Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Hindoekalender

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

De hindoekalender bestaat al sinds de Veda's werden geschreven, en heeft in deze hele periode diverse ingrepen en aanpassingen ondergaan. Er bestaat een grote variatie aan regionale kalenders in India. De Indiase nationale kalender gebruikt nog dezelfde namen voor de maanden, maar is een zonnekalender, vergelijkbaar met de gregoriaanse kalender.

Een dag begint in de hindoekalender met de lokale zonsopgang.

Dagen van de week (vāsara)

Net als in de joodse en christelijke kalenders, kent de hindoekalender zeven weekdagen:

Sanskriet dag hemellichaam
1. Ravi vāsara zondag Ravi = Zon
2. Soma vāsara maandag Soma = Maan
3. Mangala vāsara dinsdag Mangal = Mars
4. Budha vāsara woensdag Budh = Mercurius
5. Guru vāsara donderdag Guru = Jupiter
6. Shukra vāsara vrijdag Shukra = Venus
7. Shani vāsara zaterdag Sani = Saturnus

Maanmaanden (maash)

In de hindoekalender is de cyclus van de maan belangrijk. De maanden worden weer gekoppeld aan de 27 nakshatra’s, sterrenconstellaties die elk in een maanmaand voorkomen. Er zijn twaalf maanmaanden:

  1. chaitra
  2. vaishākha
  3. jyaishtha
  4. āshādha
  5. shrāvana
  6. bhādrapada
  7. āshwina
  8. kārtika
  9. mārgashīrsha (agrahayana)
  10. pausha
  11. māgha
  12. phālguna

Jaargetijden (ritu)

De hindoekalender kent zes ritu (ook wel rutu genoemd), Indiase jaargetijden. De volgende tabel geeft een beeld van de verdeling van de jaargetijden.

De hindoemaanmaand begint op de eerste dag na de volle maan tot de eerstvolgende volle maan (purnima).

nr. ritu (rutu) jaargetijde hindoekalender gregoriaanse kalender
1 hemanta voor-winter margashiirsha tot pousha december tot februari
2 shishira winter maagha tot phaalguna februari tot april
3 vasanta lente chaitra tot vaishaakha april tot juni
4 griishma zomer jyeshtha tot aashaadha juni tot augustus
5 vasha nazomer shrāvana tot bhaadrapada augustus tot oktober
6 sharat herfst aashviiyuja tot kaartika oktober tot december

De jaargetijden staan beschreven in het Sanskriet gedicht Ritu Samhaaram.

Maanhuizen (nakshatra)

Een volledige baan van de maan om de zon is opgedeeld in 27 nakshatras, ook wel maanhuizen genoemd. Dit is een afspiegeling van de maancyclus ten opzichte van sterrenconstellaties en duurt 27 dagen en 7¾ uur, van tijd tot tijd is er een verschil ten opzichte van de constellatie en deze wordt gecompenseerd door een 28ste nakshatra.

De verdeling van de baan in 27 nakshatras begint vanuit het oosten met als referentiestartpunt de ster Spica, die in het Sanskriet Chitrā wordt genoemd. Een ander referentiepunt is Meshādi: het begin van Ram, toen de dag-en-nachtevening (wanneer dag en nacht gelijk zijn op de evenaar) op de evenaar stond. Momenteel is het de sterrenconstellatie Vissen en dat is 28 graden voordat Ram begint. Het verschil tussen Meshādi en de hedendaagse dag-en-nachtevening is bekend als ayanāngsha.

De nakshatras en hun plek in de sterrenhemel

De Nakshatras zijn niet gekoppeld aan één ster maar een verzameling van sterren.

De 27 Nakshatras omvatten elk 13°20’ van de baan die de maan om de zon aflegt. Elke Nakshatra is weer in vier gedeeld tot een pada van 3°20’.

nr. naam pada 1 pada 2 pada 3 pada 4
 1 ashvinī (अश्विनि) चु Chu चे Che चो Cho ला La
 2 bharanī (भरणी) ली Li लू Lu ले Le पो Lo
 3 krittikā (क्रृत्तिका) अ A ई I उ U ए E
 4 rohini (रोहिणी) ओ O वा Va/Ba वी Vi/Bi वु Vu/Bu
 5 mrigashīrsha (म्रृगशीर्षा) वे Ve/Be वो Vo/Bo का Ka की Ke
 6 ārdrā (आर्द्रा) कु Ku घ Gha ङ Ng/Na छ Chha
 7 punarvasu (पुनर्वसु) के Ke को Ko हा Ha ही Hi
 8 pushya (पुष्य) हु Hu हे He हो Ho ड Da
 9 āshleshā (आश्लेषा) डी Di डू Du डे De डो Do
10 maghā (मघा) मा Ma मी Mi मू Mu मे Me
11 pūrva of pūrva phalgunī (पूर्व फाल्गुनी) नो Mo टा Ta टी Ti टू Tu
12 uttara of uttara phalgunī (उत्तर फाल्गुनी) टे Te टो To पा Pa पी Pi
13 hasta (हस्त) पू Pu ष Sha ण Na ठ Tha
14 chitrā (चित्रा) पे Pe पो Po रा Ra री Ri
15 svātī (स्वाति) रू Ru रे Re रो Ro ता Ta
16 Vvishākhā (विशाखा) ती Ti तू Tu ते Te तो To
17 anurādhā (अनुराधा) ना Na नी Ni नू Nu ने Ne
18 jyeshtha (ज्येष्ठा) नो No या Ya यी Yi यू Yu
19 mūla (मूल) ये Ye यो Yo भा Bha भी Bhi
20 pūrva ashādhā (पूर्वाषाढ़ा) भू Bhu धा Dha फा Bha/Pha ढा Dha
21 uttara ashādhā (उत्तराषाढ़ा) भे Bhe भो Bho जा Ja जी Ji
22 shravana (श्रवण) खी Ju/Khi खू Je/Khu खे Jo/Khe खो Gha/Kho
23 shravishthā (श्रविष्ठा) of dhanistā गा Ga गी Gi गु Gu गे Ge
24 shatabhishā (शतभिषा) of shatataraka गो Go सा Sa सी Si सू Su
25 pūrva bhādrapadā (पूर्वभाद्रपदा) से Se सो So दा Da दी Di
26 uttara bhādrapadā (उत्तरभाद्रपदा) दू Du थ Tha झ Jha ञ Da/Tra
27 revatī (रेवती) दे De दो Do च Cha ची Chi

Om afwijkingen te compenseren is er een 28ste nakshatra, abhijit, tussen uttarasharha en sravana.

Yoga

De nakshatra waarin de maan staat op het moment van de zonsopgang is de nakshatra van die dag, ook genaamd de yoga.

Yoga is het verdelen van de baan die de maan om de zon maakt in 27 gelijke delen. Eerst wordt de hoek op basis van de baan ten opzichte van het betreffende sterrenbeeld berekend, met als startsterrenbeeld Mesha, Ram. In een jaar gaat de maan door elk van de 27 nakshatra’s en blijft dan 27 dagen en 7¾ uur in een nakshatra wat de yoga is van die dagen.

1. vishkambha
2. prīti
3. āyushmān
4. saubhāgya
5. shobhana
6. atiganda
7. sukarman
 8. dhriti
 9. shūla
10. ganda
11. vriddhi
12. dhruva
13. vyāghāta
14. harshana
15. vajra
16. siddhi
17. vyatīpāta
18. varigha
19. parigha
20. shiva
21. siddha
22. sādhya
23. shubha
24. shukla
25. brāhma
26. māhendra
27. vaidhriti

Literatuur

  • Reingold and Dershowitz, Calendrical Calculations, Millennium Edition, Cambridge University Press, latest 2nd edition 3rd printing released November 2004. ISBN 0-521-77752-6
  • A. L. Basham, The Wonder that was India, Appendix II: "Astronomy", Macmillan, 1954. Rupa and Co, Calcutta, reprint.
  • S. Balachandra Rao, Indian Astronomy: An Introduction, Universities Press, Hyderabad, 2000.

Weblink

rel=nofollow