Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Chinese kalender: verschil tussen versies
(→De 12 jaarindelingen: Poging tabel wat op te helderen) |
(check) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox Chinese namen | {{Infobox Chinese namen | ||
| afbeelding=|onderschrift=|TChinees=農曆 | | afbeelding=|onderschrift= | ||
| TChinees=農曆 | |||
| VChinees=农历 | | VChinees=农历 | ||
| Pinyin=nónglì | | Pinyin=nónglì | ||
| Regel 13: | Regel 14: | ||
De '''Chinese kalender''' is een [[lunisolaire kalender]], die net als bijvoorbeeld de [[Joodse kalender|Hebreeuwse kalender]] elementen van een [[maankalender]] en van een [[zonnekalender]] in zich verenigt. Sinds 1949 gebruikt men in [[Volksrepubliek China|China]] officieel de [[gregoriaanse kalender]].<ref name=Duncan>{{Aut|David Ewing Duncan}}, ''The Calendar'', Londen, 1998, ISBN 1-85702-979-8, blz. vi</ref> De Chinese lunisolaire kalender wordt daarnaast nog gebruikt om [[Chinese feestdagen]] zoals het [[Chinees nieuwjaar]], [[voorjaarsfeest|voorjaars-]] en [[herfstfeest]] aan te geven, en bij de [[Chinese astrologie|astrologie]]. Omdat elke maand de maancyclus volgt, wordt hij ook gebruikt om de [[maanfase]]s aan te geven. | De '''Chinese kalender''' is een [[lunisolaire kalender]], die net als bijvoorbeeld de [[Joodse kalender|Hebreeuwse kalender]] elementen van een [[maankalender]] en van een [[zonnekalender]] in zich verenigt. Sinds 1949 gebruikt men in [[Volksrepubliek China|China]] officieel de [[gregoriaanse kalender]].<ref name=Duncan>{{Aut|David Ewing Duncan}}, ''The Calendar'', Londen, 1998, ISBN 1-85702-979-8, blz. vi</ref> De Chinese lunisolaire kalender wordt daarnaast nog gebruikt om [[Chinese feestdagen]] zoals het [[Chinees nieuwjaar]], [[voorjaarsfeest|voorjaars-]] en [[herfstfeest]] aan te geven, en bij de [[Chinese astrologie|astrologie]]. Omdat elke maand de maancyclus volgt, wordt hij ook gebruikt om de [[maanfase]]s aan te geven. | ||
De Chinese kalender staat onder andere vermeld in [[Chinese scheurkalender]]s en [[tongsing]]s. Chinese kranten, zoals [[Sing Tao Daily]] en [[Kanzhongguo]] vermelden | De Chinese kalender staat onder andere vermeld in [[Chinese scheurkalender]]s en [[tongsing]]s. Chinese kranten, zoals ''[[Sing Tao Daily]]'' en ''[[Kanzhongguo]]'' vermelden de Chinese datum naast de westerse datum. | ||
Er bestaan verschillende [[Chinese jaartelling]]en. | Er bestaan verschillende [[Chinese jaartelling]]en. | ||
| Regel 20: | Regel 21: | ||
}} | }} | ||
==Regels== | ==Regels== | ||
Sinds de kalenderhervorming van 1645, die doorgevoerd werd met de hulp van de [[jezuïet | Sinds de kalenderhervorming van 1645, die doorgevoerd werd met de hulp van de [[jezuïeten|jezuïet]] [[Adam Schall von Bell]], volgt de Chinese kalender de volgende vijf regels: | ||
# Als referentiepunt dient de 120e oostelijke [[meridiaan (geografie)]] (Peking / Beijing: 116° 25' O). | # Als referentiepunt dient de 120e oostelijke [[meridiaan (geografie)]] (Peking / Beijing: 116° 25' O). | ||
| Regel 87: | Regel 88: | ||
|} | |} | ||
De twaalf '' | De twaalf ''zhōngqì'' delen de [[ecliptica]] op in twaalf delen van elk 30°. De [[Solstitium|zonnewenden]] en de [[equinox|equinoxen]] zijn vier van deze ''Zhōngqì''. De gemiddelde tijd tussen twee ''zhōngqì'' bedraagt dus een twaalfde van een [[tropisch jaar]]: 30,43685 dagen, en is iets langer dan de gemiddelde [[synodische maand]] van 29,53059 dagen. | ||
De berekening van de Chinese kalender is ingewikkeld, omdat deze niet gebaseerd is op gemiddelde waarden, maar op de nauwkeurige posities van de [[maan]] en de [[zon]]. Die tijd tussen twee ''zhōngqì'' varieert tussen 29,44 en 31,44 dagen; de lengte van een synodische maand schommelt tussen 29,27 en 29,84 dagen. Daarom komt het in zeldzame gevallen voor, dat twee ''zhōngqì'' in één maanmaand vallen, en er zijn ook maanden, waarin geen ''zhōngqì'' valt, maar die toch geen schrikkelmaanden worden (''schijnbare schrikkelmaanden''). | De berekening van de Chinese kalender is ingewikkeld, omdat deze niet gebaseerd is op gemiddelde waarden, maar op de nauwkeurige posities van de [[maan]] en de [[zon]]. Die tijd tussen twee ''zhōngqì'' varieert tussen 29,44 en 31,44 dagen; de lengte van een synodische maand schommelt tussen 29,27 en 29,84 dagen. Daarom komt het in zeldzame gevallen voor, dat twee ''zhōngqì'' in één maanmaand vallen, en er zijn ook maanden, waarin geen ''zhōngqì'' valt, maar die toch geen schrikkelmaanden worden (''schijnbare schrikkelmaanden''). | ||
| Regel 102: | Regel 103: | ||
* [http://www.hermetic.ch/cal_stud/chinese_cal.htm De structuur van de Chinese kalender] | * [http://www.hermetic.ch/cal_stud/chinese_cal.htm De structuur van de Chinese kalender] | ||
* [http://www.char4u.com/chinese-zodiac-sign.php Chinese dierenriem] Je eigen dier van de Chinese dierenriem bepalen door middel van je geboortedatum. | * [http://www.char4u.com/chinese-zodiac-sign.php Chinese dierenriem] Je eigen dier van de Chinese dierenriem bepalen door middel van je geboortedatum. | ||
* | * Kalender omrekenen | ||
**[http://www.hermetic.ch/chcal/chcal.htm Chinese Calendrics] Windows software, converteert alle datums. | **[http://www.hermetic.ch/chcal/chcal.htm Chinese Calendrics] Windows software, converteert alle datums. | ||
**[http://www.mandarintools.com/calendar.html Gregorian-Chinese calendar converter]Online: | **[http://www.mandarintools.com/calendar.html Gregorian-Chinese calendar converter] Online: enkel voor de Chinese republiek (vanaf 1912) | ||
**[http://www.sinica.edu.tw/~tdbproj/sinocal/luso.html Tweeduizend jaar Chinese kalender omzetter] (Chinees) | **[http://www.sinica.edu.tw/~tdbproj/sinocal/luso.html Tweeduizend jaar Chinese kalender omzetter] (Chinees) | ||
* [http://www.hko.gov.hk/contente.htm Website] van | * [http://www.hko.gov.hk/contente.htm Website] van het [[Hong Kong Observatorium]] | ||
**[http://www.hko.gov.hk/gts/time/24solarterms.htm The 24 Solar Terms of ''Jieqi''] | **[http://www.hko.gov.hk/gts/time/24solarterms.htm The 24 Solar Terms of ''Jieqi''] | ||
**[http://www.hko.gov.hk/gts/time/stemsandbranches.htm Heavenly Stems and Earthly Branches] | **[http://www.hko.gov.hk/gts/time/stemsandbranches.htm Heavenly Stems and Earthly Branches] | ||
**[http://www.hko.gov.hk/gts/time/conversion.htm Gregorian-Lunar Calendar Conversion Table] | **[http://www.hko.gov.hk/gts/time/conversion.htm Gregorian-Lunar Calendar Conversion Table] | ||
* [http://wiki.wsu.edu/index.php/Chinese_Calendar_2006 Chinese Lunar Calendar 2006] | * [http://wiki.wsu.edu/index.php/Chinese_Calendar_2006 Chinese Lunar Calendar 2006] | ||
* Artikel ''[http://abstractairanica.revues.org/document4985.html Islamic and Chinese Astronomy under the Mongols]: a Little-Known Case of Transmission'', door {{Aut|Živa Vesel. Van Dalen, Benno}} in : {{aut|Yvonne Dold-Samplonius, Joseph W. Dauben, Menso Folkerts & Benno van Dalen, éds.}}, ''From China to Paris. 2000 Years Transmission of Mathematical Ideas''. Series: Boethius 46, Stuttgart (Steiner), 2002, | * Artikel ''[http://abstractairanica.revues.org/document4985.html Islamic and Chinese Astronomy under the Mongols]: a Little-Known Case of Transmission'', door {{Aut|Živa Vesel. Van Dalen, Benno}} in : {{aut|Yvonne Dold-Samplonius, Joseph W. Dauben, Menso Folkerts & Benno van Dalen, éds.}}, ''From China to Paris. 2000 Years Transmission of Mathematical Ideas''. Series: Boethius 46, Stuttgart (Steiner), 2002, p. 327-356., [[Abstracta Iranica]], Volume 25, gepubliceerd op 15 maart 2006. Geraadpleegd op 29 juli 2006. | ||
{{Commonscat|Earthly Branches}} | |||
;Verwijzingen | ;Verwijzingen | ||
}} | }} | ||
{{Navigatie kalendersystemen}} | {{Navigatie kalendersystemen}} | ||
[[Categorie:Kalender]] | [[Categorie:Kalender]] | ||
Versie van 31 jan 2014 17:49
| Chinese kalender | ||||||||||||
| Naam (taalvarianten) | ||||||||||||
| Traditioneel | 農曆 | |||||||||||
| Vereenvoudigd | 农历 | |||||||||||
| Hanyu pinyin | nónglì | |||||||||||
| Jyutping (Standaardkantonees) | nung4 lik6 | |||||||||||
| ||||||||||||
De Chinese kalender is een lunisolaire kalender, die net als bijvoorbeeld de Hebreeuwse kalender elementen van een maankalender en van een zonnekalender in zich verenigt. Sinds 1949 gebruikt men in China officieel de gregoriaanse kalender.[1] De Chinese lunisolaire kalender wordt daarnaast nog gebruikt om Chinese feestdagen zoals het Chinees nieuwjaar, voorjaars- en herfstfeest aan te geven, en bij de astrologie. Omdat elke maand de maancyclus volgt, wordt hij ook gebruikt om de maanfases aan te geven.
De Chinese kalender staat onder andere vermeld in Chinese scheurkalenders en tongsings. Chinese kranten, zoals Sing Tao Daily en Kanzhongguo vermelden de Chinese datum naast de westerse datum.
Er bestaan verschillende Chinese jaartellingen.
Regels
Sinds de kalenderhervorming van 1645, die doorgevoerd werd met de hulp van de jezuïet Adam Schall von Bell, volgt de Chinese kalender de volgende vijf regels:
- Als referentiepunt dient de 120e oostelijke meridiaan (geografie) (Peking / Beijing: 116° 25' O).
- De dag begint om middernacht.
- De eerste dag van de maand is altijd waarop de dag nieuwe maan valt.
- De winterzonnewende van het noordelijk halfrond valt gedurende de elfde maand.
- Wanneer een schrikkelmaand nodig is, wordt de eerste maand tussen twee winterzonnewenden, waarop geen zhōngqì 中氣 valt (1/12 van een tropisch jaar), een schrikkelmaand. De schrikkelmaand krijgt hetzelfde nummer als de maand ervoor.
De 12 jaarindelingen (節氣) met hun zhōngqì (中氣)
Aan elke maand worden twee jaarindelingen toegewezen: de tweede ervan is de zhōngqì (de ’centrale’ jaarindeling). De ’aardtakken’ staan tussen haakjes (bruin) na de maandnamen.
| 月份 Maand |
節氣 （節） |
中氣（氣） zhōngqì | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 正月（寅） | 立春 | Lìchūn | Lentebegin | 3–5 februari | 雨水 | Yǔshuǐ | Regenwater | 18–20 februari |
| 2 | 二月（卯） | 驚蟄 | Jīngzhé | Ontwaken van de insecten | 5–7 maart | 春分 | Chūnfēn | Lente-equinox | 20–22 maart |
| 3 | 三月（辰） | 清明 | Qīngmíng | Heldere klaarte (helder licht) | 4–6 april | 穀雨 | Gǔyǔ | Graanregen (Zaadregen) | 19–21 april |
| 4 | 四月（巳） | 立夏 | Lìxià | Zomerbegin | 5–7 mei | 小滿 | Xiǎomǎn | Kleine volheid | 20–22 mei |
| 5 | 五月（午） | 芒種 | Mángzhòng | Korrels met baarden | 5–7 juni | 夏至 | Xiàzhì | Zomeraankomst | 21–22 juni |
| 6 | 六月（未） | 小暑 | Xiǎoshǔ | Kleine hitte | 6–8 juli | 大暑 | Dàshǔ | Grote hitte | 22–24 juli |
| 7 | 七月（申） | 立秋 | Lìqiū | Herfstbegin | 7–9 augustus | 處暑 | Chǔshǔ | Einde van de hitte | 22–24 augustus |
| 8 | 八月（酉） | 白露 | Baílù | Witte dauw | 7–9 september | 秋分 | Qiūfēn | herfstequinox | 22–24 september |
| 9 | 九月（戌） | 寒露 | Hánlù | Koude dauw | 8–9 oktober | 霜降 | Shuāngjiàng | Vallende rijp | 23–24 oktober |
| 10 | 十月（亥） | 立冬 | Lìdōng | Winterbegin | 7–8 november | 小雪 | Xiǎoxuě | Matige sneeuw | 22–23 november |
| 11 | 十一月（子） | 大雪 | Dàxuě | Grote sneeuw | 6–8 december | 冬至 | Dōngzhì | Winteraankomst | 21–23 december, winterzonnewende |
| 12 | 十二月（-丑-） | 小寒 | Xiǎohán | Matige kou | 5–7 januari | 大寒 | Dàhán | Grote kou | 20–21 januari |
De twaalf zhōngqì delen de ecliptica op in twaalf delen van elk 30°. De zonnewenden en de equinoxen zijn vier van deze Zhōngqì. De gemiddelde tijd tussen twee zhōngqì bedraagt dus een twaalfde van een tropisch jaar: 30,43685 dagen, en is iets langer dan de gemiddelde synodische maand van 29,53059 dagen.
De berekening van de Chinese kalender is ingewikkeld, omdat deze niet gebaseerd is op gemiddelde waarden, maar op de nauwkeurige posities van de maan en de zon. Die tijd tussen twee zhōngqì varieert tussen 29,44 en 31,44 dagen; de lengte van een synodische maand schommelt tussen 29,27 en 29,84 dagen. Daarom komt het in zeldzame gevallen voor, dat twee zhōngqì in één maanmaand vallen, en er zijn ook maanden, waarin geen zhōngqì valt, maar die toch geen schrikkelmaanden worden (schijnbare schrikkelmaanden).
Zie ook
Weblinks
|
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |