Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
IJsselmeer
Het IJsselmeer (Fries: Iselmar) is het meer dat ontstond door afdamming van een deel van de Zuiderzee met de Afsluitdijk (gereed in 1932). Het andere deel van de vroegere Zuiderzee is nu deel van de Waddenzee.
Geschiedenis
Na 1932 is het IJsselmeer ontstaan door afdamming. Shell had in de winter van 1963 een tijdelijk station 16 kilometer vanaf Enkhuizen op het ijs van het IJsselmeer, tijdens een autotoertocht van 36 kilometer van Enkhuizen naar Stavoren[1].
Visserij
Op het IJsselmeer wordt een apart soort visserij bedreven.
Functies IJsselmeer
Waterhuishouding
Het IJsselmeer is het grootste meer van Nederland. Het heeft een oppervlakte van 1100 km². Het diepste punt bevindt zich voor de kust van Lelystad (9,5 meter beneden NAP). Het meer wordt gevoed door:
- de Rijn
- via de Utrechtse Vecht (via het IJmeer en het Markermeer)
- via de IJssel (via het Ketelmeer)
- de Overijsselse Vecht (via het Zwarte Water, het Zwarte Meer en het Ketelmeer)
- de Eem (via het Eemmeer, het Gooimeer, het IJmeer en het Markermeer)
- de Hierdense Beek (via het Veluwemeer, Drontermeer en het Ketelmeer)
- de Amstel (via het IJ, IJmeer en Markermeer).
Het water wordt naar de Waddenzee geloosd door twee spuicomplexen, de Stevinsluizen bij Den Oever (Noord-Holland) en de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand. Dat spuien gebeurt bij eb, dan staat het water in de Waddenzee lager dan in het IJsselmeer.
Een andere functie is om de omliggende gebieden te voorzien van zoet water; zo wordt bij Lemmer water ingelaten, om Friesland en Groningen te voorzien van zoet water. Ook wordt water gebruikt voor de drinkwatervoorziening zoals bij Andijk.
In de zomer staat water van het IJsselmeer 20 centimeter hoger. Het zomerpeil wordt op 0,20m onder NAP gehouden, het winterpeil op 0,40m onder NAP. In de zomer, wanneer de rivieren weinig water aanvoeren, maar wanneer er tegelijkertijd veel zoet water nodig is voor het doorspoelen van kanalen en het tegengaan van verzilting in de polders in heel NW-Nederland, wordt voor een relatief hoog waterpeil in het IJsselmeer gezorgd. Hiervoor is de IJssel verdiept en zijn drie stuwcomplexen geplaatst in de Nederrijn.
Toekomstperspectief
De verwachting is dat als gevolg van de klimaatsveranderingen de hoeveelheid water die naar de Waddenzee geloosd zal moeten worden, zal moeten verdubbelen. Hierbij wordt er van uitgegaan dat het water in de Waddenzee 25 cm hoger wordt tegenover het IJsselmeer. Nu is het doel om de spuicapaciteit te verdubbelen en tevens de ecologische samenhang van het IJsselmeer en de Waddenzee te verbeteren.
Geografie
Het IJsselmeer wordt begrensd door de Afsluitdijk, de Friese kust tussen grofweg Makkum en Lemmer, de westelijke dijk van de Noordoostpolder, de Ketelbrug, de noordwestelijke dijk van Oostelijk Flevoland, de Houtribsluizen, de dijk Lelystad-Enkhuizen en de Noord-Hollandse kust van Enkhuizen naar Den Oever aan de Afsluitdijk. Vanwege inpoldering maakt het vroegere Flevomeer geen deel uit van het IJsselmeer.
Tot de afsluiting van de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad (1976) vormde het IJsselmeer een geheel met het Markermeer.
Deelmeren
Van west naar zuid naar oost:
Steden en dorpen aan het IJsselmeer
- (met de klok mee, vanaf de Afsluitdijk)
- Cornwerd
- Makkum
- Piaam
- Gaast
- Hindeloopen
- Stavoren
- Laaxum
- Mirns
- Lemmer
- Urk
- Lelystad
- Enkhuizen
- Andijk
- Wervershoof
- Onderdijk
- Medemblik
- Den Oever
Externe link
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met IJsselmeer op Wikimedia Commons.
