Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Linus
| Linus | ||
| ? – ca. 76 of 78 | ||
| Bestand:Linus2.jpg | ||
| Paus nummer 2 volgens de officiële Pausenlijst | ||
| Periode | 67-76 | |
| Voorganger | Petrus | |
| Opvolger | Anacletus I | |
Linus was een Romeins christen in de eerste eeuw. Op de pausenlijst van de Rooms-Katholieke Kerk telt men hem als de directe opvolger van Petrus als bisschop van Rome en noemt men hem de tweede paus.
Leven
Afkomst
Veel gegevens zijn er over hem niet bekend. Volgens het Liber Pontificalis zou hij afkomstig zijn uit de regio Tuscia, een historische streek in Italië (nu Toscane), en heette zijn vader Herculanus.
Volgens een legende zou Linus de zoon zijn van een Brits leider, Caractacus, die een aanval op Rome leidde.
Ambtsperiode
Eusebius van Caesarea schrijft dat Linus twaalf jaar bisschop van Rome is geweest (vaak gedateerd als: van circa 66 tot 78). De Catalogus Liberianus preciseert: twaalf jaar, vier maanden en twaalf dagen.
Het Liber Pontificalis vermeldt dat hij bisschop was in de tijd van Nero vanaf het consulschap van Saturninus en Scipio (56) tot dat van Capito en Rufus (67).
Op de officiële pauslijst van het Vaticaan staat hij als paus van 67 tot 76.
Martelaar?
Volgens het Liber Pontificalis zou hij de marteldood zijn gestorven: Martyrio coronatur. Dit acht men onwaarschijnlijk, aangezien er tussen de tijd van keizer Nero en Domitianus geen grote christenvervolgingen zouden zijn geweest, en aangezien Irenaeus alleen Telesforus onder de vroege Romeinse bisschoppen als een martelaar beschrijft.[1][2]
De Bijbelse Linus?
Volgens Irenaeus van Lyon (ca. 180 n.Chr.) was dit dezelfde Linus die door Paulus in 2 Timoteüs 4:21 wordt vermeld. Men neemt soms aan dat de daar vermeldde Claudia zijn zus was. Volgens de Apostolische Constituties (ca. 380 n.Chr.)[3] was hij een zoon van Claudia. Volgens een latere hypothese, werd aangenomen dat ook de in 2 Timoteüs 4:21 vernoemde Pudens een verwante van Linus zou zijn, mogelijk zijn vader. Deze ideeën werden voor een deel gevoed door het feit dat in de epigrammen van de in Rome verblijvende Spaanse dichter Martialis (ca. 40-102 n.Chr.) de namen Linus, Pudens, en de combinatie Pudens en Claudia verschijnen. Een historisch verband tussen de personages van Martialis en de personen die in 2 Timoteüs vermeld worden, kon verder niet worden vastgesteld.
Ambt en werken
Irenaeus noemt hem de eerste episkopos (bisschop, opziener) van Rome, die door Petrus zelf zou zijn aangesteld. Dit wordt door de meeste latere schrijvers gevolgd, behalve door Tertullianus (ca. 200 n.Chr.), die in de plaats daarvan Clemens noemt.[4]
Volgens het Liber Pontificalis zou hij 15 bisschoppen (episkopoi, opzieners) en 18 priesters (presbyteroi, oudsten) hebben geordineerd. De namen van de ambten zijn mogelijk anachronistisch.
Hij werd wel eens als de auteur beschouwd van de (apocriefe) beschrijvingen van de dood van de apostelen Petrus en Paulus, maar deze stamt uit de zesde eeuw.
Dat hij het decreet uitgevaardigd zou hebben dat vrouwen in de kerk het hoofd bedekt dienen te houden, wordt eveneens betwijfeld.
Graftombe
Volgens het Liber Pontificalis werd hij in het Vaticaan begraven. In 1615 ontdekte Francesco Maria Torrigio bij verbouwingen in de Sint-Pietersbasiliek een graftombe die de naam LINVS scheen te dragen. De uitleg dat dit de begraafplaats van Linus was, verspreidde zich, maar uit de originele aantekeningen van Torrigio kon men vaststellen dat dit slechts een deel was van een langere naam, zoals Aquilinus of Anullinus. In de tweede helft van de negentiende eeuw concludeerde de Italiaanse archeoloog Giovanni Battista de Rossi dat de plaats waar de graftombe zich bevond het onmogelijk maakt dat dit het graf van Linus zou zijn.[1]
Heilig
In de Rooms-Katholieke Kerk stond hij lang op de algemene heiligenlijst. Zijn feestdag valt op 23 september. Bij de revisie van de katholieke heiligenlijst (Calendarium Romanum) in 1969, werd Linus (en anderen) van de ’universele’ lijst afgehaald: de gedenkdag van Linus werd aan de plaatselijke kalenders overgelaten. Dit wordt vaak verkeerd samengevat als: „Hij werd als heilige geschrapt.”
Apocriefe geschriften
Twee Latijnse geschriften werden traditioneel foutief toegeschreven aan Linus: het Martyrium beati Petri en het Martyrium beati Pauli. De eerste tekst is gebaseerd op het oudere Griekse geschrift Acta Petri of Handelingen van Petrus. De uitgever Lipsius beschouwde dit als de oudste vorm van een deel van de (apocriefe) Acta Petri dat bekend staat als het Martyrium Petri, een Griekse tekst. Later onderzoek wijst erop dat het een herwerkte versie is die dateert uit de vierde en vijfde eeuw, of mogelijk uit de vijfde of zesde eeuw.[5] Hoewel beide geschriften uit dezelfde tijd stammen, zijn ze niet noodzakelijk van dezelfde auteur.[6]
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Linus op Wikimedia Commons.
| Weblinks
(de) Ekkart Sauser: Linus, Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Deel 5, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-043-3, kol. 98–100 (verkorte actuele versie), (gearchiveerde versie(?)(vertaal via:
|
Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I