Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

ChristenUnie

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
ChristenUnie
Partijvoorzitter Peter Blokhuis
Partijleider André Rouvoet
Fractieleider Eerste Kamer Egbert Schuurman
Fractieleider Tweede Kamer Arie Slob
Delegatieleider Europees Parlement Peter van Dalen
Fusie van RPF en GPV
Oprichting 15 maart 2001
Richting Centrum
Ideologie Christelijk-Sociaal
Jongerenorganisatie PerspectieF
Wetenschappelijk Bureau Mr. G. Groen van Prinsterer Stichting
Europese fractie ECR
Europese organisatie ECPM
Website ChristenUnie

De ChristenUnie is een christelijk-sociale Nederlandse politieke partij van orthodox-protestantse signatuur, die vertegenwoordigd is in de Eerste en Tweede Kamer en in provinciale en gemeentelijke besturen. De ChristenUnie is in het Europees Parlement vertegenwoordig met één zetel.

Vanaf 22 februari 2007 maakte de ChristenUnie samen met het CDA en de PvdA deel uit van het Kabinet-Balkenende IV. Op 20 februari 2010 stapten de PvdA-bewindslieden na een conflict over Taskforce Uruzgan uit dit kabinet, waarna CDA en CU in een demissionair kabinet verder gingen.

De politieke jongerenorganisatie van de ChristenUnie is PerspectieF.

Ontwikkeling

Sinds 31 januari 2000 bestaat er formeel een fractie van de ChristenUnie in de Tweede Kamer. Deze fractie bestaat uit de leden van de voormalige fracties van de RPF (Reformatorische Politieke Federatie) en het GPV (Gereformeerd Politiek Verbond). Sinds de verkiezingen van 1989 hielden de fracties al gezamenlijke vergaderingen.

De op één na laatste fractievoorzitter van het GPV, Gert Schutte heeft na de totstandkoming van de fusie afscheid genomen van de politiek. Hij werd de resterende maanden van het bestaan van een zelfstandig GPV vervangen door Eimert van Middelkoop. Op de vacante zetel kwam Arie Slob.

2002-2003

Lijsttrekker bij de Kamerverkiezingen van 15 mei 2002 was Kars Veling. Tegen de verwachtingen in verloor de ChristenUnie een zetel. Omdat Tineke Huizinga-Heringa met voorkeurstemmen werd gekozen, verdween - naast Dick Stellingwerf en Arie Slob - ook het gerespecteerde Kamerlid Eimert van Middelkoop uit de Kamer. In de aanloop naar de nieuwe verkiezingen in januari 2003 besloot het ChristenUnie-bestuur dat Veling zich niet nogmaals kandidaat mocht stellen omdat daar te "weinig draagvlak" voor zou zijn.[1] De manier waarop dit gebeurde zorgde voor veel onrust binnen de partij.[2] Veling werd uiteindelijk opgevolgd als partijleider door André Rouvoet. Arie Slob keerde in plaats van Veling weer terug in de Kamer. Bij de Kamerverkiezingen van 22 januari 2003 verloor de ChristenUnie nog een zetel. Ook nu werd Huizinga-Heringa weer met voorkeurstemmen gekozen, waardoor Leen van Dijke niet werd verkozen.[3] Ondanks dit verlies mocht de ChristenUnie samen met de SGP voor een korte tijd meepraten over de vorming van een nieuw kabinet, maar VVD en CDA kozen er uiteindelijk voor om met D66 in zee te gaan.[4]

2003-2006

In de oppositie weet de ChristenUnie zich duidelijk te profileren. Rouvoet viel op door zijn debatstijl en inhoud. In 2003 won hij de Thorbecke-prijs voor politieke welsprekendheid en in 2004 koos de parlementaire pers hem tot Politicus van het jaar.[5] Echte bekendheid bij een breder publiek kreeg hij door zijn aanvoerende rol in het tegenkamp bij het referendum over de Europese Grondwet.[6] Huizinga wist zichzelf en de partij vooral te profileren op het thema vreemdelingenbeleid en integratie.[7] Daarover botste zij regelmatig met minister Rita Verdonk. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 zag de ChristenUnie haar toenemende populariteit vertaald worden in een klinkende overwinning.[8]

2006-2010

Bij de verkiezingen van 22 november 2006 boekte de ChristenUnie winst en kwam uit op zes zetels: een verdubbeling. Er werd direct na de verkiezingsuitslag gesproken over mogelijke regeringsdeelname van de partij. De ChristenUnie kwam naar voren als een partij die als derde coalitiegenoot voor een meerderheidsregering kon zorgen. Deze optie kwam opnieuw in beeld op 11 december, nadat kabinetsonderhandelingen tussen het CDA, de PvdA en SP waren mislukt.


Begin januari trokken de onderhandelaars zich terug op een landgoed in Beetsterzwaag. Daar werd de kiem gelegd voor de vorming van het nieuwe kabinet.[9] Op 6 februari 2007 werd bekend dat de fracties van CDA, ChristenUnie en PvdA hadden ingestemd met het conceptregeerakkoord van het toen nog toekomstige Kabinet-Balkenende IV.[10] Rouvoet en Wouter Bos werden vicepremier. Slob nam het fractievoorzitterschap van Rouvoet in de Tweede Kamer over die minister voor Jeugd en Gezin werd. Senator Van Middelkoop, die ervaren is op het gebied van de buitenlandse politiek en defensie, werd minister van Defensie en Huizinga werd staatssecretaris op het ministerie van Verkeer en Waterstaat. De plaatsen van Rouvoet en Huizinga werden ingenomen door Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink en Ed Anker.

Rouvoet noemde in een speech[11] als belangrijkste bijdrage van de ChristenUnie aan het kabinet:

  1. herstel van sociale samenhang en gemeenschapszin
  2. een duurzamer omgang met de schepping,
  3. de rol van het gezin als plek waar essentiële waarden worden overgedragen op kinderen,
  4. een andere manier van kijken naar de liberale praktijk op het gebied van abortus en euthanasie
  5. een positieve, maar realistische rol voor Nederland in Europa en in internationale veiligheidsvraagstukken

Het nieuwe kabinet kreeg van de oppositie al bij voorbaat het verwijt dat met de deelname van de ChristenUnie Nederland 'vertrutte' en naar spruitjes begon te ruiken.[12] Dit beeld leek door enkele incidenten versterkt te worden. Zo maakte de locale ChristenUnie in Utrecht zich bezorgd over een reclameposter waarop een dame in gouden bikini was te zien.[13] De VVD had veel kritiek op Rouvoet, omdat die het Elektronisch Kinddossier invoerde, in een poging om, indien noodzakelijk, sneller te kunnen ingrijpen bij dreigende kindermishandeling. De VVD vond het belachelijk dat in de dossiers van jeugdzorg ook de mogelijkheid bestaat om te registeren of een kind schaamhaar had, (dit om de lichamelijke ontwikkeling van een kind te kunnen schatten). Deze mogelijkheid bestaat overigens al jaren.[14][15] De ChristenUnie beschouwde dit soort verwijten als "libertijnse karikaturen".[12]

Als minister raakte Van Middelkoop beschadigd door enkele uitlatingen in de media. Zo kreeg hij veel kritiek toen hij zei dat hij "heel blij" was dat hij de militaire dienstplicht had kunnen ontlopen.[16] Ook Huizinga-Heringa had het zwaar als staatssecretaris. Zij had te maken met enkele lastige dossiers, zoals bijvoorbeeld de invoering van de ov-chipkaart en van nieuwe taxitarieven.[17][18] Rouvoet kreeg van de oppositie het verwijt te weinig voor elkaar te krijgen op het terrein van jeugd en gezin.[19]

SGP-voorman Bas van der Vlies vond dat de ChristenUnie in het kabinet te weinig liet horen op het gebied van abortus en euthanasie.[20] De reacties uit de achterban waren positiever. Bijna gedurende de hele periode stond de ChristenUnie op een lichte winst in de peilingen.[21]

Tijdens de kabinetsperiode botste vooral het CDA met de PvdA. De ChristenUnie zag zich daarbij graag als bruggenbouwer.[22] Op haar beurt had de partij ook een paar aanvaringen, vooral met de PvdA. De grootste rel was waarschijnlijk toen Jet Bussemaker, staatssecretaris op VWS, in een brief naar de Kamer namens het kabinet liet weten embryoselectie toe te staan. Na protest van de ChristenUnie daartegen kwam ze er op terug.

Als een paar winstpunten van de kabinetsdeelname van de ChristenUnie noemde Rouvoet[21]:

"Opvang voor tienermoeders is een serieus alternatief voor abortus geworden, naast adoptie, maar dat kon altijd al. De beschermwaardigheid van het leven is in het beleid opgenomen. Er kwam een generaal pardon voor uitgeprocedeerde asielzoekers. We hebben het (program)ministerie van jeugd en gezin gekregen, een grote wens van ons. Wij kunnen niet ontevreden zijn".

Na een lange periode van conflicten binnen het kabinet, onder andere over het rapport van de Commissie-Davids[23], maar viel uiteindelijk op 20 februari 2010 door een meningsverschil over de voortzetting van de legermissie in Uruzgan. De PvdA was hier pertinent tegen.[24] De ChristenUnie ging samen met het CDA tot de verkiezingen verder in een demissionair kabinet. Huizinga werd minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, Rouvoet kreeg de portefeuille onderwijs erbij en Van Middelkoop de portefeuille Wonen, Wijken en Integratie.[25]

Standpunten

Grondslag

De Uniefundering van de Christenunie luidt als volgt:

De ChristenUnie erkent Gods heerschappij over het staatkundig leven, dat de overheid door God is gegeven en in zijn dienst staat en dat christenen de verantwoordelijkheid hebben actief te zijn in de samenleving. Zij fundeert haar politieke overtuiging op de Bijbel, het geïnspireerde en gezaghebbende Woord van God, die door de Drie Formulieren van Eenheid wordt nagesproken en die ook voor het staatkundig leven wijsheid bevat.

De verwijzing naar de Drie Formulieren van Eenheid ligt gevoelig bij veel christenen, omdat daarin onder andere de volwassendoop wordt verworpen. In de Heidelbergse Catechismus wordt de Rooms-katholieke eredienst aangeduid als "paapse mis" en als "vervloekte afgoderij". Voor veel rooms-katholieke christenen voelt dit daarom nog als een drempel om lid te worden van de partij.[26] Zelf geeft de partij de uitleg dat de verwijzing niet bedoeld is om in te stemmen met de Drie Formulieren, maar om in te stemmen met de "politieke overtuiging van de ChristenUnie die voortkomt uit dit gedachtegoed".[27] Binnen de ChristenUnie is men bang dat het verwijderen van de verwijzing uit de grondslag leidt tot verdeeldheid. Fractievoorzitter Arie Slob zei daarover: "We moeten dit ook niet forceren, met als gevolg dat er verdeeldheid in de partij ontstaat".[26]

Bestand:Pol-landschap-2010.gif
De plaats van de ChristenUnie in de Nederlandse politieke ruimte in 2010 volgens André Krouwel

Politieke plaatsbepaling en standpunten

De ChristenUnie wordt sinds haar ontstaan met enige regelmaat als links bestempeld[28], in tegenstelling tot haar voorgangers GPV en RPF, die vaak samen met de SGP tot klein christelijk rechts werden gerekend. Rouvoet distantieert zich echter van het links-rechtsdenken en bestempelt zijn partij liever als "christelijk-sociaal".[29]

Op een aantal vraagstukken, zoals sociaal beleid, asielbeleid, ontwikkelingssamenwerking en milieu, neemt de ChristenUnie linkse standpunten in en trekt ze regelmatig op met linkse partijen als de PvdA, SP en GroenLinks. De ChristenUnie is voor een verhoging van het budget voor ontwikkelingshulp naar 1,0 procent van het BNP[30], en in het verleden zelfs voor een verhoging naar 1,3 procent. Op de partij wordt de kritiek geleverd dat zij in de praktijk in het Midden-Oostenconflict meestal aan de zijde van Israël staat.[31]

Op economisch gebied is de ChristenUnie voor aanpassing van de hypotheekrenteaftrek. Op lange termijn wil de partij dat iedereen een gelijke hypotheekrenteaftrek krijgt van 30 procent.[32] De partij is voor een verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar.[33] Verder doet de partij veel voorstellen die betrekking hebben op de nivellering van inkomsten.[34]

Op het gebied van drugsbeleid, medisch-ethische kwesties (als abortus en euthanasie), het Midden-Oostenconflict en het buitenlandse beleid doen zich daarentegen sterke verschillen voor tussen de ChristenUnie en de linkse partijen. De ChristenUnie wil de wetgeving rondom abortus en euthanasie terugdraaien, maar zolang dat niet mogelijk is zet de partij in op alternatieven, zoals opvang voor tienermoeders en palliatieve zorg.[35] De positie van het gezin is altijd een belangrijk speerpunt van de partij geweest. Zo kwam er door toedoen van de ChristenUnie de eerste minister van Jeugd en Gezin. Ook was de partij lange tijd voorstander van de zogeheten "aanrechtsubsidie", een belastingvoordeel voor vrouwen die thuis blijven om voor de kinderen te zorgen.[36] Anders dan de SGP heeft de ChristenUnie geen theocratische inslag. Zij is dus voor de vrijheid van godsdienst, ook voor andere religies dan het christendom.[37] De partij is voor scheiding van kerk en staat. Voor de partij is dat niet hetzelfde als scheiding van geloof en staat.[38]

De ChristenUnie heeft in diverse gemeenten vloekverboden gerealiseerd of voorgesteld, meestal samen met de SGP. Daarnaast heeft de Christenunie vaak gepleit voor het recht van scholen en andere levensbeschouwelijke instellingen om hun eigen personeelsbeleid te mogen voeren. De ChristenUnie en haar voorlopers hebben vanaf het begin gewaarschuwd tegen het gedogen van cannabis. De ChristenUnie stelt zich op het standpunt dat, ook sinds prostitutie gelegaliseerd is, het nog vaak een vorm van vrouwenhandel en vrouwenmisbruik is, en allerminst een normaal beroep. De ChristenUnie wil de zondagsrust bevorderen, bijvoorbeeld door koopzondagen tegen te gaan en een verbod voor vrachtverkeer om op zondag te rijden.[39][40] Ook ageert de partij veelvuldig tegen het verspreiding van bloot in de media en/of de publieke ruimte.[41][42]

Binnen de partij is homoseksualiteit een gevoelig onderwerp. Harde standpunten en formulering over dit onderwerp leidden in juni 2008 tot het vertrek van politica Yvette Lont.[43] Sander Chan was lid van het bestuur van ChristenUnie Amsterdam, maar stopte daar in oktober 2008 mee omdat homo's volgens hem in de praktijk niet binnen de ChristenUnie kunnen functioneren. Als homoseksueel kon hij zich daar niet in vinden.[44]

Organisatie en leden

De ChristenUnie kent een federatieve structuur. De lokale ChristenUnie's zijn zelfstandige verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid en geen afdelingen van de landelijke partij, zoals bij veel andere partijen in Nederland het geval is. Deze lokale verenigingen vormen de leden van de landelijke vereniging.

Leden lokale ChristenUnies
Jaar Aantal leden
1 januari 2002 27.250
1 januari 2003 27.000
1 januari 2004 25.074
1 januari 2005 24.235
1 januari 2006 24.156
1 januari 2007 26.673
1 januari 2008 27.683
1 januari 2009 26.745
1 januari 2010 26.441 [45]
Bron: ChristenUnie - ledentallen (DNPP)

Partijvoorzitter

Partijvoorzitter sinds 2005 is Peter Blokhuis. Hij is de tweede in rij.

partijvoorzitter van tot kerk
Thijs van Daalen 22 januari 2000 9 april 2005 NGK
Peter Blokhuis 9 april 2005 heden PKN

Electoraat

Hoewel de aanhang van politieke partijen niet meer vaststaat en verkiezingsuitslagen behoorlijk kunnen schommelen kent de ChristenUnie een relatief grote aanhang onder gereformeerd vrijgemaakten en andere orthodox-protestanten. Hierdoor scoort de partij goed in gebieden waar veel orthodox-protestanten wonen, zoals de Bijbelgordel en delen van Groningen en Friesland. De gemeente waar de ChristenUnie bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 procentueel de meeste stemmen haalde was Bunschoten (28,87%) in de provincie Utrecht. De partij heeft weinig aanhang in de overwegend rooms-katholieke provincies Noord-Brabant en Limburg.

Volksvertegenwoordigers en bestuurders

De partij investeert sinds 2006 door middel van een 'ChristenUnie-kaderschool' in opleiding en vorming van haar huidige en toekomstige generatie politici en bestuursleden.

Regering

De ChristenUnie maakte deel uit van het op 22 februari 2007 geïnstalleerde kabinet-Balkenende IV, dat op 20 februari 2010 viel door het vertrek van de PvdA-bewindslieden. Daarna ging een demissionair rompkabinet van CDA en CU verder. De portefeuilles van de CU-bewindslieden waren of zijn:

  1. Tineke Huizinga, staatssecretaris op het ministerie van Verkeer en Waterstaat, portefeuille: waterbeleid, KNMI en stads- en streekvervoer. Na de val van het kabinet is zij minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.
  2. Eimert van Middelkoop, minister van het ministerie van Defensie. In het rompkabinet behoudt hij die post en is hij tevens minister voor Wonen, Wijken en Integratie.
  3. André Rouvoet, vicepremier en minister zonder portefeuille, programmaminister voor Jeugd en Gezin en als zodanig toegevoegd aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Demissionair werd hij daarnaast minister van Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Zie: alle (voormalige) bewindslieden voor de ChristenUnie

Tweede Kamer

De Tweede Kamerfractie bestaat sinds de verkiezingen van 2006 uit zes personen (de installatie vond plaats op 30 november 2006):

  1. Arie Slob (fractievoorzitter)
  2. Ed Anker
  3. Ernst Cramer
  4. Cynthia Ortega-Martijn
  5. Joël Voordewind
  6. Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink
Zie: alle (voormalige) Tweede Kamerleden voor de ChristenUnie

De genoemde Kamerleden Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink en Ed Anker kwamen op 1 maart 2007 in de plaats van de nummers 1 en 3 op de kandidatenlijst (André Rouvoet en Tineke Huizinga-Heringa), die in het kabinet-Balkenende IV zitting hadden genomen.

Eerste Kamer

De Eerste Kamerfractie bestaat sinds de verkiezingen van 2007 uit vier personen (de installatie vond plaats op 12 juni 2007):

  1. Egbert Schuurman (fractievoorzitter)
  2. Remmelt de Boer
  3. Roel Kuiper
  4. Flora Lagerwerf-Vergunst
Zie: alle (voormalige) Eerste Kamerleden voor de ChristenUnie

Europees Parlement

De ChristenUnie vormde bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004 een kartel met de SGP. Verder was er voor het eerst een lijstverbinding met het CDA. Beide partijen maakten deel uit van de fractie Onafhankelijkheid en Democratie. De ChristenUnie werd in de periode 2004-2009 vertegenwoordigd door Hans Blokland.

Bij de verkiezingen van 2009 kwamen CU en SGP opnieuw met een gezamenlijke lijst; lijsttrekker was de CU-er Peter van Dalen. De combinatie kreeg twee zetels. Twee weken na het bekend worden van de uitslag kwam het echter tot een breuk. De twee partijen hadden samen met onder meer de Britse Conservatieven een nieuwe fractie gevormd, de Europese Conservatieven en Reformisten, maar de Britten zagen een breekpunt in het vrouwenstandpunt van de SGP. Uiteindelijk koos SGP-er Bas Belder voor een, eveneens nieuwe, 'onafhankelijke' fractie (Europa van Vrijheid en Democratie), die ook de UK Independence Party en het Italiaanse Lega Nord herbergt.

Op Europees niveau werkt de ChristenUnie ook samen met andere christelijke partijen in de European Christian Political Movement.

Zie ook lijst van ChristenUnie-SGP-Europarlementariërs voor de periode 2004-2009

Provincies

Vertegenwoordiging ChristenUnie in PS en GS
Provinciale Staten Gedeputeerde Staten
Provincie Zetels Totaal Gedeputeerde
Groningen 4 43 Rudi Slager (1 van 6)
Friesland 3 43 Piet Adema (1 van 5)
Drenthe 3 41 Henk Baas (1 van 6)
Overijssel 5 47
Flevoland 5 39
Gelderland 4 53 Annelies van der Kolk (1 van 6)
Utrecht 4 47 Marjan Haak en Wouter de Jong (2 van 6)
Noord-Holland 2* 55
Zuid-Holland 4 55 Joop Evertse (1 van 7)
Zeeland 3 39 Frans Hamelink (1 van 5)
Noord-Brabant 1* 55
Limburg 0 47
Totaal 38 564 8 van 69
In procenten 6,7% 100,0% 11,6%

* In combinatie met de SGP.

In Limburg deed de ChristenUnie in 2007 voor het eerst mee, maar kwam daar ongeveer duizend stemmen te kort voor een zetel. Veel stemmen komen vermoedelijk van protestanten met een andere regionale achtergrond en conservatieve katholieken.

Gemeenten

Burgemeesters:

  1. Bunschoten - Melis van de Groep
  2. Elburg - Frans de Lange
  3. Deventer - Andries Heidema
  4. Lemsterland - Dick Stellingwerf
  5. Kampen - Bort Koelewijn
  6. Staphorst - Joop Alssema
  7. Tholen - Willem Nuis
  8. Oud-Beijerland - Klaas Tigelaar

De ChristenUnie heeft ongeveer 72 wethouders, 398 gemeenteraads- en 3 deelgemeenteraadsleden.

De grootste dichtheid ChristenUnie-stemmers is te vinden in de gemeente Bunschoten. Net als andere voormalige GPV-bolwerken, waarvan de meesten in het noorden van Nederland liggen, kent deze gemeente nauwelijks een SGP-aanhang. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 behaalde de partij de meeste stemmen in:

  1. 34,7% Bunschoten
  2. 26,8% Oldebroek
  3. 26,3% Urk
  4. 26,3% Hattem
  5. 24,7% Nieuw-Lekkerland
  6. 24,3% Zwartewaterland
  7. 24,2% Staphorst
  8. 23,7% Graafstroom
  9. 22,0% Nunspeet
  10. 22,0% Hardinxveld-Giessendam
  11. 21,5% Ten Boer
  12. 21,4% Veenendaal
  13. 21,4% Zuidhorn
  14. 20,5% Putten
  15. 19,9% Kampen

Waterschappen

De waterschapsverkiezingen in november 2008 vinden voor het eerst plaats met behulp van een lijstenstelsel in plaats van voorheen het personenstelsel. De Christenunie doet in een aantal waterschappen mee, ondanks dat verantwoordelijk staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Tineke Huizinga van de Christenunie verklaard heeft dat deelname van politieke partijen aan de waterschapsverkiezingen onbedoeld en ongewenst is.

Literatuur

  • In 2008 verscheen een studie van de journalist en auteur Riekelt Pasterkamp over de rol van de ChristenUnie in de Nederlandse politiek. Het eerste exemplaar werd op 9 september 2008 in het Perscentrum Nieuwspoort te Den Haag aangeboden aan ChristenUnie-minister voor Jeugd en Gezin André Rouvoet.[46]
  • J. Hippe en G. Voerman, Van de marge naar de macht. De ChristenUnie 2000-2010 (Amsterdam 2010).

Zie ook

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Voetnoten

  1. º ChristenUnie zegt lijsttrekker Kars Veling de wacht aan, Trouw, 21 oktober 2002
  2. º Bloedgroepen verscheuren ChristenUnie, De Volkskrant, 8 november 2002
  3. º Tineke Huizinga-Heringa kan er ook niets aan doen, De Volkskrant, 31 januari 2003
  4. º CDA en VVD willen coalitie met D66, De Volkskrant, 29 april 2003
  5. º André Rouvoet 'Politicus van het Jaar', Elsevier, 19 december 2004
  6. º Tien jaar CU: RPF zegevierde over GPV, Reformatorisch Dagblad, 29 januari 2010
  7. º Tineke Huizinga (ChristenUnie) - staatssecretaris Verkeer en Waterstaat, De Volkskrant, 14 februari 2007
  8. º Verkiezingswinnaar over het hoofd gezien, De Volkskrant, 16 maart 2006
  9. º Onderhandelaars praten verder in Beetsterzwaag, De Volkskrant, 4 januari 2007
  10. º Fracties stemmen in met regeerakkoord, De Volkskrant, 6 februari 2007
  11. º Speech André Rouvoet Uniecongres, gehouden op 28 april 2007
  12. ↑ 12,0 12,1 CU-top hekelt libertijnse 'karikaturen, Nederlands Dagblad, 28 april 2007
  13. º ChristenUnie eenzaam in billboard-kwestie, Elsevier, 4 april 2007
  14. º VVD: Rouvoets schaamhaar-registratie is krankzinnig, Elsevier, 26 november 2008
  15. º Opwinding over schaamhaar wekt woede in Kamer, De Telegraaf, 27 november 2008
  16. º Minister gruwde van dienstplicht, Het Parool, 24 september 2008
  17. º Profiel ChristenUnie-staatssecretaris; Huizinga op de pijnbank, De Pers, 8 november 2007
  18. º Staatssecretaris zijn is iets anders dan Tweede Kamerlid, Trouw, 16 november 2007
  19. º Al jaren hoort de Christen Unie: ‘spruitjes’, De Volkskrant, 23 november 2008
  20. º SGP teleurgesteld in 'ethisch gezicht' ChristenUnie, De Pers, 14 november 2007
  21. ↑ 21,0 21,1 Verdrietig met toch nog hoop, Trouw, 1 maart 2010
  22. º Rouvoet: kiezers zien dat wij niet weglopen, Nederlands Dagblad, 22 februari 2010
  23. º Coalitie achter rapport-Davids, NRC Handelsblad, 9 februari 2010
  24. º Kabinet is gevallen over Uruzgan, Trouw, 20 februari 2010
  25. º De Jager en Huizinga gepromoveerd tot minister, Trouw, 23 februari
  26. ↑ 26,0 26,1 ‘Drie formulieren’ ChristenUnie zijn drempel, Nederlands Dagblad, 5 december 2009
  27. º Website ChristenUnie, geraadpleegd op 31 maart 2010
  28. º Zie bv. Is de ChristenUnie links?, Deze Week, 28 oktober 2006. Ook de opiniemaker Bart Jan Spruyt heeft de ChristenUnie menigmaal als links getypeerd.
  29. º 'ChristenUnie is geen linkse, maar christelijk sociale partij', Trouw, 22 mei 2008
  30. º Verkiezingsprogramma ChristenUnie 2010-2014, blz. 77
  31. º 'RPF won Israël-discussie van het GPV', Nederlands Dagblad, 26 augustus 2008
  32. º Verkiezingsprogramma ChristenUnie 2010-2014, blz. 49
  33. º Verkiezingsprogramma ChristenUnie 2010-2014, blz. 85
  34. º Zo doet de ChristenUnie in haar verkiezingsprogramma 2010-2014 voorstellen voor het inkomensafhankelijk maken van boetes, van het eigen risico bij de zorgverzekering en de ZWV-premie
  35. º Verkiezingsprogramma ChristenUnie 2010-2014, blz. 30
  36. º Exit: de aanrechtsubsidie, website Vrij Nederland, 7 april 2010
  37. º Roel Kuiper, Dienstbare overheid; Christelijk-staatkundige visie op politiek en overheid, uitgegeven door Mr. Groen van Prinsterer stichting (het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie), 2003, blz. 42-43
  38. º Roel Kuiper, Dienstbare overheid; Christelijk-staatkundige visie op politiek en overheid, uitgegeven door Mr. Groen van Prinsterer stichting (het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie), 2003, blz. 17, opmerking: Meestal wordt hiermee geïmpliceerd dat mensen hun religieuze overtuiging niet mee mogen nemen in het politieke debat. Eén van de consequenties daarvan is dat religieuze partijen dan geen bestaansrecht meer hebben.
  39. º Verkiezingsprogramma ChristenUnie 2010-2014, blz. 30
  40. º ChristenUnie wil rijverbod trucks op zondag, Nederlands Dagblad, 2 september 2009
  41. º Christenen in actie tegen de porno, Nederlands Dagblad, 15 juni 2003
  42. º Dossier: Mediaconferentie, website ChristenUnie, 21 februari 2006
  43. º Yvette Lont: ik heb de CU al vergeven, Nederlands Dagblad, 17 juni 2008
  44. º CU-bestuurslid weg om homoseksualiteit, Nederlands Dagblad, 13 oktober 2008
  45. º Forse ledenwinst D66, De Telegraaf, 18 januari 2001
  46. º Riekelt Pasterkamp ChristenUnie op het pluche - De mensen, de idealen, de werkelijkheid, uitg.Kok, Kampen (2008)
rel=nofollow
rel=nofollow
Politieke partijen in Nederland
Tweede Kamer:Christen Democratisch Appèl (41) · Partij van de Arbeid (33) · Socialistische Partij (25) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (21) · Partij voor de Vrijheid (9) · GroenLinks (7) · ChristenUnie (6) · Democraten 66 (3) · Partij voor de Dieren (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Lid Verdonk (1)
Eerste Kamer:Christen Democratisch Appèl (21) · Partij van de Arbeid (14) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (14) · Socialistische Partij (11) · GroenLinks (4) · ChristenUnie (4) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Democraten 66 (2) · Partij voor de Dieren (1) · Onafhankelijke Senaatsfractie (1) · Fractie Yildirim (1)
Europees Parlement:Christen Democratisch Appèl (5) · Partij voor de Vrijheid (4) · Partij van de Arbeid (3) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (3) · Democraten 66 (3) · GroenLinks (3) · Socialistische Partij (2) · ChristenUnie-Staatkundig Gereformeerde Partij (2)
rel=nofollow
Nederlandse christelijke partijen
Katholiek:Algemene Bond (1904-1926) · Rooms-Katholieke Volkspartij (1922-1933) · Roomsch-Katholieke Staatspartij (1926-1945) · Katholiek Democratische Partij (1933-1939) · Katholieke Volkspartij (1945-1977) · Katholiek Nationale Partij (1948-1955) Nieuwe Roomse Partij (1970-1972) God met Ons (1972-1981) Rooms Katholieke Partij Nederland (1972-1981) Katholieke Politieke Partij (1995-1998)
Gereformeerd:Anti-Revolutionaire Partij (1879-1980) · Christen-Democratische Partij (Nederland) (1905-1925) · Staatkundig Gereformeerde Partij (1918-heden) · Gereformeerd Politiek Verbond (1948-2003) · Reformatorische Politieke Federatie (1975-2001) · ChristenUnie (2001-heden)
Hervormd:Vrij-Antirevolutionaire Partij (1898-1903) · Christelijk-Historische Kiezersbond (1897-1903) · Friese Bond (1898-1908) · Christelijk-Historische Partij (1903-1908) · Christelijk-Historische Unie (1908-1980)
Protestants:Bond van Christen-Socialisten (1907-1919) · Christelijk-Sociale Partij (1907-1926) · Christelijk-Democratische Unie (1926-1946) · Hervormd-Gereformeerde Staatspartij (1933-1939) · Evangelische Volkspartij (1980-1991)
Oecumenisch:Christen Democratisch Appèl (1980-heden)
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=ChristenUnie&oldid=51253"