gebruik: een lunisolaire kalender met schrikkelmaanden.[3] Het begin van het nieuwe jaar werd geregeld door de observatie van de eerste nieuwe maansikkel na de lente-equinox.

Moderne kalenders

Er is een hedendaagse Assyrische kalender in gebruik die de lengte van het jaar in de gregoriaanse kalender volgt.

Jaartelling

In de Assyrische kalender zoals die vandaag de dag in gebruik is, neemt men het jaar 4750 v. Chr. als beginpunt van de jaartelling. Deze datum is gebaseerd op een schatting door archeologen uit de jaren 1950. Zij schatten dat de eerste tempel in Assur (Asjoer) zo ongeveer in 4750 v. Chr. werd gebouwd.[6] Deze jaartallen verschenen in een reeks artikelen in het Assyrische tijdschrift Gilgamesh, onder redactie van de gebroeders Addi en Jean Alkhas en Nimrod Simono, en vormde zo de basis voor de hedendaagse Assyrische jaartelling.[7] Sinds april 2013 schrijft men het Assyrische jaar 6763.

Maanden

Oude voorbabylonische maandnamen van de Assyrische kalender; 1800 v. Chr.[8]
Sipim
Qarratim
Kanwarta
Telnatim
Kuzali
Allanatim
Bel-Tiekallim
Sa Sarratim
Marmak Assur Sa Kinatim
Mahhurili
Ab Sarrani
Hubur
Een model van de Assyrische kalender volgens de „Assyria Times”
Seizoen Maand Transliteratie Info Dagen Gregoriaanse kalender
Lente ܢܝܣܢ Nisan-Nison Maand van tevredenheid 30 maart/april
ܐܝܪ Yaar-Iyar Maand van de liefde 30 april/mei
ܚܙܝܪܢ Khzeeran-Hzirin Bouwmaand 30 mei/juni
Zomer ܬܡܘܙ Tammuz-Tamuz Oogstmaand 30 juni/juni
ܐܒ/ܛܒܚ Tdabbakh (Ab)-Tibbax (Ob) Maand van het rijpen van het fruit 30 juli/augustus
ܐܝܠܘܠ Eloel-Ilul Zaaimaand 30 augustus/september
Herfst ܬܫܪܝܢ ܐ Tishrin I Maand van het geven 30 september/oktober
ܬܫܪܝܢ ܒ Tishrin II Maand van het ontwaken van begraven zaad 30 oktober/november
ܟܢܘܢ ܐ Kanoen I (Chisleu) Maand van het ontvangen 30 november/december
Winter ܟܢܘܢ ܒ Kanoen II (Tebet) Rustmaand 30 december/januari
ܫܒܛ Shwat (Sebat)-Ishwit Maand van het overstromen 30 januari/februari
ܐܕܪ Adaar - Odar Maand van de boze geesten 30 februari/maart
schrikkeldagen 5/6

De namen van de maanden uit de Assyrische kalender werden in het Arabisch opgenomen en worden in verschillende landen gebruikt als vervanging van de uit het Latijn stammende namen van de maanden in de gregoriaanse kalender.


Babylonische/Assyrische maandnamen zoals die in het Arabisch worden gebruikt als vervanging voor de uit het Latijn stammende maandnamen van de gregoriaanse kalender.
كانون الثاني kanoen II januari
شباط sjebat februari
آذار adar maart
نيسان nisan april
أيار ijar mei
حزيران chizran juni
تموز tamuz juli
آب ab augustus
أيلول eloel september
تشرين الأول tisjrin I oktober
تشرين الثاني tisjrin II november
كانون الأول kanoen I december

Jaarbegin

De dag van cha b’nisan wordt nog steeds gevierd als het begin van het nieuwe jaar van de Assyrische kalender. Deze dag valt elk jaar op 1 april.[9][8] Sommige gebruikers van de Assyrische kalender zijn niet tevreden met de begindag 1 april en vinden dat de huidige Assyrische kalender niet meer is dan een ’vertaling’ van de gregoriaanse kalender.[10]

Zij geven de voorkeur aan de dag van de lente-equinox (20 of 21 maart), die minder door de gregoriaanse kalender is beïnvloed.[11]

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Verwijzingen
  1. º (en) Mesopotamian Calendar The International History Project, op History-World.org
  2. º Leo Depuydt, Civil Calendar and Lunar Calendar in Ancient Egypt p. 33.
  3. 3,0 3,1 3,2 The Cambridge Ancient History p. 229.
  4. 4,0 4,1 Johannes Koch, Ein für allemal: Das antike Mesopotamien kannte kein 364 Tage-Jahr. 121 (112), 4. N.A.B.U., 1998 („Voor eens en voor altijd: het antieke Mesopotamië kende geen 364-dagenjaar.”) online PDF; 159 kB)
  5. º Wayne Horowitz, The 360 and 364 Day Year in Ancient Mesopotamia, Journal of the Ancient Near Eastern Society, vol. 24, 1996, Hebrew University.
  6. º (en) Timeline of Assyria, meta-religion.com
  7. º (en) Assyrian Calendar door Wilfred Alkhas, Niniveh.com
  8. 8,0 8,1 http://www.christiansofiraq.com/Ancient-assyriancities-klhu-barsip-assur-nimrud.html
  9. º Assyrian New Year op de website Assyrian Universal Alliance (AUA)
  10. º (en) Benjamin Daniali, The True Assyrian Calendar, in: Assyria Times, 17 maart 2010.
  11. º (en) Beginning of Spring – March 20th 2011 en Assyrian New Year Date: March 21st 6760, Assyrianmedia.com

rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow