Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Macedonische kalender: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(kopie van http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ancient_Macedonian_calendar&oldid=439956505)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(18 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
The '''Ancient Macedonian calendar''' is a [[lunisolar calendar]] that was in use in ancient [[Macedon]] in the [[1st millennium BC]]. It consisted of 12 [[synodic]] [[lunar month]]s (i.e. 354 days per year), which needed [[intercalary]] [[months]] to stay in step with the seasons. By the time the calendar was being used across the Hellenistic world, seven total ''embolimoi'' (intercalary months) were being added in each 19-year [[Metonic cycle]]. The names of the ancient Macedonian Calendar remained in use in Syria even into the Christian era. The Macedonian calendar was in essence the [[Babylonian calendar]] with the substitution of Macedonian names for the Babylonian ones.<ref name="IntroGreekEpigraphy">{{cite book|title=An introduction to Greek epigraphy of the Hellenistic and Roman periods from Alexander the Great down to the reign of Constantine (323 B.C.-A.D. 337)|author=Bradley Hudson McLean|year=2002|page=166|url=http://books.google.com/books?id=x2AD3M77TgMC&pg=PA166&lpg=PA166&dq=Macedonian+epigraphy&source=bl&ots=MOvxl5luuB&sig=StnUhRUO0D5aowvC3muiUfjbyOw&hl=en&ei=lPoxSu_9O4LAsAbK8NXNCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8 | isbn=9780472112388 | publisher=University of Michigan Press}}</ref> An example of 6th century AD inscriptions from [[Decapolis]], Jordan, bearing the Solar Macedonian calendar, starts from the month Audynaeus.<ref>Syria, S./Arabia-[[Decapolis]] — [[Gerasa]] (Jerash) — 6th AD  Epigraphical Database [http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/oi?ikey=305222&bookid=751&region=10&subregion=68] 531 AD [http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/oi?ikey=305234&bookid=751&region=10&subregion=68]</ref> The solar type was merged later with the [[Julian calendar]]. In [[Roman Macedonia]], both calendars were used. The Roman one is attested in inscriptions with the name ''Kalandôn'' [[genitive|gen]]. {{Polytonic|καλανδῶν}} [[calendae]] and the Macedonian ''Hellenikei'' [[dative case|dat]]. {{Polytonic| Ἑλληνικῇ}} [[Hellenic calendar|Hellenic]].<ref>[[Thessalonica]] — 141 AD -252 AD, last lines [http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/oi?ikey=137319&bookid=14&region=4&subregion=11] [http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/oi?ikey=312744&bookid=172&region=4&subregion=11]</ref> Finally an inscription<ref>[http://epigraphy.packhum.org/inscriptions/oi?ikey=153663&bookid=172&region=4&subregion=11 Makedonia (Chalkidike) — Poteidaia-Kassandreia — ca. 306-298 BC]</ref> from [[Kassandreia]] of about ca. 306-298 BC bearing a month {{polytonic|Ἀθηναιῶν}} ''Athenaion'' suggests that some cities may have had their own months even after the 4th century BC Macedonian expansion.
De oude '''Macedonische kalender''' was een [[lunisolaire kalendar]] die gebruikt werd in [[Macedonië]] in het [[1e millennium v. Chr.]] en die een grote verspreiding kende in de periode van het [[hellenisme]], door de veroveringen van [[Alexander de Grote]]. Later doorging de kalender een aantal hervormingen.  


*[[Zeus|Δίος]] (''Dios'', moon of October)
==Opbouw==
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2311830 Απελλαίος] (''[[Apella]]ios'', moon of November, also a [[Dorians|Dorian]] month - ''Apellaiōn'' was a [[Tinos|Tenian]] month)
Het jaar bestond uit 12 [[synodische maand|synodische]] [[maanmaanden]] (354 dagen in een jaar), waar soms [[schrikkelmaand]]en werden tussengevoegd om in pas met de seizoenen te blijven. In de periode dat deze kalender doorheen de hele Hellenistische wereld gebruikt, werden er zeven ''embolimoi'' (schrikkelmaanden) toegevoegd in 19 jaar, volgens de [[cyclus van Meton]]. De maandnamen van de oude Macedonische kalender bleven in Syrië zelfs in het christelijke tijdperk in gebruik. In wezen was de Macedonische kalender een voortzetting van de [[Babylonische kalender]], waarin de Babylonische namen van de maanden werden vervangen door Macedonische namen.<ref name="IntroGreekEpigraphy">{{Aut|Bradley Hudson McLean}}, [http://books.google.com/books?id=x2AD3M77TgMC&pg=PA166&lpg=PA166&dq=Macedonian+epigraphy ''An introduction to Greek epigraphy of the Hellenistic and Roman periods from Alexander the Great down to the reign of Constantine (323 B.C.-A.D. 337)''], University of Michigan Press, 2002, p. 166, ISBN 9780472112388</ref>
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2317341 Αυδυναίος ''or'' Αυδναίος] (''Audunaios'' or ''Audnaios'', moon of December, [[Cretan]] month also)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2382372 Περίτιος] (''Peritios'', moon of January) (and festival of the month; Peritia)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2329555 Δύστρος] (''Dystros'', moon of February)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2371432 Ξανδικός ''or'' Ξανθικός] (''Xandikos'' or ''Xanthikos'', moon of March) (and festival of the month; [[Xanthika]] , purifying the army, [[Hesychius of Alexandria|Hesych]].)
**Ξανδικός Εμβόλιμος (''Xandikos Embolimos'', intercalated 6 times over a [[Metonic cycle|19-year cycle]])
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2315602 Αρτεμίσιος ''or'' Αρταμίτιος] (''Artemisios'' or ''Artamitios'', moon of April, also a [[Sparta]]n, [[Rhodes|Rhodian]] and [[Epidaurus|Epidaurian]] month - ''Artemisiōn'' was an [[Ionia|Ionic]] month)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2323255 Δαίσιος] (''Daisios'', moon of May)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2377238 Πάνημος ''or'' Πάναμος] (''Panēmos'' or ''Panamos'', moon of June, also an [[Epidaurus|Epidaurian]], [[Miletus|Miletian]], [[Samos Island|Samian]] and [[Corinth]]ian month)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?layout.reflang=greek;layout.refembed=2;layout.refwordcount=1;layout.refdoc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057;layout.reflookup=lwi%2Fwn;layout.refcit=entry%3Da%29ga%5Eqo%2Fs;doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2364336  Λώιος] (''Lōios'', moon of July - Ομολώιος, ''Homolōios'', was an [[Aetolia]]n, [[Beotia]]n and [[Thessaly|Thessalian]] month)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2322702 Γορπιαίος] (''Gorpiaios'', moon of August)
*[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%23107328 Υπερβερεταίος] (''Hyperberetaios'', moon of September - ''Hyperberetos'' was a [[Cretan]] month)
**Υπερβερεταίος Εμβόλιμος (''Hyperberetaios Embolimos'', intercalated once over a [[Metonic cycle|19-year cycle]])


==Year numbering==
<div class="plainlinks">
Under the [[Seleucid Empire]], the Macedonians adopted the [[Seleucid era]]. The year beginning on the 1st of Dios during what we call October 312 BCE was declared to be the year one of the Seleucid era.
{| class="prettytable" style="width: 98%; border: 2px solid gray; background:"#f5f5f5"
|&ensp;1.
|<big>{{hopper|Δίος}}</big>
|(''[[Zeus|Dios]]'')
| [[oktober]]/november
|
|-bgcolor="#fffaf0"
|&ensp;2.
|<big>{{hopper|Ἀπελλαῖος}}</big>
|(''[[Apella]]ios'')
| [[november]]/december
| Was ook een [[Dorisch]]e maand — ''Apellaiōn'' was een maandnaam uit [[Tenos]].
|-bgcolor="#f5f5f5"
|&ensp;3.
|<big>{{hopper|Ἀυδυναῖος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ἀυδναῖος}}</big>
|(''Audunaios'' of ''Audnaios'')
| [[december]]/januari
| Was ook een [[Kreta|Kretenzische]] maand.
|-bgcolor="#fffaf0"
|&ensp;4.
|<big>{{hopper|Περίτιος}}</big>
|(''Peritios'')
| [[januari]]/februari
| Feest van deze maand: ''Peritia''
|-bgcolor="#f5f5f5"
|&ensp;5.
|<big>{{hopper|Δύστρος}}</big>
|(''Dystros'')
| [[februari]]/maart
|
|-bgcolor="#fffaf0"
|&ensp;6.
|<big>{{hopper|Ξανδικός}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ξανθικός}}</big>
|(''Xandikos'' of ''Xanthikos'')
| [[maart]]/april
| Feest van deze maand: ''[[Xanthika]]'', reiniging van het leger, [[Hesychius van Alexandrië|Hesych]].
|-bgcolor="#f5f5f5"
|
|<big>{{Grieks|Ξανδικός Ἐμβόλιμος}}</big>
|(''Xandikos Embolimos'')
|
| Werd per 19-jarige [[cyclus van Meton]] zes keer als schrikkelmaand ingevoegd.
|-bgcolor="#fffaf0"
|&ensp;7.
|<big>{{hopper|Ἀρτεμίσιος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Ἀρταμίτιος}}</big>
|(''Artemisios'' of ''Artamitios'')
| [[april]]/mei
| Was ook een maandnaam in [[Sparta]], [[Rhodos]] en [[Epidaurus|Epidaurian]] — In [[Ionië]] bestond de maand met de gelijkaardige naam ''Artemisiōn''.
|-bgcolor="#f5f5f5"
|&ensp;8.
|<big>{{hopper|Δαίσιος}}</big>
|(''Daisios'')
| [[mei]]/juni
|
|-bgcolor="#fffaf0"
|&ensp;9.
|<big>{{hopper|Πάνημος}}</big> ''of'' <big>{{Grieks|Πάναμος}}</big>
|(''Panēmos'' of ''Panamos'')
| [[juni]]/juli
| Was ook een maandnaam in [[Epidaurus]], [[Miletus]], [[Samos]] en [[Korinthe]].
|-bgcolor="#f5f5f5"
|10.
|<big>{{hopper|Λώιος}}</big>
|(''Lōios'')
| [[juli]]/augustus
| <big>{{Grieks|Ὁμολώιος}}</big>, ''Homolōios'', was een maandnaam in [[Etolië]], [[Beotië]] en [[Thessalië]].
|-bgcolor="#fffaf0"
|11.
|<big>{{hopper|Γορπιαῖος}}</big>
|(''Gorpiaios'')
| [[augustus]]/september
|
|-bgcolor="#f5f5f5"
|12.
|<big>{{hopper|Ὑπερβερεταῖος}}</big>
|(''Hyperberetaios'')
| [[september]]/oktober
| ''Hyperberetos'' was een [[Kreta|Kretenzische]] maand.
|-bgcolor="#fffaf0"
|
|<big>{{nowrap|{{Grieks|Ὑπερβερεταῖος Ἐμβόλιμος}}}}</big>
|(''{{nowrap|Hyperberetaios Embolimos}}'')
|
| Werd één keer ingevoegd per 19-jarige [[cyclus van Meton]].
|}
</div>


==See also==
==Jaartelling==
*[[Hellenic calendar]]
Onder het [[Seleucidische rijk]] telden de Macedoniërs de jaren volgens het [[Seleucidische tijdperk]]. Het eerste jaar van het Seleucidische tijdperk begon op 1 Dios van wat volgens de gregoriaanse of christelijke tijdrekening oktober 312 v. Chr. is.
*[[Attic calendar]]


==References==
==Verschillende kalenders==
{{Reflist}}
Omdat de Macedonische kalender in een heel uitgestrekt gebied werd gebruikt, onderging deze plaatselijke aanpassingen, waardoor deze uiteenviel in verschillende plaatselijke versies van de Macedonische kalender.


[[Category:Culture of Macedon|Calendar]]
* In Babylon volgde men de schrikkelmaandregeling van de Babylonische kalender.
[[Category:Obsolete calendars]]
* In Egypte werd de Macedonische kalender stap per stap in overeenstemming gebracht met de [[Egyptische kalender]] van 365 dagen. In 202/201 v.Chr. bleef tenslotte niets over van het lunisolaire kalendersysteem toen de Macedonische kalender volledig gekoppeld en gelijkgezet werd aan de Egyptische kalender. Enkel de maandnamen werden nog gebruikt, als alternatief voor de traditionele Egyptische maandnamen:<ref>{{aut|Leo Depuydt}}, [https://books.google.com/books?id=2LBjMEmWYSoC&pg=PA13&dq=macedonian+calendar ''Civil Calendar and Lunar Calendar in Ancient Egypt''], Peeters Publishrs, 1997. p. 13.</ref> De Macedonische maand Dystros werd gelijkgezet aan de Egyptische maand Toth.<ref>{{aut|S. R. Llewelyn}}, [https://books.google.com/books?id=5_skkE21eTsC&pg=PA40&dq=macedonian+calendar''New Documents Illustrating Early Christianity, 9''], Wm. B. Eerdmans Publishing, 28 okt. 2002</ref>
[[Category:Hellenistic civilization|Calendar]]
[[Josephus]] gebruikt doorgaans de Macedonische maandnaam en vermeldt met welke maand uit de [[Joodse kalender|Hebreeuwse kalender]] deze overeenkomt.
[[Category:Lunisolar calendars]]


[[ca:Calendari macedoni]]
==Zie ook==
[[de:Makedonischer Kalender]]
*[[Helleense kalender]]
[[es:Calendario macedonio]]
*[[Attische kalender]]
[[fr:Calendrier macédonien]]
 
[[la:Calendarium Macedonicum]]
{{Appendix|Verwijzingen
[[mk:Антички македонски календар]]
* Jack Finegan, ''Handbook of Biblical Chronology'', Princeton, New Jersey, Princeton University Press, 1964. p. 59-70
[[pl:Kalendarz macedoński]]
}}
[[pt:Calendário macedónico]]
 
[[sr:Антички македонски календар]]
{{Navigatie kalendersystemen}}
[[sh:Антички македонски календар]]
 
[[sv:Antika makedoniska kalendern]]
[[Categorie: Kalender]]
[[Categorie: Hellenistische oudheid]]
[[Categorie: Macedonië]]

Huidige versie van 3 jan 2023 om 01:58

De oude Macedonische kalender was een lunisolaire kalendar die gebruikt werd in Macedonië in het 1e millennium v. Chr. en die een grote verspreiding kende in de periode van het hellenisme, door de veroveringen van Alexander de Grote. Later doorging de kalender een aantal hervormingen.

Opbouw

Het jaar bestond uit 12 synodische maanmaanden (354 dagen in een jaar), waar soms schrikkelmaanden werden tussengevoegd om in pas met de seizoenen te blijven. In de periode dat deze kalender doorheen de hele Hellenistische wereld gebruikt, werden er zeven embolimoi (schrikkelmaanden) toegevoegd in 19 jaar, volgens de cyclus van Meton. De maandnamen van de oude Macedonische kalender bleven in Syrië zelfs in het christelijke tijdperk in gebruik. In wezen was de Macedonische kalender een voortzetting van de Babylonische kalender, waarin de Babylonische namen van de maanden werden vervangen door Macedonische namen.[1]

 1. Δίος (Dios) oktober/november
 2. Ἀπελλαῖος (Apellaios) november/december Was ook een Dorische maand — Apellaiōn was een maandnaam uit Tenos.
 3. Ἀυδυναῖος of Ἀυδναῖος (Audunaios of Audnaios) december/januari Was ook een Kretenzische maand.
 4. Περίτιος (Peritios) januari/februari Feest van deze maand: Peritia
 5. Δύστρος (Dystros) februari/maart
 6. Ξανδικός of Ξανθικός (Xandikos of Xanthikos) maart/april Feest van deze maand: Xanthika, reiniging van het leger, Hesych.
Ξανδικός Ἐμβόλιμος (Xandikos Embolimos) Werd per 19-jarige cyclus van Meton zes keer als schrikkelmaand ingevoegd.
 7. Ἀρτεμίσιος of Ἀρταμίτιος (Artemisios of Artamitios) april/mei Was ook een maandnaam in Sparta, Rhodos en Epidaurian — In Ionië bestond de maand met de gelijkaardige naam Artemisiōn.
 8. Δαίσιος (Daisios) mei/juni
 9. Πάνημος of Πάναμος (Panēmos of Panamos) juni/juli Was ook een maandnaam in Epidaurus, Miletus, Samos en Korinthe.
10. Λώιος (Lōios) juli/augustus Ὁμολώιος, Homolōios, was een maandnaam in Etolië, Beotië en Thessalië.
11. Γορπιαῖος (Gorpiaios) augustus/september
12. Ὑπερβερεταῖος (Hyperberetaios) september/oktober Hyperberetos was een Kretenzische maand.
Ὑπερβερεταῖος Ἐμβόλιμος (Hyperberetaios Embolimos) Werd één keer ingevoegd per 19-jarige cyclus van Meton.

Jaartelling

Onder het Seleucidische rijk telden de Macedoniërs de jaren volgens het Seleucidische tijdperk. Het eerste jaar van het Seleucidische tijdperk begon op 1 Dios van wat volgens de gregoriaanse of christelijke tijdrekening oktober 312 v. Chr. is.

Verschillende kalenders

Omdat de Macedonische kalender in een heel uitgestrekt gebied werd gebruikt, onderging deze plaatselijke aanpassingen, waardoor deze uiteenviel in verschillende plaatselijke versies van de Macedonische kalender.

  • In Babylon volgde men de schrikkelmaandregeling van de Babylonische kalender.
  • In Egypte werd de Macedonische kalender stap per stap in overeenstemming gebracht met de Egyptische kalender van 365 dagen. In 202/201 v.Chr. bleef tenslotte niets over van het lunisolaire kalendersysteem toen de Macedonische kalender volledig gekoppeld en gelijkgezet werd aan de Egyptische kalender. Enkel de maandnamen werden nog gebruikt, als alternatief voor de traditionele Egyptische maandnamen:[2] De Macedonische maand Dystros werd gelijkgezet aan de Egyptische maand Toth.[3]

Josephus gebruikt doorgaans de Macedonische maandnaam en vermeldt met welke maand uit de Hebreeuwse kalender deze overeenkomt.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Verwijzingen
  • Jack Finegan, Handbook of Biblical Chronology, Princeton, New Jersey, Princeton University Press, 1964. p. 59-70

rel=nofollow
rel=nofollow
Kalendersystemen

In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans

Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta)

Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch

Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel

Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling

Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Macedonische_kalender&oldid=343669"