Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Macedonische kalender: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(stuk vertaald; -interwiki's) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (17 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De oude '''Macedonische kalender''' was een [[lunisolaire kalendar]] die gebruikt werd in [[Macedonië]] in het [[1e millennium v. Chr.]] | De oude '''Macedonische kalender''' was een [[lunisolaire kalendar]] die gebruikt werd in [[Macedonië]] in het [[1e millennium v. Chr.]] en die een grote verspreiding kende in de periode van het [[hellenisme]], door de veroveringen van [[Alexander de Grote]]. Later doorging de kalender een aantal hervormingen. | ||
==Opbouw== | |||
Het jaar bestond uit 12 [[synodische maand|synodische]] [[maanmaanden]] (354 dagen in een jaar), waar soms [[schrikkelmaand]]en werden tussengevoegd om in pas met de seizoenen te blijven. In de periode dat deze kalender doorheen de hele Hellenistische wereld gebruikt, werden er zeven ''embolimoi'' (schrikkelmaanden) toegevoegd in 19 jaar, volgens de [[cyclus van Meton]]. De maandnamen van de oude Macedonische kalender bleven in Syrië zelfs in het christelijke tijdperk in gebruik. In wezen was de Macedonische kalender een voortzetting van de [[Babylonische kalender]], waarin de Babylonische namen van de maanden werden vervangen door Macedonische namen.<ref name="IntroGreekEpigraphy">{{Aut|Bradley Hudson McLean}}, [http://books.google.com/books?id=x2AD3M77TgMC&pg=PA166&lpg=PA166&dq=Macedonian+epigraphy ''An introduction to Greek epigraphy of the Hellenistic and Roman periods from Alexander the Great down to the reign of Constantine (323 B.C.-A.D. 337)''], University of Michigan Press, 2002, p. 166, ISBN 9780472112388</ref> | |||
<div class="plainlinks"> | |||
{| class="prettytable" style="width: 98%; border: 2px solid gray; background:"#f5f5f5" | |||
| 1. | |||
|<big>{{hopper|Δίος}}</big> | |||
|(''[[Zeus|Dios]]'') | |||
| [[oktober]]/november | |||
| | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| 2. | |||
|<big>{{hopper|Ἀπελλαῖος}}</big> | |||
|(''[[Apella]]ios'') | |||
| [[november]]/december | |||
| Was ook een [[Dorisch]]e maand — ''Apellaiōn'' was een maandnaam uit [[Tenos]]. | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
| 3. | |||
|<big>{{hopper|Ἀυδυναῖος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ἀυδναῖος}}</big> | |||
|(''Audunaios'' of ''Audnaios'') | |||
| [[december]]/januari | |||
| Was ook een [[Kreta|Kretenzische]] maand. | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| 4. | |||
|<big>{{hopper|Περίτιος}}</big> | |||
|(''Peritios'') | |||
| [[januari]]/februari | |||
| Feest van deze maand: ''Peritia'' | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
| 5. | |||
|<big>{{hopper|Δύστρος}}</big> | |||
|(''Dystros'') | |||
| [[februari]]/maart | |||
| | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| 6. | |||
|<big>{{hopper|Ξανδικός}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ξανθικός}}</big> | |||
|(''Xandikos'' of ''Xanthikos'') | |||
| [[maart]]/april | |||
| Feest van deze maand: ''[[Xanthika]]'', reiniging van het leger, [[Hesychius van Alexandrië|Hesych]]. | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
| | |||
|<big>{{Grieks|Ξανδικός Ἐμβόλιμος}}</big> | |||
|(''Xandikos Embolimos'') | |||
| | |||
| Werd per 19-jarige [[cyclus van Meton]] zes keer als schrikkelmaand ingevoegd. | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| 7. | |||
|<big>{{hopper|Ἀρτεμίσιος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ἀρταμίτιος}}</big> | |||
|(''Artemisios'' of ''Artamitios'') | |||
| [[april]]/mei | |||
| Was ook een maandnaam in [[Sparta]], [[Rhodos]] en [[Epidaurus|Epidaurian]] — In [[Ionië]] bestond de maand met de gelijkaardige naam ''Artemisiōn''. | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
| 8. | |||
|<big>{{hopper|Δαίσιος}}</big> | |||
|(''Daisios'') | |||
| [[mei]]/juni | |||
| | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| 9. | |||
|<big>{{hopper|Πάνημος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Πάναμος}}</big> | |||
|(''Panēmos'' of ''Panamos'') | |||
| [[juni]]/juli | |||
| Was ook een maandnaam in [[Epidaurus]], [[Miletus]], [[Samos]] en [[Korinthe]]. | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
|10. | |||
|<big>{{hopper|Λώιος}}</big> | |||
|(''Lōios'') | |||
| [[juli]]/augustus | |||
| <big>{{Grieks|Ὁμολώιος}}</big>, ''Homolōios'', was een maandnaam in [[Etolië]], [[Beotië]] en [[Thessalië]]. | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
|11. | |||
|<big>{{hopper|Γορπιαῖος}}</big> | |||
|(''Gorpiaios'') | |||
| [[augustus]]/september | |||
| | |||
|-bgcolor="#f5f5f5" | |||
|12. | |||
|<big>{{hopper|Ὑπερβερεταῖος}}</big> | |||
|(''Hyperberetaios'') | |||
| [[september]]/oktober | |||
| ''Hyperberetos'' was een [[Kreta|Kretenzische]] maand. | |||
|-bgcolor="#fffaf0" | |||
| | |||
|<big>{{nowrap|{{Grieks|Ὑπερβερεταῖος Ἐμβόλιμος}}}}</big> | |||
|(''{{nowrap|Hyperberetaios Embolimos}}'') | |||
| | |||
| Werd één keer ingevoegd per 19-jarige [[cyclus van Meton]]. | |||
|} | |||
</div> | |||
==Jaartelling== | ==Jaartelling== | ||
Onder het [[Seleucidische rijk]] telden de Macedoniërs de jaren volgens het [[Seleucidische tijdperk]]. Het eerste jaar van het Seleucidische tijdperk begon op 1 Dios van wat volgens de | Onder het [[Seleucidische rijk]] telden de Macedoniërs de jaren volgens het [[Seleucidische tijdperk]]. Het eerste jaar van het Seleucidische tijdperk begon op 1 Dios van wat volgens de gregoriaanse of christelijke tijdrekening oktober 312 v. Chr. is. | ||
==Verschillende kalenders== | |||
Omdat de Macedonische kalender in een heel uitgestrekt gebied werd gebruikt, onderging deze plaatselijke aanpassingen, waardoor deze uiteenviel in verschillende plaatselijke versies van de Macedonische kalender. | |||
* In Babylon volgde men de schrikkelmaandregeling van de Babylonische kalender. | |||
* In Egypte werd de Macedonische kalender stap per stap in overeenstemming gebracht met de [[Egyptische kalender]] van 365 dagen. In 202/201 v.Chr. bleef tenslotte niets over van het lunisolaire kalendersysteem toen de Macedonische kalender volledig gekoppeld en gelijkgezet werd aan de Egyptische kalender. Enkel de maandnamen werden nog gebruikt, als alternatief voor de traditionele Egyptische maandnamen:<ref>{{aut|Leo Depuydt}}, [https://books.google.com/books?id=2LBjMEmWYSoC&pg=PA13&dq=macedonian+calendar ''Civil Calendar and Lunar Calendar in Ancient Egypt''], Peeters Publishrs, 1997. p. 13.</ref> De Macedonische maand Dystros werd gelijkgezet aan de Egyptische maand Toth.<ref>{{aut|S. R. Llewelyn}}, [https://books.google.com/books?id=5_skkE21eTsC&pg=PA40&dq=macedonian+calendar''New Documents Illustrating Early Christianity, 9''], Wm. B. Eerdmans Publishing, 28 okt. 2002</ref> | |||
[[Josephus]] gebruikt doorgaans de Macedonische maandnaam en vermeldt met welke maand uit de [[Joodse kalender|Hebreeuwse kalender]] deze overeenkomt. | |||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
| Regel 24: | Regel 107: | ||
{{Appendix|Verwijzingen | {{Appendix|Verwijzingen | ||
* Jack Finegan, ''Handbook of Biblical Chronology'', Princeton, New Jersey, Princeton University Press, 1964. p. 59-70 | |||
}} | }} | ||
{{Navigatie kalendersystemen}} | |||
[[ | [[Categorie: Kalender]] | ||
[[ | [[Categorie: Hellenistische oudheid]] | ||
[[ | [[Categorie: Macedonië]] | ||
Huidige versie van 3 jan 2023 om 01:58
De oude Macedonische kalender was een lunisolaire kalendar die gebruikt werd in Macedonië in het 1e millennium v. Chr. en die een grote verspreiding kende in de periode van het hellenisme, door de veroveringen van Alexander de Grote. Later doorging de kalender een aantal hervormingen.
Opbouw
Het jaar bestond uit 12 synodische maanmaanden (354 dagen in een jaar), waar soms schrikkelmaanden werden tussengevoegd om in pas met de seizoenen te blijven. In de periode dat deze kalender doorheen de hele Hellenistische wereld gebruikt, werden er zeven embolimoi (schrikkelmaanden) toegevoegd in 19 jaar, volgens de cyclus van Meton. De maandnamen van de oude Macedonische kalender bleven in Syrië zelfs in het christelijke tijdperk in gebruik. In wezen was de Macedonische kalender een voortzetting van de Babylonische kalender, waarin de Babylonische namen van de maanden werden vervangen door Macedonische namen.[1]
| 1. | Δίος | (Dios) | oktober/november | |
| 2. | Ἀπελλαῖος | (Apellaios) | november/december | Was ook een Dorische maand — Apellaiōn was een maandnaam uit Tenos. |
| 3. | Ἀυδυναῖος of Ἀυδναῖος | (Audunaios of Audnaios) | december/januari | Was ook een Kretenzische maand. |
| 4. | Περίτιος | (Peritios) | januari/februari | Feest van deze maand: Peritia |
| 5. | Δύστρος | (Dystros) | februari/maart | |
| 6. | Ξανδικός of Ξανθικός | (Xandikos of Xanthikos) | maart/april | Feest van deze maand: Xanthika, reiniging van het leger, Hesych. |
| Ξανδικός Ἐμβόλιμος | (Xandikos Embolimos) | Werd per 19-jarige cyclus van Meton zes keer als schrikkelmaand ingevoegd. | ||
| 7. | Ἀρτεμίσιος of Ἀρταμίτιος | (Artemisios of Artamitios) | april/mei | Was ook een maandnaam in Sparta, Rhodos en Epidaurian — In Ionië bestond de maand met de gelijkaardige naam Artemisiōn. |
| 8. | Δαίσιος | (Daisios) | mei/juni | |
| 9. | Πάνημος of Πάναμος | (Panēmos of Panamos) | juni/juli | Was ook een maandnaam in Epidaurus, Miletus, Samos en Korinthe. |
| 10. | Λώιος | (Lōios) | juli/augustus | Ὁμολώιος, Homolōios, was een maandnaam in Etolië, Beotië en Thessalië. |
| 11. | Γορπιαῖος | (Gorpiaios) | augustus/september | |
| 12. | Ὑπερβερεταῖος | (Hyperberetaios) | september/oktober | Hyperberetos was een Kretenzische maand. |
| Ὑπερβερεταῖος Ἐμβόλιμος | (Hyperberetaios Embolimos) | Werd één keer ingevoegd per 19-jarige cyclus van Meton. |
Jaartelling
Onder het Seleucidische rijk telden de Macedoniërs de jaren volgens het Seleucidische tijdperk. Het eerste jaar van het Seleucidische tijdperk begon op 1 Dios van wat volgens de gregoriaanse of christelijke tijdrekening oktober 312 v. Chr. is.
Verschillende kalenders
Omdat de Macedonische kalender in een heel uitgestrekt gebied werd gebruikt, onderging deze plaatselijke aanpassingen, waardoor deze uiteenviel in verschillende plaatselijke versies van de Macedonische kalender.
- In Babylon volgde men de schrikkelmaandregeling van de Babylonische kalender.
- In Egypte werd de Macedonische kalender stap per stap in overeenstemming gebracht met de Egyptische kalender van 365 dagen. In 202/201 v.Chr. bleef tenslotte niets over van het lunisolaire kalendersysteem toen de Macedonische kalender volledig gekoppeld en gelijkgezet werd aan de Egyptische kalender. Enkel de maandnamen werden nog gebruikt, als alternatief voor de traditionele Egyptische maandnamen:[2] De Macedonische maand Dystros werd gelijkgezet aan de Egyptische maand Toth.[3]
Josephus gebruikt doorgaans de Macedonische maandnaam en vermeldt met welke maand uit de Hebreeuwse kalender deze overeenkomt.
Zie ook
Verwijzingen
|
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |