Zefyrinus

Zefyrinus
Rome, datum onbekend – Rome, 20 december 217
Bestand:Zephyrinus.jpg
Zie Lijst van pausen
Periode	ca. 198 - 217
Voorganger	Victor I
Opvolger	Calixtus I

Zefyrinus (Latijn: Zephyrinus) was een Romeins burger door geboorte en was bisschop van Rome van ongeveer 198 tot 217. In de officiële pausenlijst van de Rooms-Katholieke Kerk wordt hij als vijftiende paus gerekend. Zijn naam betekent „westenwind” (Grieks/Latijn). Hij overleed op 20 december 217.

Zefyrinus werd na de dood van Victor I als zijn opvolger verkozen. Dadelijk na zijn aanstelling, benoemde hij Calixtus tot zijn adviseur. Calixtus had geruime tijd als dwangarbeider in de mijnen gewerkt, tot hij tijdens de ambtsperiode van Victor werd vrijgelaten.

Hij bestreed gnostische leringen, montanisme en modalisme. Veel van onze informatie over Zefyrinus is tot ons gekomen via zijn rivaal en criticus, Hippolytus van Rome. Deze stelt Zefyrinus voor als onopgeleid. Men kan moeilijk stellen dat Hippolytus een objectief verslag gaf over Zefyrinus, maar het kan kloppen dat Zefyrinus geen hogere theologische studies had gevolgd maar zich in plaats daarvan op praktisch werk in de kerk had geconcentreerd. Hippolytus noemt hem ook corrupt, en steunend op de slechte raad van zijn adviseur Calixtus, en te laks om ketterij de bestrijden. Wanneer men hem met iets meer sympathie bekijkt, zou men hem kunnen beschrijven als een verzoenend bemiddelaar, die een ouderlijke houding had tegenver zijn ruziemakende kinderen, in plaats van partij te kiezen. Het theologisch conflict waarover Hippolytus Zefyrinus rekenschap vroeg, handelde over de kwesties van de Drie-eenheid en de Incarnatie: openbaarde één persoon van de Drie-eenheid zich als Jezus Christus of was God als eenheid volledig aanwezig in Jezus? Hoewel Hippolytus Zefyrinus en diens raadsman Calixtus van zwakheid beschuldigde tegenover het sabellianisme of patripassianistische monarchianisme, werd Noëtius van Smyrna die deze opvatting verspreidde, met instemming van Zefyrinus en Calixtus geëxcommuniceerd.

Een ander kritiekpunt van Hippolytus was dat Zefyrinus de gevallen christenen die zware overtredingen hadden begaan, te snel weer accepteerde.

In het spoor van de conflicten rond Noëtius van Smyrna laat Zefyrinus een van de eerste ex cathedra-uitspraken na: ’Ik ken één God, Jezus Christus, en naast hem geen andere, die geboren is of geleefd heeft’. Met deze dogmaformulering creëerde Zefyrinus een mogelijkheid voor verzoening tussen de modalistische patripassianen rond Kleomenes, die de leer van Noëtius van Smyrna aanhing, en de (volgens Calixtus) ditheïstische opvattingen van Hippolytus van Rome.

Het Liber Pontificalis schrijft de volgende twee beslissingen toe aan Zefyrinus:

• De precedenten opvolgend die door zijn voorgangers Cornelius I en Lucius I werden geschapen in de novatianistische controversie, zou Zefyrinus hebben vastgelegd dat zondaars die voor zware zonden werden geëxcommuniceerd terug in de kerk konden worden opgenomen nadat zij een door de kerk voorgeschreven boete op zich hadden genomen.
• Hij zou vastgelegd hebben dat de heilige communie enkel ontvangen mocht worden door hen die de leeftijd van veertien jaar hadden bereikt. Deze regel bleef in kracht tot paus Pius X (1903-1914) de leeftijdsdrempel verminderde tot zeven jaar, wat hij „de jaren des verstands” noemde.

Hij zou ook de ciborie (hostieschaal) en de ’kristalkelk’ hebben ingevoerd.

De meningen van de geschiedschrijvers over Zefyrinus’ grote daadkracht of het gebrek daaraan lopen wijd uiteen. Men is het wel eens dat zijn raadgever en latere opvolger Calixtus reeds tijdens de ambtsperiode van Zefyrinus een grote invloed had.

Zefyrinus wordt vereerd als heilige. Hij overleed op 20 december 217. Zijn feestdag is 26 augustus.

Weblinks

• Werken in Migne’s Patrologia Latina

  (en) Pope St. Zephyrinus, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: )

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Zephyrinus op Wikimedia Commons.

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I