Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vlaams-nationalisme
Vlaams-nationalisme is een nationalistische stroming die streeft naar een volwaardige plaats voor Vlaanderen.
In deze stroming kan men verschillende tendensen onderscheiden: Vlaams separatisme, Vlaams confederalisme, en de Groot-Nederlandse gedachte (het streven om Vlaanderen en Nederland als staat te verenigen).
In mindere mate wordt de term Vlaams-nationalisme ook gebruikt voor het nationalisme in Frans-Vlaanderen, maar gewoonlijk niet voor het nationalisme in Zeeuws-Vlaanderen (Nederland).
Geschiedenis
Het Vlaams-nationalisme is voortgekomen uit de Vlaamse Beweging. Naast de separatisten die streven naar Vlaamse onafhankelijkheid, zijn er binnen de Vlaamse beweging ook cultuurflaminganten, federalisten of confederalisten.
Het onafhankelijkheidsstreven is vooral ontstaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. Koning Albert I had bij de inval van de Duitse troepen gevraagd om de Guldensporenslag te herdenken. Hij en zijn raadgevers hoopten op een Belgische reflex van de Vlaamse beweging zodat zij geen defaitistische ideeën zouden verspreiden, maar zich integendeel massaal als vrijwilliger zouden aanbieden. Deze opzet lukte gedeeltelijk, in het niet-bezette deel van België. De Vlaamse beweging meende na de oorlog in ruil voor haar loyaliteit meer respect voor de Vlaamse eisen te verkrijgen van het Franstalige België. Maar volgens de Vlaams-nationalisten gebeurde het tegendeel.
Gedurende de oorlog ontstond een beweging van Vlaamse intellectuelen die zelf aan het front stonden en die het onrecht zagen dat het Vlaamse volk daar werd aangedaan. Dit was de Frontbeweging. In het bezette gedeelte van België besloten een aantal Vlaams-nationalisten, de Activisten, onder wie dr. August Borms, met de Duitse bezetter samen te werken, met de bedoeling op die manier Vlaams zelfbestuur te bereiken. Zij richtten de Raad van Vlaanderen op.
De Frontbeweging werd na de Eerste Wereldoorlog een politieke partij, de ’Frontpartij’. Deze vormde de eerste Vlaams-nationalistische fractie in het Belgische parlement. De partij scheurde uiteindelijk uiteen in diverse nieuwe partijen die elk een andere ideologie nastreefden. Een deel sloot zich aan bij het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen van Joris Van Severen. Anderen zochten hun heil in het Vlaams Nationaal Verbond van Staf De Clercq. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het VNV over tot collaboratie met de nazi's. Na de oorlog volgde de afrekening tijdens de repressie en lag het Vlaams-nationalisme op politiek vlak jarenlang buitenspel.
Pogingen, zoals de Vlaamse Concentratie en de Christelijke Vlaamse Volksunie, om met een nieuwe partijpolitieke formatie van wal te steken hadden weinig succes. De in 1954 opgerichte Volksunie had meer bijval en werd een factor waarmee rekening diende gehouden te worden in de Belgische politiek. Ze groeide uit van een zweeppartij tot een beleidspartij.
De rechtse en radicaal anti-Belgische vleugel van de formatie scheurde zich af na de goedkeuring van het Egmontpact. Twee partijtjes, de Vlaams Nationale Partij en de Vlaamse Volkspartij, respectievelijk onder leiding van Karel Dillen en Lode Claes, vormden de basis van wat in 1978 het Vlaams Blok werd (sinds 14 november 2004 Vlaams Belang).
De populariteit van de Volksunie bleef dalen en kon zich niet meer herstellen. In 1992 stapte een deel van de mandatarissen onder leiding van voorzitter Jaak Gabriels over naar de VLD via het vehikel van Centrum voor Politieke Vernieuwing. In 2001 viel de partij na hoog oplaaiende spanningen uit elkaar. De rechtse, nationalistische vleugel richtte onder leiding van Geert Bourgeois de Nieuw-Vlaamse Alliantie op. De links-liberale confederalistische vleugel sloot zich aan bij de VLD, of Spirit (sinds 1 januari 2009 de Sociaal-Liberale Partij).
Strekkingen binnen het Vlaams-nationalisme
Bij de term Vlaams-nationalisme wordt meteen aan vendelzwaaiers en grote leeuwenvlaggen gedacht, maar dit vormt slechts een onderdeel van de folklore van het Vlaams-nationalisme.
- Politieke partijen
- N-VA: centrum-rechts, gematigd conservatisme en op veel punten ook humaan-christelijk gericht
- Vlaams Belang: rechts-conservatief, vaak gekarakteriseerd als extreem rechts, radicaal, met verschillende strekkingen: Filip Dewinter en Filip De Man (rechts-radicaal), Gerolf Annemans (traditioneel Vlaams-nationalisme), Alexandra Colen (katholiek, rechts-conservatief en neoliberaal).
- Vlaams-Socialistische Beweging: nieuwe in 2007 ontstane radicaal-linkse, antikapitalistische, Vlaams-nationalistische partij
- Verenigingen
- Vlaamse Volksbeweging
- Taal Aktie Komitee
- Voorpost
- Nationalistische Studentenvereniging
- Nationalistisch JongStudentenVerbond
- Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
- Vlaams Nationaal Jeugdverbond
- Algemeen Nederlands Zangverbond
- IJzerwake
- IJzerbedevaartcomité
- Roze Leeuwen
- Tijdschriften
Heden
Anno 2020 is het Vlaams-nationalisme zeer sterk aanwezig en wordt in het parlement vertegenwoordigd door twee partijen. De N-VA is de grootste Vlaams-nationalistische partij van het land in de Vlaamse Regering.
De oppositiepartij Vlaams Belang zetelt in het Vlaams Parlement en het Federaal Parlement.
Verder bestaat er ook nog Lijst Dedecker, een partij die minstens een zeer verregaand confederalisme nastreeft. Hun leuze luidt „Met België als het kan, zonder Wallonië als het moet.”
| Referenties
|