Cornelius (bisschop van Rome)

Cornelius
rond 180 – juni 253
Paus nummer 21 volgens de officiële Pausenlijst
Periode	maart 251 – juni 253
Voorganger	Fabianus
Opvolger	Lucius

Cornelius (Rome, geboortedatum onbekend - Centumcellae, het huidige Civitavecchia, juni 253) was bisschop van Rome in het midden van de derde eeuw. Op de officiële pausenlijst van de Katholieke Kerk wordt hij als de 21e paus geteld.

Leven

Volgens de Catalogus Liberiana werd Cornelius waarschijnlijk rond 180 geboren in Rome. Zijn naam betekent „gehoornde” en is mogelijk afgeleid van het voorname gens (geslacht) van de Cornelii.

Na de dood van Fabianus bleef het Romeinse bisschopsambt 15 maanden lang onbezet (sedisvacatie). Tijdens de afwezigheid van keizer Decius onstond een kleine onderbreking in de christenvervolging. Gedurende deze periode verkozen 16 bisschoppen Cornelius in maart 251 tegen zijn wil tot bisschop van Rome.

Cornelius gaf zijn goedkeuring aan de milde maatregelen die werden voorgesteld door Cyprianus van Carthago en aanvaardde het voorstel van de Raad van Carthago uit het jaar 251, om diegenen die tijdens de vervolging van Decius verloren waren gegaan terug in de gemeenschap op te nemen, mits ze op de juiste manier boete deden.

Novatianus beschuldigde Cornelius ervan dat hij tijdens de vervolging onder Decius tegen betaling een attest zou hebben gehaald dat hij aan de goden had geofferd. Drie bisschoppen uit Zuid-Italië erkenden Novatianus als de rechtmatige bisschop van Rome. Het hierdoor veroorzaakte schisme zou aanslepen tot in de vijfde eeuw.

Dank zij Cyprianus kreeg Cornelius de steun van honderd bisschoppen uit Afrika, en de invloed van Dionysius, de bisschop van Alexandrië, zorgde ervoor dat hij ook de bisschoppen uit het Oost-Romeinse rijk aan zijn kant had. Cornelius kon een synode organiseren met 60 bisschoppen. Fabio, de bisschop van Antiochië in Syrië, koos geen partij.

Toen keizer Trebonianus Gallus de kerkvervolgingen opnieuw aanscherpte, werd Cornelius verbannen en gevangengenomen in Centumcellae, het huidige Civitavecchia. Daar overleed hij in juni 253. Volgens sommigen gebeurde dit door onthoofding (vandaar het zwaard waar hij soms mee wordt afgebeeld). Officieel stierf hij door de ontberingen tijdens zijn verbanning en verkreeg daarom de titel ’martelaar’. en wordt nu als heilige vereerd.

Hij werd niet in de pauselijke crypte bijgezet, maar in een aangrenzende catacombe, mogelijk van de Gens Cornelia. Terwijl de inscripties op de graven van Fabianus en Lucius I in het Grieks is, staat op het graf van Cornelius in Latijnse letters: Cornelius Martyr.

Gedenkdag

Zijn gedenkdag is niet op zijn overlijdensdag in juni, maar samen met Cyprianus op 14 september, de dag waarop zijn gebeente naar men aanneemt tegen het einde van de derde eeuw werd overgebracht naar de catacomben van St. Calixtus.

Attributen

Zijn attributen zijn een hoorn (De naam Cornelius is afgeleid van het woord voor ’hoorn'), de pauselijke tiara en een drievoudige kruisstaf.

Beschermheilige

Men roept hem aan als beschermheilige van de boeren en het rundvee (inzonderheid hoorn- en kleinvee). Steun van hem wordt gevraagd tegen epilepsie (de Corneliusziekte), kramp, zenuw- en oorkwalen.

Cornelius is de patroonheilige van Aalbeke, een deelgemeente van Kortrijk. In de St.-Corneliuskerk in Aalbeke gaat elk jaar een bedevaartsplechtigheid door om hem te eren, de dag waarop de mensen hem eren is 16 september. De bedevaarders bezoeken de kerk om de relikwie van de heilige, in de vorm van een tand, te kunnen bewonderen.

In Oost-Vlaanderen bestaat het dorpje Sint-Kornelis-Horebeke waar de bosgeuzen een sterke protestantse gemeenschap uitgebouwd hebben. De Sint-Michiel-en-Cornelius-en-Ghislenuskerk te Machelen is ook aan hem toegewijd. De toren van de Sint-Catharina en Sint-Corneliuskerk te Diegem is in de vorm van een tiara opgetrokken om aan zijn pausschap te herinneren.

Weblinks

• Werken in Migne’s Patrologia Latina

(de) Friedrich Wilhelm Bautz: Cornelius. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Deel 1, Hamm 1975, kol. 1130–1131 (verkorte actuele versie),  (gearchiveerde versie^(?)(vertaal via: ))

  (en) John Chapman, Pope Cornelius, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: )

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Cornelius op Wikimedia Commons.

Verwijzingen

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I