Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Balen (Antwerpen)
Gemeente in België .png){kind=small}
| |||
  | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Antwerpen
| ||
| Arrondissement | Turnhout | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
72,88 km² (2009) 74,55% 12,64% 12,81% | ||
| Coördinaten | 51° 10' NB, 5° 10' OL | ||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
21.022 (01/01/2010) 50,44% 49,56% 288 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2008) 19,00% 64,59% 16,40% | ||
| Buitenlanders | 4,04% (01/01/2008) | ||
| Burgemeester | Johan Leysen (CD&V) | ||
| Bestuur | CD&V , sp.a | ||
| Zetels CD&V N-VA sp.a Open Vld Beter Balen (Vlaams Belang) |
27 11 8 5 2 1 | ||
| Gemiddeld inkomen | 14.993 euro/inw. (2007) | ||
| Werkloosheidsgraad | 6,25% (jan. 2009) | ||
| Postcode 2490 2491 |
Deelgemeente Balen Olmen | ||
| Zonenummer | 014 - 011 | ||
| NIS-code | 13003 | ||
| Politiezone | Balen - Dessel - Mol | ||
| Website | www.balen.be | ||
| |||
Balen is een dorp en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt ruim 22.000 inwoners, die Balenaars[1] worden genoemd. Balen behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Mol.
Toponymie
De naam van het dorp werd voor de eerste maal vermeld in 1173 als Banele, wat de bestanddelen banne (rechtsgebied) en lo (bos) bevat.
Geschiedenis
Balen was een dorp in de Voogdij Mol, Balen en Dessel, dat oorspronkelijk in bezit was van de Abdij van Corbie en later een zelfstandige heerlijkheid werd. De families Van Bocholt, De Renesse van Furstenberg en De Mol waren belangrijke heersersgeslachten.
Het dorp ontleende welvaart aan het feit dat er een aantal wegen samenkwamen, en er ontstond ook enige huisnijverheid.
In 1881 startte een zinksmelter van Vieille Montagne, in 1889 gevolgd door de kruitfabriek La Forcite. Deze fabrieken vestigden zich in Wezel en hierdoor werd Balen sterk geïndustrialiseerd. De landbouw werd ook steeds belangrijker, daar de heide eind 19e eeuw eveneens werd ontgonnen.
De Heilige Odrada was mogelijk afkomstig uit Scheps, nabij Balen.
Geografie
Kernen in de gemeente Balen
| Kern | Inwoneraantal (31/12/2007) |
|---|---|
| Balen-Dorp | 5482 |
| Hulsen | 1841 |
| Rosselaar | 1689 |
| Schoorheide | 2713 |
| Wezel | 2113 |
| Rijsbergdijk | 1965 |
| Gerheide | 1198 |
| Olmen | 3631 |
Op de grens met de gemeente Meerhout ligt het kleine gehucht Lil (bij Hulsen).
Politiek
Structuur
De gemeente Balen ligt in het kieskanton Mol en het provinciedistrict Turnhout. Deze maken deel uit van het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en de kieskring Antwerpen.
Geschiedenis
(Voormalige) Burgemeester
| Tijdspanne | Burgemeester | |
|---|---|---|
| ? - ? | Joris[2] | |
| ? - ? | Wouters | |
| 1814 - 1836 | August Van Ackere | |
| 1836 - ? | P.F. Van Mierde | |
| ? - ? | André Swinnen | |
| ? - ? | Heylen | |
| ? - 1896 | H.B. Jansen (Kath. Partij) | |
| 1896 - 1920 | Alfons Dierckx (Kath.Partij) | |
| 1921 - 1938 | Gustaaf Wouters (UCB) | |
| 1939 - ? | Aloïs Delsupehe[3][4] | |
| 1947 - 1976 | Egied Wouters[5] (CVP) | |
| ... | ||
| 1983 - 2000 | Mathieu Bierkens (CVP) | |
| 2001 - heden | Johan Leysen (CD&V) | |
Legislatuur 2013 - 2018
Het Vlaams Belang kwam niet opnieuw op. Alle Balense gemeente-, OCMW- en politieraadsleden van het Vlaams Belang verlieten eind juni de partij en hadden de nieuwe partij Beter Balen opgericht.[6] Burgemeester Johan Leysen (CD&V) leidt een coalitie bestaande uit CD&V en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij of kartel | 10-10-1976 | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006 | 14-10-2012[9] | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | |
| CVP1 / CD&V2 | 26,321 | 7 | 36,241 | 10 | 51,091 | 14 | 51,761 | 14 | 35,661 | 10 | 35,80 | 11 | 35,002 | 11 | |
| SP1 / INZET2 / sp.a3 | 21,071 | 5 | 21,471 | 5 | 26,711 | 6 | 27,612 | 7 | 23,642 | 6 | 23,983 | 7 | 18,433 | 5 | |
| PVV1 / VLD2 / Open Vld3 | - | - | 22,21 | 5 | 20,632 | 4 | 22,422 | 6 | 17,602 | 4 | 11,483 | 2 | |||
| N-VA | - | - | - | - | - | - | 26,73 | 8 | |||||||
| Beter Balen | - | - | - | - | - | - | 8,36 | 1 | |||||||
| AGALEV1 / Groen!2 | - | - | - | - | 4,731 | 0 | 2,902 | 0 | - | ||||||
| Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 | - | - | - | - | 13,551 | 3 | 19,722 | 5 | - | ||||||
| GBO | 30,95 | 9 | 25,91 | 7 | - | - | - | - | - | ||||||
| CBD | 14,11 | 3 | 12,73 | 3 | - | - | - | - | - | ||||||
| SD | - | 3,65 | 0 | - | - | - | - | - | |||||||
| VU | 7,55 | 1 | - | - | - | - | - | - | |||||||
| Totaal stemmen | 11965 | 12905 | 13670 | 13913 | 14285 | 14230 | 14744 | ||||||||
| Opkomst % | 96,27 | 95,18 | 93,82 | 94,37 | 92,52 | ||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 3,95 | 6,46 | 6,12 | 8,33 | 6,65 | 5,1 | 5,1 | ||||||||
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt
Bezienswaardigheden
 Zie Lijst van onroerend erfgoed in Balen voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
- De Sint-Andrieskerk is een laatgotische kerk met een zware toren.
- Enkele 18e- en 19e-eeuwse burgerhuizen in het centrum van Balen.
- Voormalig gemeentehuis in neorenaissancestijl, uit 1906.
- Belangwekkend bouwkundig erfgoed in Rosselaar, Hoolst en Schoor, kapellen en Mariapark in Schoorheide.
- Watermolens Topmolen en Hoolstmolen in de omgeving van Balen.
Natuur en landschap
Ten zuiden van Balen loopt de Grote Nete en in de vallei daarvan liggen diverse natuurgebieden, waaronder Scheps, De Most, De Vennen, en Griesbroek bij Hulsen. Ten noorden van De Most ligt, op een dekzandrug, het natuur- en recreatiegebied Keiheuvel.
Parallel aan de Grote Nete lopen de door mensen gegraven Grote Hoofdgracht en Kleine Hoofdgracht, bedoeld ter ontwatering van de moerassen.
Ten oosten van Balen loopt het Kanaal naar Beverlo en ten westen van Balen het Kanaal Dessel-Kwaadmechelen.
Cultuur
Bijnaam
De bijnaam van de Balenaars is: Kruiers. De reden kan zijn dat de patroonheilige van de kerk, de Heilige Andreas, ook patroon van de kruiers is. Het volksverhaal rept ervan dat de bewoners de kerk een aantal malen wilden verplaatsen, en daartoe een kruiwagen geschikt achtten. In 1987 werd een beeldje van de kruier geplaatst.
Musea
- Het Kruiersmuseum, in het voormalig gemeentehuis, is een heemkundemuseum.
Film
- Groenten uit Balen (2011) van Frank Van Mechelen naar het gelijknamig toneelstuk Groenten uit Balen van Walter van den Broeck. De film verhaalt over de staking van 1971 in de Balense zinkfabriek van Vieille-Montagne.
Religie en levensbeschouwing
Balen is de hoofdplaats van de federatie Balen, die op haar beurt dan weer deel uitmaakt van het dekenaat Zuiderkempen in het Bisdom Antwerpen.
Mobiliteit
Economie
Voormalig
- De Balense zinkfabriek van Vieille-Montagne.
Bekende inwoners
Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Balen of een andere significante band met de gemeente hebben:
Zie ook
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Balen op Wikimedia Commons.
Aartselaar · Antwerpen · Arendonk · Baarle-Hertog · Balen · Beerse · Berlaar · Boechout · Bonheiden · Boom · Bornem · Borsbeek · Brasschaat · Brecht · Dessel · Duffel · Edegem · Essen · Geel · Grobbendonk · Heist-op-den-Berg · Hemiksem · Herentals · Herenthout · Herselt · Hoogstraten · Hove · Hulshout · Kalmthout · Kapellen · Kasterlee · Kontich · Laakdal · Lier · Lille · Lint · Malle · Mechelen · Meerhout · Merksplas · Mol · Mortsel · Niel · Nijlen · Olen · Oud-Turnhout · Putte · Puurs · Ranst · Ravels · Retie · Rijkevorsel · Rumst · Schelle · Schilde · Schoten · Sint-Amands · Sint-Katelijne-Waver · Stabroek · Turnhout · Vorselaar · Vosselaar · Westerlo · Wijnegem · Willebroek · Wommelgem · Wuustwezel · Zandhoven · Zoersel · Zwijndrecht
