Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Flevoland
Provincie van Nederland 
| |||||
| |||||
| <imagemap>
Image:Flevoland-Position.png | |||||
| Hoofdstad | Lelystad | ||||
| Oppervlakte - Land - Water |
2.412,30 km² 1.417,50 km² 994,8 km² | ||||
| Geografische ligging | {{{GPS}}} | ||||
| Inwoners (30 september 2011) | 394.758 | ||||
| – Bevolkingsdichtheid | 278 inw./km² | ||||
| – Aantal gemeenten | 6 | ||||
| Commissaris van de Koningin (lijst) |
{{{Commissaris van Koningin}}} | ||||
| Volkslied | {{{Volkslied}}} | ||||
| Religie (1999) | {{{Religie}}} | ||||
| ISO 3166 | NL-FL | ||||
| Bestand:Prov-Flevoland-OpenTopo.jpg | |||||
| |||||
Flevoland ( uitspraak ) (Nedersaksisch: Flevolaand) is een provincie in het midden van Nederland. Het is de jongste en qua landoppervlakte de kleinste van de twaalf provincies en bestaat uit de Noordoostpolder en de Flevopolder, beide ontstaan door drooglegging van delen van de voormalige Zuiderzee, met daarbinnen de voormalige eilanden Urk en Schokland. Flevoland wordt in het uiterste noorden begrensd door Friesland, in het noordoosten door Overijssel en in het noordwesten door het Markermeer en het IJsselmeer. In het zuidoosten grenst de provincie aan Gelderland, in het zuidwesten aan Utrecht en Noord-Holland.
Algemeen
De provincie Flevoland kenmerkt zich door veel open ruimte en een strakke indeling. De provincie bestaat uit twee delen: de Noordoostpolder, dat een voortzetting is van het vasteland, en de Flevopolder, het grootste kunstmatige eiland ter wereld. De Flevopolder is met bruggen (onder andere Stichtse Brug, Hollandse Brug en Ketelbrug), een spoortunnel (Drontermeertunnel) en een dijk (Houtribdijk) verbonden met het vasteland. De provincie ligt gemiddeld ongeveer 5 meter onder de zeespiegel.
Globale structuur van Flevoland
Flevoland bestaat uit drie delen: Noordoostpolder met de plaatsen Emmeloord en Urk, Oostelijk Flevoland met de plaatsen Lelystad en Dronten en Zuidelijk Flevoland met de plaatsen Almere en Zeewolde. Drie grote gemalen in Oostelijk Flevoland, gemaal Colijn bij Ketelhaven, gemaal Wortman bij Lelystad-Haven en gemaal Lovink nabij Harderwijk, en één in Zuidelijk Flevoland, gemaal De Blocq van Kuffeler zorgen voor de afwatering van deze gebieden. Flevoland wordt van het noordoosten naar het zuidwesten doorsneden door twee lange vaarten, respectievelijk de Hoge Vaart en de Lage Vaart (op de detailkaart met rode lijnen aangegeven). De Larservaart verbindt deze beide vaarten. In het midden van Flevoland bevindt zich de Knardijk, die de polders van Oostelijk en Zuidelijk Flevoland van elkaar scheidt. Om te voorkomen dat deze beide polders tegelijk zouden overstromen, bevinden zich in de Knardijk, daar waar de dijk de Hoge Vaart en Lage Vaart kruist, twee sluiscomplexen, de Hoge Knarsluis en Lage Knarsluis. De Hollandse Hout is een kunstmatig bos aan de zuidzijde van Lelystad. Een tweede belangrijk natuurgebied, grenzend aan het Markermeer vormen de Oostvaardersplassen. Luchthaven Lelystad bevindt zich ten oosten van Lelystad.
Instelling
De instelling als provincie werd bij wet besloten op 27 juni 1985, en uitgevoerd op 1 januari 1986. Lelystad werd de hoofdstad van de nieuwe provincie, die uit zes gemeenten ging bestaan. De oudste gemeente is Urk, die tot 1950 bij Noord-Holland hoorde, maar in genoemd jaar bij Overijssel werd gevoegd. De gemeente Noordoostpolder bestaat sinds 1962 en maakte tot 1986 deel uit van Overijssel. De gemeente Dronten, die sinds 1972 bestaat, was voor 1986 niet provinciaal ingedeeld. Hetzelfde gold voor de gemeente Lelystad, die in 1980 werd ingesteld, en de gemeenten Almere en Zeewolde, die sinds 1984 bestaan. De gemeente Noordoostpolder is voortgekomen uit het Openbaar Lichaam De Noordoostelijke Polder, dat in 1942 werd opgericht en in 1962 werd opgeheven. Dronten, Lelystad, Almere en Zeewolde vormden ooit onderdeel van het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (OL ZIJP), dat in 1955 werd opgericht. Genoemde gemeenten zijn voortgekomen uit de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP). Het grondgebied van beide openbare lichamen was niet provinciaal ingedeeld; de bewoners hadden dus geen recht op deelname aan verkiezingen van het college van Provinciale Staten.
Naam
De naam Flevoland is afgeleid van het Flevomeer, ofwel Lacus Flevo, zoals dit door de Romeinse geograaf Pomponius Mela werd genoemd in zijn De Chorographia in 44 na Christus. Door het langzaam stijgen van de zeespiegel ontstond in het Zuiderzeegebied geleidelijk een aantal meren, die rond het begin van onze jaartelling aaneengesloten raakten. Pomponius schreef hierover: "De noordelijke tak van de Rijn verbreedt zich tot het meer Flevo, dat een eiland met dezelfde naam omsluit en daarna als een normale rivier naar zee vloeit". Andere bronnen spreken over Flevum, dat 'vliestroom' betekent. Het proces zette zich door en geleidelijk aan ontstond uit dit meer de Zuiderzee. De namen "Flevoland" en "Vlieland" hebben dus eigenlijk dezelfde herkomst.
Tussen 790 en 1250 kreeg het Flevomeer een open verbinding met de Noordzee. Hierdoor werd een aantal dorpen verzwolgen door de zee. De nieuw ontstane binnenzee werd Almere genoemd. De stad Almere is naar dit meer vernoemd.
Geschiedenis
Op 14 juni 1918 werd de Zuiderzeewet aangenomen, waarin tot de inpoldering van de Zuiderzee werd besloten. Dit werd mogelijk door een ommekeer in de publieke opinie na de watersnood van 1916. De uitvoering van het plan door de Dienst der Zuiderzeewerken (zie ook Zuiderzeewerken) gebeurde in fasen en duurde zo'n driekwart eeuw:
- De dijk naar Wieringen in Noord-Holland, dat toen nog een eiland was, kwam gereed in 1924;
- De Afsluitdijk, waarvan het laatste gat werd gedicht in 1932. De Zuiderzee werd daarmee afgesloten van de Noordzee en heette voortaan het IJsselmeer;
- Inpoldering van de Wieringermeer (1930);
- Eerste dijk ter voorbereiding van de inpoldering van de Noordoostpolder (NOP), van Urk naar Lemsterland. Urk nam daarmee in 1939 afscheid van zijn eilandstatus;
- Begin van de droogmaking van de Noordoostelijke Polder (1940);
- In 1942 valt de polder droog en delen (bestaande uit water) van Lemsterland (Friesland), Blankenham, Blokzijl, Genemuiden, Kampen en Kuinre (alle Overijssel) worden de Noordoostelijke Polder. Voor het bestuur van de polder wordt een openbaar lichaam in het leven geroepen;
- Vanaf 1942: inrichting van de polder. Uitgifte van de grond, aanleg van de eerste woonkernen. Emmeloord was de eerste woonkern en de Noordoostelijke Polder de eerste gemeente, toen nog met de hele polder aangesloten bij de provincie Overijssel;
- 1950: Het Noord-Hollandse Urk wordt Overijssels;
- 1955: Het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (OL ZIJP) wordt ingesteld;
- 1955: Een deel (bestaande uit water) van de Noordoostelijke Polder (Ov.) wordt het OL ZIJP;
- Droogmaking Oostelijk Flevoland (gereed in 1957);
- 1962: De Noordoostelijke Polder heet voortaan Noordoostpolder;
- 1962: Instelling van de gemeente Noordoostpolder als Overijsselse gemeente;
- Droogmaking Zuidelijk Flevoland (gereed in 1968);
- 1969: delen (bestaande uit water) van de voormalige Zuiderzeegemeenten worden deel van het OL ZIJP;
- 1972: Uit een deel van het OL ZIJP ontstaat de gemeente Dronten;
- 1980: Uit een deel van het OL ZIJP ontstaat de gemeente Lelystad;
- 1984: Uit een deel van het OL ZIJP ontstaat de gemeente Almere;
- 1984: Uit een deel van Lelystad en het OL ZIJP ontstaat Zeewolde;
- 1986: De provincie Flevoland wordt opgericht;
- 1986: De Overijsselse gemeenten Urk en Noordoostpolder horen voortaan bij Flevoland;
- 1996: Het OL ZIJP wordt opgeheven.
Agrarische bestemming en arme regio in de Europese Unie
De nieuwe polders kregen in het begin hoofdzakelijk een agrarische bestemming. Almere vormt een agglomeratie-overloopgebied bij Amsterdam. In de jaren negentig werd Flevoland aangemerkt als arme regio in de Europese Unie en had het recht op gelden uit het Europees Sociaal Fonds. Prompt kwam de Duitse televisie opnames maken van de golfbanen en de luxe jachthavens in Flevoland. Er werd namelijk alleen gekeken naar Flevolandse inkomsten verdeeld over het aantal inwoners, terwijl veel inwoners van zuidelijk Flevoland in Amsterdam werken en dus helemaal geen Flevolandse inkomsten hebben.
Politiek
 Zie Politiek in Flevoland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Flevoland werd in de periode 2015-2019 aanvankelijk bestuurd door een coalitie van VVD, CDA, SP en D66, met een krappe meerderheid van 1 zetel. In het voorjaar van 2018 leidde een bestuurscrisis - met als aanleiding onenigheid tussen SP-gedeputeerde Ad Meijer enerzijds en de overige partijen anderzijds - tot de val van het college. De SP werd uit de coalitie gezet, waarna PvdA en ChristenUnie de opengevallen plek innamen. De huidige (maart 2019) coalitie heeft een meerderheid van 2 zetels. De Provinciale Statenverkiezingen van 2019 leidden ertoe dat de coalitie haar meerderheid verloor, en dat het Forum voor Democratie de grootste partij werd met 8 zetels. Ook GroenLinks won en ging van 2 naar 4 zetels. Verliezers waren de PVV (van 6 naar 4), CDA (van 5 naar 3), SP (van 5 naar 2) en D66 (van 4 naar 2).
Commissaris van de Koning is Leen Verbeek. Het provinciehuis bevindt zich aan de Visarenddreef in Lelystad.
Bevolking
Flevoland telt zes gemeenten: Lelystad, Almere, Dronten, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde. Het totaal aantal inwoners van Flevoland is 394.758 (30 september 2011). De gemiddelde leeftijd van de bevolking is lager dan in de rest van Nederland.[bron?]
De Noordoostpolder is voornamelijk bedoeld en ingericht als landbouwgebied. Oostelijk Flevoland is ingericht op 25% niet-landbouwgrond en Zuidelijk Flevoland op 50% niet-landbouwgrond. Vooral Zuidelijk Flevoland is bedoeld om de bevolkingsgroei in de dichtbevolkte Randstad op te vangen.
Taal
De verschillende demografische samenstellingen van de zes gemeenten hebben hun weerslag op de taalsituatie. Op Urk spreekt men echt dialect; dit Urkers is nog buitengewoon levendig en valt bovendien bijzonder lastig te categoriseren. In de Noordoostpolder spreekt men Nederlands met een lichte noordelijke kleuring. In de gemeenten Dronten en Zeewolde is de selectie van immigranten zo zorgvuldig afgewogen dat men er thans algemeen Nederlands spreekt (zie Nederlands in de IJsselmeerpolders). In Lelystad en Almere spreekt een deel van de bevolking Amsterdams.
Gemeenten
| <imagemap>
Bestand:GemeentenFlevolandNrs.png|right|Gemeenten in Flevoland circle 67 36 4 Urk poly 70 32 63 28 62 19 68 3 79 0 90 10 100 15 108 29 105 34 111 39 92 47 69 47 69 39 Noordoostpolder poly 66 48 72 53 90 57 95 67 88 88 64 101 67 94 61 93 62 86 58 80 63 76 60 72 63 65 59 55 Dronten poly 18 85 40 72 42 62 51 60 56 53 60 70 63 76 59 79 59 86 61 93 54 97 41 87 27 94 Lelystad poly 23 97 41 87 55 100 61 94 65 94 66 103 57 103 53 108 55 114 52 122 38 124 26 116 35 114 Zeewolde poly 0 99 15 87 30 93 24 97 33 113 27 117 13 108 2 110 0 102 Almere desc bottom-right </imagemap> |
| Zie ook Tabel van gemeenten in Flevoland |
Natuur
De meeste natuurgebieden zijn in het bezit van Staatsbosbeheer. Sinds 1986 heeft Flevoland ook een eigen landschapsorganisatie: Het Flevolandschap.
Belangrijke natuurgebieden zijn:
Het plan van Natuurmonumenten om een archipel van natuureilanden aan te leggen in het Markermeer, genaamd Marker Wadden, is sinds voorjaar 2016 in uitvoering. De provincie is hierbij medefinancier.[1]
Recreatie
Behalve steden, dorpen en polders heeft Flevoland ook een aantal bosgebieden en recreatiegebieden. Verder zijn er goede recreatiemogelijkheden op de randmeren; het Veluwemeer (oost), Eemmeer en Gooimeer (zuid) en Ketelmeer (noord) en op het IJsselmeer en het Markermeer. Bij Biddinghuizen is het attractiepark Walibi Holland te vinden.
Verkeer en vervoer
Wegverkeer
Door de provincie lopen twee autosnelwegen. De A6 die de Randstad met het noorden van het land verbindt en de A27 die Zuidelijk Flevoland met Utrecht en het zuiden van Nederland verbindt. Andere hoofdwegen zijn onder andere de N50, N302 en N307.
Treinverkeer
Door de provincie lopen twee spoorlijnen:
- De Flevolijn verbindt Amsterdam en Weesp (begin spoorlijn) met Almere en Lelystad. Deze lijn is geopend in 1987-1988. Op 14 december 2003 is de Gooiboog in gebruik genomen, waardoor reizigers vanuit Almere rechtstreeks via Hilversum naar Utrecht kunnen reizen.
- De Hanzelijn verbindt Lelystad en Dronten met Kampen en Zwolle. De aanleg is in 2006 begonnen, en de spoorlijn is in december 2012 opgeleverd en in gebruik genomen.
Verder is een verbinding van Amsterdam via Almere, Lelystad en Emmeloord naar Heerenveen en Groningen (de 'Zuiderzeelijn') bestudeerd, maar de Rijksoverheid heeft besloten deze niet aan te leggen.
Vliegverkeer
Bij Lelystad ligt Lelystad Airport. Dit is de enige luchthaven van de provincie. Tot op heden is de luchthaven vooral van belang voor General Aviation en vliegscholen. De luchthaven is uitgebreid zodat er in de toekomst grotere vliegtuigen kunnen landen en de Luchthaven Schiphol ontlast kan worden.
Oeververbindingen
Zuidelijk Flevoland is volledig omsloten door water en de Noordoostpolder deels. Hierdoor zijn er een groot aantal oververbindingen gecreëerd die de provincie met het 'oude' land verbinden. Hieronder een overzicht:
- Hollandse Brug bij Almere; A6 en Flevolijn
- Stichtse Brug bij Huizen; A27
- Brug Nijkerkersluis bij Nijkerk; N301
- Aquaduct Veluwemeer/Harderbrug bij Harderwijk; N302
- Elburgerbrug bij Elburg; N309
- Drontermeertunnel bij Kampen; Hanzelijn
- Brug Roggebotsluis bij Kampen; N307
- Ramspolbrug bij Ens; N50
- Vollenhoverbrug bij Vollenhove ; N331
- Ketelbrug; A6 (verbinding tussen Zuidelijk Flevoland en de Noordoostpolder)
- Houtribdijk; N307
Buslijnen
| Zie Stads- en streekvervoer in Flevoland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Ziekenhuizen
Flevoland had vier ziekenhuizen: een in Almere, een in Lelystad en twee in Emmeloord. Het MC Zuiderzee in Lelystad is failliet verklaard op 25 oktober 2018 door de rechter. Het Flevoziekenhuis in Almere was volgens de AD Ziekenhuis top 100 in 2010 het best presterende ziekenhuis van Nederland, terwijl het in 2008 nog op de laatste plaats figureerde.[2][3]
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Flevoland op Wikimedia Commons.
Waar wij steden doen verrijzen op Wikisource
| Provincies van Nederland | |
|---|
|
Drenthe · Flevoland · Friesland · Gelderland · Groningen · Limburg · Noord-Brabant · Noord-Holland · Overijssel · Utrecht · Zeeland · Zuid-Holland |
.png){kind=link}
.png){kind=link}
