Clemens van Rome
Clemens I | ||
? – 81 of 101 | ||
![]() | ||
Paus nummer 4 volgens de officiële Pausenlijst | ||
Periode | 88-98 | |
Voorganger | Anacletus I | |
Opvolger | Evaristus |
Clemens van Rome (Clemens Romanus) (Rome, 1e eeuw – Chersonesos (Bosporuskoninkrijk, nu: Krim), 99 of 101) was een „apostolische vader”, die volgens de aantekeningen van Irenaeus de derde opvolger was van Petrus als bisschop van Rome. In de Rooms-Katholieke Kerk wordt hij daarom als de vierde paus gerekend. Zijn pontificaat duurde volgens de officiële pausenlijst van het Vaticaan van 76 tot 81 n.Chr., maar Irenaeus gaf hiervoor de jaren 92 tot 101 n.Chr. Volgens Tertullianus was hij echter de directe opvolger van de apostel Petrus en waren respectievelijk Linus en Anacletus I Clemens’ opvolgers. Het is mogelijk dat Clemens samen met Linus en Anacletus lid was van het presbytorium (raad van oudsten) van de christelijke gemeente (kerk) in de stad Rome.
In de Katholieke Kerk stelt men dat het vormsel, de hernieuwing van de doopbeloften, tijdens zijn ambtstermijn zou zijn ingevoerd.
Geschriften
Twee brieven die toegeschreven zijn aan Clemens I worden gerekend tot de geschriften van de „apostolische vaders”. De tweede brief is één van de vroegst bewaard gebleven preken, maar men gaat er van uit dat deze niet van Clemens zelf is.
De eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinthe
De eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinthe (I Clemens) is hoogstwaarschijnlijk authentiek. Hij schreef deze brief waarschijnlijk omstreeks 96 n. Chr. In de brief is sprake van een rebellie van een groepje jonge christenen die de ouderlingen (presbyters) van de plaatselijke kerk in Korinthe hadden afgezet. Clemens betoogt (hoewel hij niet het gezag had, wat overigens blijkt uit de terughoudendheid van Clemens in zijn brief) dat de jongeren moesten worden verbannen en de ouderlingen in hun ambt moesten worden hersteld. Clemens verklaarde dat ouderlingen onder geen geding konden worden afgezet. Dit blijkt echter niet uit de brieven van de apostel Paulus aan Timotheüs en Titus, waar afzetting onder bepaalde voorwaarden toegestaan was (er wordt echter wel opgeroepen tot terughoudendheid). Voorts spoorde hij aan te leven zoals Jezus Christus en trouw te zijn aan de Romeinse overheid. In hoofdstuk 25 vs. 1-4 vergelijkt hij Jezus met de feniks (Phoenix) die net als Christus uit de dood herrees (opstanding).
Clemens in de Bijbel
Volgens de christelijke schrijvers Origenes, Hiëronymus en anderen is bisschop Clemens I van Rome dezelfde als de Clemens die door Paulus in Filippenzen 4:3 wordt genoemd.
Volgens een traditie werd Clemens verbannen naar een eiland waar hij zware arbeid moest verrichten en het evangelie verkondigde.
Clemens wordt als martelaar beschouwd, zelfs door de schrijver die zich Praedestinatus noemde (ongeveer 430) en de Synode van Vaison in het jaar 442. De dood door verdrinking terwijl hij verzwaard was met een anker, is omstreden. Dit verhaal lijkt verward te zijn met dat van Flavius Clemens, die iets later leefde.
Patroonheilige
In de Katholieke Kerk en een aantal richtingen in de Orthodoxe Kerk wordt Clemens I op 23 november als heilige gevierd, in de Grieks-Orthodoxe Kerk op 24 november en in de Russisch-Orthodoxe Kerk op 25 november. Sint-Clemens is de patroonheilige van Klemskerke, Minderhout, Hoeilaart en Watermaal-Bosvoorde. In Rome is de basiliek van San Clemente aan hem gewijd.
Attributen
In de beeldende kunst wordt hij voorgesteld als paus, met anker, boekrol, palmtak of een uit de zee rijzend tempeltje, ook wel met een bron en een lam.
Weblinks
(grc) (en) Eerste brief van Clemens aan de Korintiërs, Griekse tekst en Engelse vertaling van J. B. Lightfoot, website earlychristianwritings.
|