Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Hattem

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Hattem
Gemeente in Nederland
Vlag van de gemeente Hattem Wapen van de gemeente Hattem
(Details) (Details)
Locatie van de gemeente Hattem
Situering
Provincie Gelderland
Coördinaten 52°029′N 6°04′E
Algemeen
Oppervlakte 24,20 km²
- land 23,07 km²
- water 1,13 km²
Inwoners (1 april 2011) 11.798? (511 inw/km²)
Hoofdplaats Hattem
Belangrijke verkeersaders A28 A50
Politiek
Burgemeester (lijst) M. Sanderse (CDA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2006) € 13.700 per inw.
Gem. WOZ-waarde (2008) € 289.000
WW-uitkeringen (2007) 16 per 1000 inw.
Autobezit (2007) 437 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 8050-8052
Netnummer(s) 038
CBS-code 0244
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Website www.hattem.nl
Portaal  Portaalicoon   Nederland
rel=nofollow
rel=nofollow

Hattemuitspraak ) (Hattems: Attem) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland. De gemeente ligt aan de noordrand van de Veluwe, telt 11.798 inwoners (1 april 2011, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 24,28 km² (waarvan 0,93 km² water). Binnen de gemeentegrenzen ligt het gehucht 't Zand.

Geschiedenis

De naam "Hattem" is een typische heemnaam. Wat deze naam betekent is onduidelijk. Er zijn grofweg twee veronderstellingen. Hattem zou het heem zijn van mensen die eerder tot de stam van de Chattuarii (ook wel Hattuarii of Hatten) behoorden of het heem van mensen wier leider Hatto heette. De laatste veronderstelling is gebaseerd op de omstandigheid dat meer dan de helft van de heemnamen afgeleid is van een persoonsnaam. Hattem wordt omstreeks 800 voor het eerst in de geschiedschrijving genoemd. In de Codex Laureshamensis (het overzicht van bezittingen van de abdij Lorsch) wordt de nederzetting Hat-Heim genoemd waar twee hoeven zouden staan die de abdij als gift had ontvangen.[1]

Ondanks deze vroege vermelding was er in die tijd nog geen kerk of kapel in Hattem. In 1176 werd Hattem een zelfstandig kerspel. De kapel van 17,5 meter lang en 9,5 meter breed stond niet op de plek van het huidige centrum van Hattem, maar op de Gaedsbergh (Godsberg). De grenzen van de parochie vallen samen met de latere grenzen van het rechtsgebied Hattem. Hattem kreeg zijn stadsrechten in 1299 van graaf Reinoud I van Gelre en is een Hanze- en vestingstad. Op dat moment wordt er een versterkte stad gesticht op de noordrand van de Veluwe. Het stadsplan van Hattem getuigt van een belangrijke rol van de huidige kerk. Aangezien de tufstenen toren dateert uit de 12e eeuw, wordt aangenomen dat er naast de parochiekerk op de Gaedsbergh, al een kapel met toren stond op de huidige plaats van het centrum van Hattem. Met het verlenen van de stadsrechten in 1299 wordt dus ook het kerkelijke centrum verplaatst. De nieuwe kerk wordt gewijd aan de apostel Andreas en is zo de patroonheilige van Hattem.[1]

In 1401 schonk hertog Willem de Hoenwaard, waar de burgers die binnen de stadsmuren woonden hun vee mochten laten grazen en steen mochten bakken. In 1404 werd het kasteel St. Lucia gebouwd. In de volksmond zou dit gebouw bekend worden als "de Dikke Tinne". Deze naam dankt het kasteel aan de dikke muren, die de dikste van Nederland waren. In 1778 werd dit kasteel gesloopt omdat de gemeente besloot om de stenen te verkopen. In 1786 werden Hattem en Elburg bekend omdat daar de prinsgezinde kandidaten voor de vroedschap niet werden geaccepteerd en de verkiezing als een interne zaak werd beschouwd. De sterke patriottische beweging stond onder leiding van de advocaat Herman Willem Daendels. Binnen een maand hebben de troepen van stadhouder Willem V de opstand onderdrukt.

Belangrijk werk op geschiedkundig gebied heeft generaal F.A. Hoefer voor Hattem gedaan. Hoefer was getrouwd met C.M. baronesse Van Heemstra (zuster van de toenmalige burgemeester van Hattem) en door zijn toedoen werd de Dijkpoort van de verpauperde stad gerestaureerd, die bovendien verfraaid werd met vier torentjes ontworpen door P.J.H. Cuypers.

In 1968 kwam een comité bij elkaar die uiteindelijk geleid heeft tot de oprichting van de Stichting Stadskern Hattem, dit ter bevordering van het behoud van de stadskern van Hattem [2].

Wapen en vlag

Gemeentewapen

Zie Wapen van Hattem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Verklaring Hoge Raad van Adel d.d. 11-02-1992. (Gelet op het Koninklijk Besluit van 25 november 1991, no. 91.008590).
In azuur een gekroonde dubbelstaartige leeuw, tussen de staarten vergezeld van een ster, alles in goud. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren en gehouden door twee leeuwen van natuurlijke kleur. De gekroonde leeuw met dubbele staart is door de landsheren van Gelre in hun wapen gebruikt vanaf het moment (1339) dat zij tot hertog werden verheven. Nog steeds komt de leeuw voor in het provinciewapen en in de wapens van veel Gelderse en Limburgse steden (Noord-Limburg was destijds ook Gelders). Ook in het Limburgse provinciewapen staat de gekroonde dubbelstaartige leeuw. Veel steden voegden ter onderscheid iets van hen zelf toe. In het Hattems wapen is dat de ster tussen de staarten. De betekenis en herkomst van deze ster, die zeker al in de 15e eeuw werd gevoerd, is niet duidelijk. In 1816 is door onoplettendheid een van de twee staarten van de leeuw weggelaten in het wapendiploma dat toen aan Hattem werd verleend. Bij het koninklijk besluit van 25 november 1991 is dat weer rechtgezet.

Vlag van Hattem

Zie Vlag van Hattem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vijf banen van blauw en geel in de verhouding 1:1:4:1:1 met op de middelste baan een gele mispelbloem. Verhouding hoogte:lengte vlag = 2:3. Er is gebruikgemaakt van de kleuren van het Gelders wapen die ook terug zijn te vinden in het stadswapen. Mispelbloem: de wapenfiguur uit het oudste Gelderse wapen. Raadsbesluit d.d. 22-02-1971.

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Hattem bestaat uit 15 zetels. Hieronder volgt de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1994:

Gemeenteraadszetels
Partij 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018
ChristenUnie* 3 4 4 4 4 3 4
CDA 4 4 4 3 3 4 4
PvdA 4 4 5 6 4 2 3
VVD 2 2 2 2 3 3 2
D66 - 1 1 - 1 3 2
Overigen 2 - - - - - -
Totaal 13 15 15 15 15 15 15

* Deed in 1994 en 1998 mee als combinatie RPF/GPV.

Bezienswaardigheden

Monumenten

Een deel van Hattem is een beschermd stadsgezicht. Zie ook:

Historische verenigingen

  • Stichting Stadskern Hattem
  • Vereniging Heemkunde Hattem

Hattemer volkslied

Dit lied is gedicht door W. Coster kort voor de feesten van “Hattem 650 jaar stad” in 1949. Op alle scholen heeft Coster het toen met de kinderen ingestudeerd. De melodie is van L. Kwakkel en de muziek van K. Rouw.

Recreatie

  • Golfbaan en een golfcentrum
  • Outdoorsporten (kano)tochten
  • Voetbal
  • Hockey
  • Tennis
  • Tafeltennis
  • Fiets- en mountainbikegelegenheden
  • Zwembad
  • IJsbaan en diverse speeltuinen in de wijken
  • Haven
  • Bowlingbanen
  • Oldtimerdag
  • Chocoladefestival
  • Dikke Tinne festival
  • Kunstmarkt Hattem

Sport

Muziek

  • Christelijke Muziekvereniging Hattem (CMH)
  • Fanfarekorps 'Ons Genoegen'
  • Muziekvereniging "Ontwaakt"
  • Christelijk Mannenkoor Hattem (DEV)

Geboren

Bekende (oud-)inwoners

Literatuur

De Geschiedenis van de stad Hattem, naar gegevens van Hoefer, Slichtenhorst, Nijhoff, Sloet, Westrate en anderen. Naverteld en toegelicht door Dr. M. Sypkes Smit, Stichter en Oud-Conversator van het Museum Dijkpoort te Hattem. Uitgegeven in het jaar 1964 door Drukkerij Schipper Hattem.

Trivia

Aangrenzende gemeenten

   Aangrenzende gemeenten   
    Kampen (O)    
 Oldebroek   Zwolle (O) 
    Heerde    

Gesproken Wikipedia Hattem Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Hattem op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. 1,0 1,1 van Heel, C. (1999). De vroegste middeleeuwse kerkgeschiedenis van Hattem, hfst. 3 uit “In eenen aangenamen oord” . Kampen: IJsselakademie. ISBN 9066971045
  2. º http://www.stadskernhattem.nl/Home/
  3. º https://www.destentor.nl/overig/hond-helpt-hattemse-van-anorexia-af~a8923ea4/
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
52°29′0″N, 6°4′0″E