Sixtus II

Sixtus II
waarschijnlijk Xystos Griekenland, ? – Rome, 6 augustus 258
Paus nummer 24 volgens de officiële Pausenlijst
Periode	30 augustus 257 – 6 augustus 258
Voorganger	Stefanus I
Opvolger	Dionysius

Sixtus II (Athene (?), Griekenland, geboortedatum onbekend – Rome (?), 6 augustus 258) wordt in de Rooms-Katholieke Kerk als de 24e paus gerekend. Hij stierf de marteldood onder keizer Valerianus I.

Zijn naam Sixtus (in het Latijn: de zesde) is waarschijnlijk een vervorming van het Griekse Xystos, Gepolijst. Zijn ambtsperiode was van 30 augustus 257 tot aan zijn dood op 6 augustus 258. Volgens het Liber Pontificalis was hij Griek van geboorte. Hedendaagse historici betwijfelen dit: zij argumenteren dat de auteurs van het Liber Pontificalis hem verwarden met een tijdgenoot, Xystus, die een Griekse student was van het pythagoreïsme en de auteur van een werk genaamd Sententiae.

De vraag of personen die in een ’ketterse’ geloofsrichting waren gedoopt, herdoopt moesten worden wanneer zij in de kerk opgenomen wilden worden, bleef tijdens zijn ambtsperiode voor discussie zorgen. Hij volgde hierin het standpunt van zijn voorganger, Stefanus, die de doop door de novatianen als geldig beschouwde. Hij wist hierin een verzoening te bewerken tussen enerzijds de heilige Cyprianus en de bisschoppen van Afrika en anderzijds de bisschoppen van Klein-Azië. Hij was tolerant tegenover Dionysius, de bisschop van Alexandrië, die het herhalen van de doop voor bekeerde ketters verdedigde. Novatianus en zijn sympathisanten, de novatianen, stelden dat de kerk diegenen die wegens de vervolging het geloof hadden verloochend (de ’lapsi’), nooit zou kunnen vergeven.

Zoals alle vroege bisschoppen van Rome werd Sixtus later in de tabel van pausen opgenomen, hoewel de eigenlijke paustitel tijdens het leven van Sixtus nog niet bestond. Op die manier werd hij de eerste paus met dezelfde naam als een van zijn voorgangers.

Er zijn enkele geschriften bewaard gebleven die vermoedelijk van zijn hand zijn: Ad Novatianum (tegen Novatianus) en een naamloos traktaat.

Sixtus II stierf op 6 augustus 258 de marteldood onder keizer Valerianus I, samen met zes diakens, (Felicissimus en Agapetus, (vier subdiakenen:) Januarius, Vincentius, Magnus, Stefanus) terwijl hij de eredienst leidde in de Catacomben van Sint-Calixtus op de begraafplaats Praetexta. De diaken Laurentius kon op dat moment ontsnappen, maar werd vier dagen later gearresteerd.

Hij en diaken Laurentius worden beiden als heiligen vereerd. Hij is begraven in de pauselijke crypte van de Catacomben van Sint-Calixtus.

Verering

Bij katholieken wordt zijn gedenkdag gevierd op 7 augustus (vroeger op 6 augustus, maar verschoven wegens de feestdag van de transfiguratie van Jezus Christus), bij orthodoxen op 10 augustus. Hij geldt als patroonheilige voor het goed gedijen van de wijnranken, en daarom worden op zijn gedenkdag wijnranken gezegend. Verder is hij patroonheilige van de groei der bonen en de hopende vrouwen. Hij wordt aanroepen bij hals- buik- en rugpijn. Verwijzend naar de mythe van Laurentius van Rome wordt hij samen met hem afgebeeld met een geldstuk of een buidel.

In de kunst

De schilder Rafaël vereeuwigde Sixtus op het schilderij „de Sixtijnse Madonna”.

Bronnen, noten en/of referenties

Verwijzingen en noten Weblinks   (en) Pope St. Sixtus II, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: ) (de) Erich Kettenhofen: SIXTUS II.. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Deel 10, Herzberg 1995, ISBN 3-88309-062-X, kol. 578–582 (verkorte actuele versie),  (gearchiveerde versie(?)(vertaal via: )) Documenta Catholica Omnia, Sixtus II, Sanctus, Martyr, werken van Sixtus II.   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Sixtus II op Wikimedia Commons.

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I