Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Voormalige Nederlandse gemeenten X Y Z

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Werk in uitvoering
Iemand is nog met dit artikel bezig. Kom later terug om het resultaat te bekijken.
Voormalige Nederlandse
gemeenten

Op alfabet
A - B - C - D - E - F
G - H - I - J - K - L
M - N - O - P - R - S
T - U - V - W - X Y Z
Per Provincie
Flevoland

Friesland (Fryslân)
Gelderland
Groningen
Limburg
Noord-Brabant
Noord-Holland
Overijssel
Utrecht
Zeeland
Zuid-Holland

Dit is een lijst van voormalige Nederlandse gemeenten die welke begint met de letter X Y Z. De lijst is bijgewerkt tot 1 januari 2012.

Zie ook het overzicht van naamswijzigingen en opheffingen van Nederlandse gemeenten per provincie.

Inleiding

Tot 1795 kende Nederland, destijds de Republiek, sterk uiteenlopende vormen van lokaal bestuur. Tijdens de Bataafse Republiek (1795-1806) werden naar Frans voorbeeld dorpen en steden gelijkgesteld in een nieuwe bestuursvorm met de naam gemeente. In de Staatsregeling des Bataafschen Volks van 1 mei 1798 werd de term gemeente voor het eerst gebruikt als aanduiding voor de plaatselijke besturen. Dit zorgde echter nog niet direct voor een systematische organisatie van het gemeentewezen of voor een systematische verdeling van het land in gemeenten. Het duurde tot in de loop van 1811 voordat de rechtspraak, de notariële taken en de waterschapstaken afzonderlijk waren georganiseerd. Pas vanaf toen kregen de gemeenten de plaats in het openbaar bestuur die ze nu ook nog hebben, zij het met aanvankelijk minder taken en bevoegdheden. Op 1 januari 1812 werd de eerste systematische indeling van kracht. In onderstaand overzicht zijn alle gemeenten opgenomen die op of na dat moment in Nederland hebben bestaan en die inmiddels niet meer als zelfstandige gemeente bestaan.

Overzicht

A'dam
code
[1]
CBS
code
Provincie Gemeente Alternatieve namen Burge
mees
ters
Bestaan vanaf Ontstaan uit Bestaan tot Opgegaan in Opmerkingen
11247 0729 Zeeland Yerseke Ierseke; IJerseke Lijst 01-01-1970 Reimerswaal
11173 0731 Zeeland[2] Zaamslag Lijst 01-04-1970 Terneuzen Viel van 14-02-1814 tot 28-04-1814 onder speciaal bestuur, daarna tot 19-09-1814 onder Brabant
11044 0471 Noord-Holland Zaandam Lijst 1811 Oost- en Westzaandam 01-01-1974 Zaanstad
11404 0472 Noord-Holland Zaandijk Lijst 01-01-1974 Zaanstad
10633 1232 Overijssel Zalk en Veecaten Zalk; Zalk en Veekaten Lijst 01-01-1937 IJsselmuiden
10956 0054 Groningen 't Zandt 't Zand Lijst 01-01-1990 Loppersum
10003 Gelderland Zeddam Lijst 01-01-1821 Bergh
10759 0877 Noord-Brabant Zeeland (Noord-Brabant) Lijst 01-01-1994 Landerd
10096 1233 Noord-Brabant Zeelst Lijst 01-05-1921 Veldhoven
10949 0354 Utrecht[2] Zegveld Lijst 01-01-1989 Woerden Viel van 19-09-1814 tot 01-04-1817 onder twee provincies (gebied Rietveld viel onder Zuid-Holland)
10185 1234 Zuid-Holland Zegwaart Zegwaard Lijst 01-05-1935 Zoetermeer
11159 0298 Gelderland Zelhem Lijst 01-01-2005 Bronckhorst
10329 1235 Noord-Brabant Zesgehuchten Zes Gehuchten Lijst 01-05-1921 Geldrop
10046 0878 Noord-Brabant Zevenbergen Lijst 01-04-1998 Moerdijk (naamswijziging)
11151 1399 Utrecht[2] Zevender Lijst 01-04-1817 Polsbroek (Oud) 08-09-1857 Willige Langerak Viel tot 01-01-1821 onder Zuid-Holland
11317 0635 Zuid-Holland[2] Zevenhoven Zevenhoven en half Noorden; Zevenhoven en Noorden Lijst 01-01-1991 Nieuwveen Viel tot 19-09-1814 onder Utrecht
11377 0636 Zuid-Holland Zevenhuizen Lijst 01-01-1991 Moerhuizen
11377 1666 Zuid-Holland Zevenhuizen-Moerkapelle Lijst 01-02-1992 Moerhuizen (naamswijziging) 01-01-2010 Zuidplas
10843 0732 Zeeland Zierikzee Zieriksee Lijst 01-01-1997 Schouwen-Duiveland
10897 0300 Gelderland Zoelen Lijst 01-01-1978 Buren
10040 1236 Zeeland Zonnemaire Zonnemere Lijst 01-01-1961 Brouwershaven
10779 1237 (733) Zeeland Zoutelande Zoutelande c.a.; Zoutelande, Sintjanskerke en Boudewijnskerke Lijst 01-07-1966 Valkenisse (Walcheren)
11231 1400 Zuid-Holland Zouteveen Lijst 01-04-1817 Vlaardingen 01-09-1855 Vlaardinger-Ambacht
11311 0474 Noord-Holland Zuid- en Noord-Schermer Noord- en Zuid-Schermer; Schermer; Zuid en Noord Schermer; Zuid- en Noordschermer Lijst 01-08-1970 Schermer
10917 0639 Zuid-Holland Zuid-Beijerland Zuid Beijerland; Zuidbeierland; Zuidbeijerland Lijst 01-01-1984 Korendijk
11282 1240 Groningen Zuidbroek (Groningen) Lijst 01-07-1965 Oosterbroek
10751 1402 Zuid-Holland Zuidbroek (Zuid-Holland) Lijst 01-04-1817 Berkenwoude 19-08-1857 Bergambacht
11087 0734 Zeeland[2] Zuiddorpe Lijst 01-04-1970 Axel Viel van 14-02-1814 tot 28-04-1814 onder speciaal bestuur, daarna tot 19-09-1814 onder Brabant
10018 0996 Geen Zuidelijke IJsselmeerpolders, Openbaar Lichaam Lijst 10-11-1955 Inpoldering 01-01-1984 Almere; Zeewolde
10316 0640 Zuid-Holland Zuidland Zuidland en Velgersdijk Lijst 01-01-1980 Bernisse
10002 0136 Drenthe Zuidlaren Lijst 01-12-1999 Tynaarlo (naamswijziging)
10229 1401 Utrecht Zuid-Polsbroek Zuid Polsbroek Lijst 01-04-1817 Polsbroek (Oud) 08-09-1857 Polsbroek
11394 1241 Noord-Holland Zuidschalkwijk Zuid Schalkwijk; Zuid-Schalkwijk; Zuid-Schalkwijk c.a.; Zuidschalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk aan den Drecht Lijst 01-05-1817 Spaarnwoude 22-09-1863 Haarlemmerliede en Spaarnwoude
10159 1238 Noord-Holland Zuid-Scharwoude Zuid Scharwoude; Zuidscharwoude Lijst 01-05-1817 Scharwoude (Langendijk) 01-08-1941 Langedijk
10081 1239 Zuid-Holland Zuid-Waddinxveen Zuid Waddinxveen; Zuidwaddinxveen Lijst 01-04-1817 Waddinxveen (Oud) 01-07-1870 Waddinxveen
10343 1403 Zuid-Holland Zuidwijk Lijst 01-04-1817 Boskoop 01-01-1846 Boskoop
10262 0137 Drenthe Zuidwolde Lijst 01-01-1998 De Wolden
10437 0735 Zeeland[2] Zuidzande Lijst 01-04-1970 Oostburg Viel van 14-02-1814 tot 28-04-1814 onder speciaal bestuur, daarna tot 19-09-1814 onder Brabant
10059 1242 Utrecht Zuilen Zuijlen; Zuilen en de Eng Lijst 01-01-1954 Utrecht
11036 1243 Gelderland Zuilichem Zuylichem Lijst 01-07-1955 Brakel
10218 0475 Noord-Holland Zwaag Zwaag en Hoog- en Laag-Zwaagdijk Lijst 01-01-1979 Hoorn
10675 1244 Zuid-Holland Zwammerdam Lijst 01-02-1964 Alphen aan den Rijn; Bodegraven
10703 0641 Zuid-Holland Zwartewaal Lijst 01-01-1980 Brielle
10303 0192 Overijssel Zwartsluis Lijst 01-01-2001 Zwartewaterland
10872 0138 Drenthe Zweeloo Zweelo Lijst 01-01-1998 Coevorden
10654 1245 (194) Overijssel Zwollerkerspel Lijst 01-08-1967 Zwolle

Toelichting

Bovenstaand overzicht bevat de volgende kolommen:

  • Amsterdamse code
Hier staat de Amsterdamse code vermeld die is toegekend aan de gemeente. Deze codering van gemeenten is ontwikkeld ten behoeve van historisch onderzoek.
  • CBS-code.
Hier staat de CBS code vermeld die is toegekend aan de gemeente. Deze codering van gemeenten is initieel in 1966 door het CBS ontwikkeld en wordt onder meer toegepast in de Gemeentelijke basisadministratie van persoonsgegevens.
Er zijn 37 gemeenten aan welke voor hun opheffing een driecijferige code is toegekend en aan welke later, na hun opheffing, een viercijferige code is toegekend. De driecijferige code staat bij deze gemeenten tussen haakjes vermeld achter de nieuwere viercijferige code.
  • Provincie
Hier staat de provincie vermeld waartoe de gemeente behoorde op dag vóór haar opheffing. Bij de gemeenten die zijn opgeheven in de periode dat Nederland in departementen was opgedeeld, dat wil zeggen vóór mei 1814 resp. wat betreft Limburg vóór oktober 1815, is de provincie vermeld waartoe de gemeente zou hebben behoord als deze in mei 1814 resp. oktober 1815 nog zou hebben bestaan. Wanneer een gemeente in de loop van de tijd ook tot andere provincies heeft behoord, dan staan in de kolom opmerkingen hierover nadere details.
  • Gemeente
Hier staat de naam van de gemeente vemeld zoals deze in de opheffingswet was opgenomen (op enkele duidelijke fouten na), dan wel formeel of min of meer officieel gewijzigde gemeentenamen (waarbij de gemeente bleef bestaan).
Wanneer een gemeente is opgeheven en later onder dezelfde naam weer is opgericht (al dan niet hetzelfde grondgebied beslaand), komt deze gemeente twee maal voor, waarbij de naam voor de eerste bestaansperiode het achtervoegsel '(Oud)' heeft.
Wanneer een gemeentenaam in de loop van de tijd gebruikt is voor twee geheel verschillende gemeenten (al dan niet op hetzelfde moment), dan wordt deze gevolgd door een niet officiële nadere aanduiding ter onderscheid (vaak, maar niet altijd, de provincienaam) die niet behoort tot de officiële naam. Bijv. Aalst (Noord-Brabant) ter onderscheid van Aalst (Gelderland).
  • Alternatieve namen
Hier staat een opsomming van naamsvarianten vermeld die in de loop van de tijd in diverse bronnen met betrekking tot de gemeente zijn gehanteerd.
  • Burgemeesters
Hier staat een verwijzing vermeld naar een eventuele lijst van burgemeesters van de betreffende gemeente.
  • Bestaan vanaf
Hier staat de datum vermeld waarop de gemeente is ontstaan. Wanneer deze kolom leeg is, wil dat zeggen dat deze datum ligt vóór 1 januari 1812.
  • Ontstaan uit
Hier staat vermeld uit welke gemeente(n) de nieuwe gemeente is ontstaan, als dit heeft plaatsgevonden ná 1 januari 1812.
Toevoegingen nadien worden hier niet vermeld.
  • Bestaan tot
Hier staat de datum vermeld van de eerste dag waarop de gemeente met deze naam niet meer bestond.
  • Opgegaan in
Hier staat de naam vermeld van de (reeds bestaande of nieuwe) gemeente waarin de gemeente opging. Bij opsplitsingen staan meerdere namen vermeld.
  • Opmerkingen
Hier staan eventuele aanvullende opmerkingen vermeld.

Zie ook

Bronnen

Bronnen, noten en/of referenties

Noten
  1. º Referentie: www.volkstellingen.nl - De Amsterdamse Code. Geraadpleegd op 7 maart 2010.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Noot: Deze gemeente heeft in de loop van de tijd tot verschillende provincies behoord.
rel=nofollow
rel=nofollow
 
rel=nofollow