Adrianus VI (kwiki)

Adrianus VI

Adriaan Floriszoon Boeyens was als paus Adrianus VI (of Hadrianus VI), de enige paus die ooit afkomstig was uit de Nederlanden en de laatste niet-Italiaanse paus tot Karol Wojtyła uit Polen ongeveer 450 jaar later paus Johannes Paulus II werd.

Levensloop

Adriaan werd geboren op 2 maart 1459 in Utrecht, als zoon van de scheepstimmerman Floris Boeyenszoon Dedel en zijn vrouw Geertruid.

Adriaan studeerde theologie en filosofie in Zwolle en Leuven. In 1490 werd hij tot priester gewijd. Het jaar daarop werd hij doctor in de theologie en nog enkele jaren later was hij rector en vervolgens kanselier van de universiteit.

Keizer Maximiliaan stelde hem in 1507 aan als opvoeder van zijn kleinzoon, de latere keizer Karel V.

In 1515 werd Adrianus bisschop in Spanje; twee jaar later werd hij kardinaal. Hij was ook regent en grootinquisiteur van Spanje.

Nadat Karel V in 1520 tot ’Rooms koning’ werd gekroond, was Adrianus in Karels afwezigheid gouverneur van Spanje.

Pontificaat

Na de dood van paus Leo X konden de kardinalen moeilijk overeenstemming vinden over de pauskeuze. Uiteindelijk stelden ze Adrianus voor. Het kwam voor Adrianus als een verrassing. Hij was de laatste paus die zijn doopnaam behield als pausnaam.

Adrianus VI had tijdens zijn pontificaat met heel wat moeilijkheden te maken. Hij werd door de Italiaanse bevolking niet altijd zo gewaardeerd en begrepen. Hij probeerde misstanden op te lossen en de schulden van zijn voorgangers te betalen, maar maakte op de bevolking de indruk van een gierige cultuurbarbaar. Hij zette zich in om de uitwerking van de protestantse reformatie door grondige kerkhervormingen tegen te houden, maar slaagde hier niet in. Door de voortdurende onenigheid tussen de Habsburgers en de Fransen leek een nieuw schisma te dreigen, iets wat men na de ervaring met Luther zeker wou vermijden. Ook de invallen van de Turkse legers vroegen om aandacht. Daarnaast droegen ook pestepidemieën ertoe bij dat de relatie tussen Adrianus en de bevolking verslechterde.

Ziekte en overlijden

Begin augustus 1523 werd Adrianus ernstig ziek. Een maand later verscheen hij voor het laatst in het openbaar. Op 14 september 1523 overleed hij. Giulio de Medici werd verkozen als opvolger en koos de naam Clemens VII.

De eerste jaren kreeg Adrianus een graf tussen de pausen Pius II en Pius III, waar de Romeinen een Latijns woordspelletje op aanbrachten: dat hier een onvrome tussen ’Piussen’ (vertaald: ’vromen’) lag.

Zijn Utrechtse vriend, bisschop Willem van Enckenvoirt, werd enkele dagen voor Adrianus’ overlijden tot kardinaal benoemd en zorgde er later voor dat Adrianus een groot grafmonument kreeg. Adrianus staat erop afgebeeld terwijl hij zijn blijkbaar vermoeide hoofd ondersteunt. Een Latijnse spreuk lijkt het verhaal van zijn pontificaat samen te vatten: ’Ach wat jammer! Hoeveel maakt het uit in wat voor tijd deugdzaamheid wordt betoond!’

Bouwwerken

Adrianus liet in Utrecht het Paushuize bouwen, omdat hij hoopte ooit terug te keren naar Utrecht, maar overleed na een jaar in Rome. Zijn woning in Leuven kreeg de naam ’Paus Adrianus VI-college’, (het ’Pauscollege’).

Zie ook

• Adrianus VI: een uitgebreider artikel

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I