Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Provincieraadsverkiezingen
| Belgische provincieraadsverkiezingen | |||||||
| Bestand:2007 federal elections Belgium 13.jpg | |||||||
| Land | .png){kind=small} België
| ||||||
| Opkomst | Stemplicht | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
De provincieraadsverkiezingen zijn verkiezingen waarbij de provincieraden van de 10 Belgische provincies worden verkozen. Sinds 2001 worden deze door de gewesten georganiseerd. Er is dus aparte wetgeving voor de vijf Vlaamse en vijf Waalse provincies, maar in allebei worden ze zesjaarlijks op de tweede zondag van oktober gehouden. Ze vallen daarbij samen met de gemeenteraadsverkiezingen, terwijl dit vroeger met de parlementsverkiezingen was. Omdat voor alle provincies op dezelfde dag verkiezingen worden gehouden, spreekt men veelal van provincieraadsverkiezingen (in het meervoud).
Beschrijving
De grondbeginselen van het Belgisch kiessysteem zijn vastgelegd in de Grondwet en de Provinciekieswet. De verkiezingen gebeuren representatief op basis van het algemeen enkelvoudig stemrecht met uitzondering van minderjarigen (-18) die geen stemrecht hebben. Daarnaast wordt het principe van de evenredige vertegenwoordiging toegepast. De stemming is geheim en verplicht voor iedereen met de Belgische nationaliteit die in de gemeente woont. Men dient zich minstens aan te melden in het stembureau en het stemhokje te betreden. Bij volmacht, blanco of ongeldig stemmen is toegestaan. Een stembiljet of -kaart waar schade aan is, is eveneens ongeldig. Het stembiljet voor de provincieraad – met daarop de kieslijsten van de verschillende partijen – heeft tevens een opvolgerslijst. De provincieraadsverkiezingen vallen traditioneel samen met de gemeenteraadsverkiezingen en de districtraadsverkiezingen in Antwerpen.
De verkiezingen gebeuren niet in één kieskring per provincie (zoals bij de regionale en federale verkiezingen, maar wel in kleine kieskringen die provinciedistricten" worden genoemd. In het hele district wordt steeds dezelfde kieslijst aangeboden. Dit gebeurt via een systeem van apparentering op het niveau van de administratieve arrondissementen. Apparentering houdt in dat de meeste zetels evenredig verdeeld worden op het niveau van het kiesdistrict, maar dat sommige zetels op het niveau van het arrondissement worden verdeeld. Zo wordt een evenredige verdeling van de zetels over de kiesdistricten gecombineerd met een evenredige verdeling van de zetels onder de partijen op het niveau van het arrondissement. (Apparentering werd t.e.m. 1999 ook gebruikt om de federale Kamer en het Vlaams en Waals parlement te verkiezen.)
De verkiezingen vinden plaats in verschillende stembureaus verspreid over de provincie. Iedere kiezer kan één stem uitbrengen, maar daarbij verschillende kandidaten binnen één lijst aanduiden. Ook kan men een lijststem uitbrengen. Daarnaast is er nog een geheel van algemene of specifieke wetten en reglementaire besluiten over de (provincieraads)verkiezingen. Afhankelijk van de grootte van het provinciedistrict moeten er tussen de 6 en 21 zetels verdeeld worden. Deze lokale verkiezingen worden georganiseerd door het gewest waartoe de provincies behoren. In Vlaanderen is het Agentschap voor Binnenlands Bestuur van de Vlaamse overheid dat in staat voor de organisatie van deze verkiezingen.
De verkozenen zetelen voor een legislatuur van zes jaar en hebben daarbij de vrijheid om verordeningen te maken. Na de provincieraadsverkiezingen vinden er coalitiebesprekingen plaats tussen de verschillende lokale politieke partijen om tot een meerderheid te komen. In het geval een partij alleen de absolute meerderheid behaald, mag ze vanzelfsprekend alleen besturen. In de andere gevallen hebben de lokale partijen tot 1 januari van het daarop volgende jaar op tot een bestuursakkoord te komen, vervolgens verdelen ze de mandaten van de deputatie en de mandaten in de RESOC's.
Geschiedenis
 Zie ook het artikel Evolutie van het stemrecht in België. |
Voor 1949 werden de provincieraadsverkiezingen bij normale hernieuwing veertien dagen na de parlementsverkiezingen gehouden. Door de wet van 15 mei 1949 werden vanaf dan beide verkiezingen op dezelfde dag georganiseerd. De wet werd reeds een maand later bij de verkiezingen van 26 juni 1949 toegepast. De laatste zulke verkiezing werd op 24 november 1991 gehouden.
De vierde staatshervorming van 1992 voorzag in onder meer de rechtstreekse verkiezing van de regionale parlementen en de splitsing van de provincie Brabant. Hierdoor worden er sinds de verkiezingen van 9 oktober 1994 tien in plaats van negen provincieraden verkozen en worden ze tezamen met de gemeenteraadsverkiezingen georganiseerd. Hierdoor kregen de provincieraden dus een vaste legislatuur van zes jaar, in plaats van afhankelijk te zijn van een eventuele vroegtijdige ontbinding van het parlement zoals dit voor de laatste verkiezingen in 1991 was gebeurd.
In Vlaanderen is er sinds 7 juli 2006 een verdeling van het aantal zetels op basis van het Provinciedecreet van december 2005.[1] Het werd in 2011 herzien,[2] na een klacht bij het Grondwettelijk Hof van 5 december 2007 [3] die de indeling vernietigde omdat deze een schending vormde van de grondwetsartikelen 10 en 11. Het hof oordeelde dat het verschil in omvang een niet-redelijke impact uitoefende op de verkiezingsresultaten. De vaststelling gold voornamelijk voor de kleine provinciedistricten van de provincies Limburg, West- en Oost-Vlaanderen.[4]
Sinds 2013 (dat wil zeggen na de provincieraadsverkiezingen van oktober 2012) tellen de provincieraden van de Vlaamse provincies twaalf leden minder, dus in totaal 60 provincieraadsleden minder. Dat betekent: 72 voor Antwerpen, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen; 63 voor Limburg. In Wallonië is er een nog grotere vermindering gebeurd van het aantal provincieraadsleden, in totaal 104 provincieraadsleden minder.[5] Bij bijzonder decreet van 30 juni 2016 werden de aantallen van de Vlaamse provincieraden echter gehalveerd.
| Provincie | Tot 2012 | 2013-2018 | Vanaf 2019 |
|---|---|---|---|
| Antwerpen | 84 | 72 | 36 |
| Limburg | 75 | 63 | 31 |
| Oost-Vlaanderen | 84 | 72 | 36 |
| Vlaams-Brabant | 84 | 72 | 36 |
| West-Vlaanderen | 84 | 72 | 36 |
| Totaal Vlaams Gewest | 411 | 351 | 175 |
| Henegouwen | 84 | 56 | |
| Luik | 84 | 56 | |
| Luxemburg | 47 | 37 | |
| Namen | 56 | 37 | |
| Waals-Brabant | 56 | 37 | |
| Totaal Waals Gewest | 327 | 223 | |
Structuur
Indeling
De zetelaantallen weergegeven in onderstaande tabel zijn de aantallen voor de provincieraden.
Externe links
- Officiële website van de 'Directie van de Verkiezingen'
- Officiële website Vlaanderenkiest.be
- Databank van IBZDGIP - uitslagen provincieraadsverkiezingen
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Verkiezingen in België | |
|---|
| ||||||||||||||||||||||