Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vlaams Blok
| Vlaams Blok | ||
| Afbeelding gewenst | ||
| Algemene gegevens | ||
| Partijvoorzitter | Frank Vanhecke | |
| Actief in | .png){kind=small} België
| |
| Ideologie / Geschiedenis | ||
| Richting | Extreemrechts | |
| Ideologie | Vlaams-nationalisme Anti-islam | |
| Opgericht | 1978 | |
| Opheffing | 14 november 2004 | |
| Ontstaan uit | VVP VNP | |
| Opgegaan in | Vlaams Belang | |
Het Vlaams Blok was een Vlaams-nationalistische politieke partij die actief was in Vlaanderen in de periode van 1978 tot 2004. Op 14 november 2004 hief deze partij zichzelf op nadat ze voor racisme veroordeeld was, en hernoemde zich Vlaams Belang. Het Vlaams Blok combineerde grote populariteit met grote omstredenheid. De partij werd door de meeste politieke analisten aangeduid als extreemrechts, hoewel sommigen onder hen de classificatie rechts prefereerden.
Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van het Vlaams Belang voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Het Vlaams Blok trad voor het eerst op de voorgrond bij de verkiezingen van 17 december 1978. Het was op dat ogenblik een soort kartellijst die twee splinterpartijen van de Volksunie samenbracht: de Vlaams Nationale Partij van Karel Dillen en de Vlaamse Volkspartij van Lode Claes. Beide partijen waren ontstaan uit onvrede met het door de Volksunie ondertekende Egmontpact.
Uiteindelijk kreeg de stroming rond Karel Dillen (die als enige van de kartellijst verkozen werd) de bovenhand. De Vlaams Nationale Partij en de radicale vleugel van de Vlaamse Volkspartij fuseerden tot het Vlaams Blok. Voor deze naam vond men inspiratie bij het Vlaamsch Nationaal Blok, de vooroorlogse kartellijst waarmee het VNV aan de verkiezingen deelnam. Lode Claes verdween uit de nieuwe partij. Karel Dillen legde in zijn Manifest van het rechts Vlaams-nationalisme (bijgenaamd het "Oranje Boekje") de partijfundamenten uit. In de grondbeginselen werd de eis ingeschreven voor "de terugkeer van de overgrote meerderheid der niet-Europese gastarbeiders naar hun eigen vaderland" en dit "binnen een redelijke termijn".
Op 9 november 2004 werd het Vlaams Blok veroordeeld wegens racisme (zie Juridische kwesties). De partij wijzigde daarom op 14 november 2004 haar naam in Vlaams Belang.
Standpunten
De belangrijkste thema's van de partijstandpunten waren vreemdelingen en de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Hiervoor had ze een campagne lopen, onder andere op de website Vlaams Blok en internationaal op Flemish Republic. Andere thema's in haar programma waren de veiligheidsproblematiek en het verdedigen van het traditionele gezin door onder meer het invoeren van een opvoedersloon voor thuiswerkende ouders.
Het 70 puntenplan van 6 juni 1992, herwerkt in 1996, was jarenlang de basis van het vreemdelingenstandpunt van het Vlaams Blok. Vanwege dit 70 puntenplan werd het Vlaams Blok een aantal keer voor de rechtbank gedaagd onder beschuldiging van racisme en discriminatie. In september 2001 noemde de partij het "achterhaald" wegens de massale regularisaties van vreemdelingen sinds het opmaken. In juli 2005 noemde Rob Verreycken het echter nog "visionair".
De laatste voorzitter van het Vlaams Blok was Frank Vanhecke. Andere belangrijke politici waren onder meer Filip Dewinter en Gerolf Annemans.
Verhouding met andere partijen
Cordon sanitaire
Het cordon sanitaire (of de schutkring) was een overeenkomst van de andere partijen, steeds publiekelijk aangekondigd voor de verkiezingen (opdat alle kiezers dit op voorhand zouden weten), dat de deelnemende partijen geen bestuursakkoorden zouden sluiten met het Vlaams Blok. Dit sloot het praten met mensen van het Vlaams Blok niet uit. Het cordon sanitaire werd door de initiatiefnemers beschouwd als een engagement, als een manier om de democratie - hoe imperfect ook - te beschermen tegen ondemocratische elementen. Het cordon wordt nog steeds toegepast op het Vlaams Belang.
Een van de bekendste initiatiefnemers van het cordon was Jos Geysels (Agalev). Het cordon is ontstaan in 1989 en verder gegroeid in de jaren negentig.
Een voorbeeld van het effect hiervan is dat het Vlaams Blok, dat bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2000 en bij de verkiezingen voor het Vlaams Parlement in 2004 de grootste partij in Antwerpen was, in beide gevallen geen deel uitmaakte van de daaropvolgende coalitie.
Juridische kwesties
Veroordeling door het Gentse Hof wegens racisme
Voordat de eindelijke veroordeling er kwam, had de correctionele rechtbank van Brussel zich onbevoegd verklaard wegens naar haar mening een politiek proces. Het hof van beroep in Brussel kwam later tot dezelfde conclusie. Die rechter maakte zich overigens ernstig boos tegenover de aanklagers omdat hij vond dat zij zijn rechtbank wilden misbruiken om een politieke afrekening te voeren. De aanklagers gingen echter in cassatie en kregen gelijk. Cassatie oordeelde dat het hof van Beroep in Gent de zaak opnieuw diende te behandelen.
Het Gentse Hof van Beroep heeft op 21 april 2004 drie vzw's van het Vlaams Blok veroordeeld wegens inbreuken op de wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden (de zaak werd rechtstreeks aangespannen door het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding en de Liga voor Mensenrechten). De uitspraak luidde als volgt: "Het Vlaams Blok is een partij die kennelijk en systematisch aanzet tot discriminatie. [...] U behandelt vreemdelingen als criminelen, boosdoeners, profiteurs, onintegreerbare fanatiekelingen en een bedreiging van het eigen volk."
Het Vlaams Blok ging in cassatie, waardoor de partij toch onder haar eigen naam deel kon nemen aan de Vlaamse verkiezingen van 13 juni. De veroordeelde verenigingen zonder winstoogmerk zijn:
- De Vlaamse Concentratie, de ontvanger en beheerder van de overheidssubsidies van het Blok,
- De Nationalistische Omroepstichting, dat zorgt voor de radio- en televisieprogramma's en
- Het Nationaal Vormingsinstituut, dat zorgt voor de vorming van de kaderleden van het Vlaams Blok.
Frank Vanhecke, de toenmalige voorzitter van het Vlaams Blok, is tevens voorzitter van deze drie vzw's en de boekhouding is opgenomen in die van het Vlaams Blok.
De veroordeling is gebaseerd op artikel 3 van de antiracismewet. Deze verbiedt "het behoren tot en het verlenen van medewerking aan een vereniging die kennelijk en herhaaldelijk discriminatie bedrijft of verkondigt". Het Hof van Beroep van Gent heeft het in zijn uitspraak enkel over het verkondigen van discriminatie en stelde dat het Vlaams Blok nooit effectief discriminatie heeft bedreven.
Het verkondigen van discriminatie werd in deze zaak gelijkgesteld met twee strafbepalingen uit de antiracismewet: "het aanzetten tot haat" en "het aanzetten tot discriminatie". Naar oordeel van het Hof van Beroep van Gent zette het Vlaams Blok aan tot haat jegens allochtonen doordat de partij, om de kiezer te overtuigen van haar programma, een stereotiep en negatief beeld van hen schetste. Het aanzetten tot discriminatie bestond er dan weer in dat de kiezer een politiek programma werd aangeboden dat naar oordeel van de rechters "duidelijk discriminerend" is.
Het Vlaams Blok stelt dat met deze veroordeling het recht op vrijheid van meningsuiting te sterk beperkt wordt. Immers zouden ze geen kritiek meer mogen geven op maatschappelijke problemen in verband met immigratie. De veroordeling was echter, voor zover ze het "aanzetten tot haat" betreft, gebaseerd op de wijze waarop dit gebeurde.
Zoals in alle peilingen voorspeld behaalde de partij inderdaad een hoge winst bij de verkiezingen voor de Vlaamse Raad op 13 juni 2004, vooral ten koste van de VLD.
Op 11 september 2004 verklaarde het partijbestuur hoe dan ook verder te gaan met het programma, zelfs als de partij nogmaals veroordeeld zou worden. Het Vlaams Blok zou dan een andere naam krijgen: Vlaamse Liga, Vlaams Belang, of iets anders. De standpunten zouden vervolgens aangepast worden zodat een veroordeling niet meer mogelijk zou zijn. Hun politieke ideologie zou wel dezelfde blijven.
Het Vlaams Blok verzette zich, en de kwestie kwam voor het Hof van Cassatie. Dat bevestigde het arrest op 9 november 2004.
Verkiezingen
Het Vlaams Blok nam voor het eerst deel aan de verkiezingen in 1978 als kartel van de VNP en de VVP. Na de verkiezing van Karel Dillen van de VNP en de niet-verkiezing van Lode Claes van de VVP, liep een groot deel van de VVP over naar de VNP en hield de VVP op te bestaan. De VNP ging nu verder onder de naam Vlaams Blok en heeft die naam tot de naamsverandering in Vlaams Belang gehouden.
| Jaar | Assemblee | Stemmen | Percentage | Zetels |
|---|---|---|---|---|
| 1978 | Kamer | 75.635 | 1,4% | 1 |
| 1978 | Senaat | 80.809 | 1,5% | 0 |
| 1981 | Kamer | 66.424 | 1,1% | 1 |
| 1981 | Senaat | 71.733 | 1,2% | 0 |
| 1984 | Europees Parlement | 73.174 | 1,3% | 0 |
| 1985 | Kamer | 85.391 | 1,4% | 1 |
| 1985 | Senaat | 90.120 | 1,5% | 0 |
| 1987 | Kamer | 116.534 | 1,9% | 2 |
| 1987 | Senaat | 122.953 | 2,0% | 1 |
| 1989 | Europees Parlement | 241.117 | 4,1% | 1 |
| 1991 | Kamer | 405.247 | 6,6% | 12 |
| 1991 | Senaat | 414.481 | 6,8% | 5 |
| 1994 | Europees Parlement | 463.919 | 7,8% | 2 |
| 1995 | Kamer | 475.677 | 7,8% | 11 |
| 1995 | Senaat | 463.896 | 7,7% | 3 |
| 1995 | Vlaams Parlement | 465.239 | 12,3% | 15 |
| 1999 | Kamer | 613.399 | 9,9% | 15 |
| 1999 | Senaat | 583.208 | 9,4% | 4 |
| 1999 | Vlaams Parlement | 603.345 | 15,5% | 20 |
| 1999 | Europees Parlement | 584.392 | 15,1%(1) | 2 |
| 2003 | Kamer | 767.605(2) | 11,7% | 18 |
| 2003 | Senaat | 741.940 | 11,3% | 5 |
| 2004 | Vlaams Parlement | 981.587 | 24,2% | 32 |
| 2004 | Europees Parlement | 930.731 | 23,2% | 3 |
- (1) in 1999 werd er een split vote gedaan van de Europarlementsleden in een Nederlands en een Frans Kiescollege
- (2) in 2003 bracht het VB ook een lijst uit in Henegouwen en kreeg daar 6.198 stemmen (0,85% van de Henegouwse stemmers)
Bron cijfermateriaal:
- Ministerie van Binnenlandse Zaken (2003)
- Ministerie van Binnenlandse Zaken (2004)
- Vrije Universiteit Brussel
Bekende (ex-)leden
| Voor een volledig overzicht van biografieën zie categorie Vlaams Blok-politicus. |
Zie ook
Externe links
Pro
Contra
- 70-puntenplan (gearchiveerd)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Vlaams Blok op Wikimedia Commons.
| Politieke partijen in België | |
|---|
| Vlaams Belang (VB) |  |
|---|
Gerelateerde onderwerpen: Cordon sanitaire · 70 punten-plan · Racismeklacht | ||||||||||||