Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Olympiade
Een Olympiade is een periode van vier jaar die als jaartellingssysteem werd gebruikt in de Griekse geschiedschrijving. Het systeem was gebaseerd op de periode van vier jaar, gedurende dewelke men zich voorbereidde op de Olympische Spelen.
Geschiedenis
Elke Griekse staat had een een eigen kalender en telde de jaren op een eigen manier aan de hand van de ambtsperiode van bepaalde functionarissen. In Athene telde men de regeringsjaren van de archon, in Sparta van de ephoor, in Argos de ambtstermijn van de priesteres van Hera. Dit was een omslachtig systeem. Het was mogelijk om data in het verleden weer te geven, maar data in de toekomst waren moeilijker. Het was eenvoudiger om data te berekenen in een era of tijdperk waarvan het beginpunt vastgelegd werd.
Toen Koroibos de [[Olympische Spelen won, zou zijn naam als eerste zijn genoteerd in een publieke lijst waaraan sindsdien ononderbroken bij elke Spelen de naam van de winnaar werd toegevoegd.[1] Deze lijsten waren een praktisch hulpmiddel voor de geschiedschrijvers om bepaalde gebeurtenissen die zich in verschillende tijdrekeningssystemen van de onafhankelijke Griekse stadstaten hadden voorgedaan, uit te drukken in een gemeenschappelijk tijdperk. Omgerekend naar de gebruikelijke tijdrekening, was viel Koroibos’ overwinning in de zomer van het jaar 776 v.Chr.
Rond het jaar 310 v.Chr. verbond en sorteerde Timaios van Tauromenion volgens de geschiedschrijver Polybios[2] de namen van de olympische winnaars met de archonten van Athene, de koningen en ephoren van Sparta en de priesteressen van Hera te Argos. Daarom wordt hij gezien als degene die de olympiade als een chronologische telling lanceerde. In de Alexandrijnse periode was het algemeen gebruikelijk om gebeurtenissen aan de hand van de Olympiaden te dateren.
| „Vierjarig – Vijfjarig” Hoewel het ons welbekend is dat de Olympiaden perioden van vier jaar waren, verwezen de Griekse en Latijnse schrijvers uit de oudheid ernaar als perioden van vijf jaar. (Grieks: pentaeterikoi, Latijn: quinquennales). Zij zagen de periode inclusief het jaar van de volgende Olympiade. Er werd nog geen nul gebruikt.
|
De tot in een ver verleden teruggaande Olympische Spelen zouden volgens de legenden begonnen zijn door Herakles (Hercules) en door Iphitos opnieuw zijn ingevoerd.[3]
De Spelen werden in de zomer gehouden: in de olympiaden met een even nummer in de maand boedromion (augustus / september), en in de olympiaden met een oneven nummer in de maand metageitnion (juli / augustus).[4]
De laatste Spelen vonden plaats in het jaar 393 n.Chr., waarna ze door de Romeinse keizer Theodosius als heidense feesten werden afgeschaft.Citefout: Onjuist label <ref>; de naam mag niet slechts een geheel getal zijn. Gebruik een beschrijvende titel Hoewel het mogelijk zou zijn geweest de cyclus van vier jaar verder te tellen, was deze tegen het midden van de vijfde eeuw in onbruik geraakt.Citefout: Onjuist label <ref>; de naam mag niet slechts een geheel getal zijn. Gebruik een beschrijvende titel De tijdrekening met olympiaden werd vervangen door de Romeinse indictie.Citefout: Onjuist label <ref>; de naam mag niet slechts een geheel getal zijn. Gebruik een beschrijvende titel
Dit was één van de weinige jaartellingssystemen uit de klassieke oudheid dat onafhankelijk was van de regeerperiodes van bepaalde heersers. Een ander systeem was de ab urbe condita-jaartelling (sinds de stichting van de stad) die men in Rome ging gebruiken.
Historisch nut
Voor historici is het niet noodzakelijk om te weten of er in het jaar 776 v.Chr. ook werkelijk Olympische Spelen plaatsvonden om aan de hand van de olympiadenrekening gebeurtenissen te kunnen dateren. Omdat de geschiedschrijvers uit de oudheid de gebeurtenissen uit hun tijd dateerden aan de hand van de olympiadentelling, kan men met behulp van deze gegevens vaststellen wat het verband is met onze jaartelling.
Een moeilijkheid bij het rekenen met olympiaden is dat plaatselijke schrijvers het jaar lieten beginnen wanneer dat plaatselijk de gewoonte was. Op de ene plaats begon het jaar in de lente, op de andere plaats in de herfst, . . . De olympiade kon daarom, afhankelijk van de schrijver, in verschillende seizoenen beginnen.
Voorbeeld
De eerste olympiade was in 776 v.Chr., dus de jaarnummering zou zijn geweest:[5]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Moderne Olympiaden
De eerste moderne Olympische Spelen vonden plaats in 1896. Ook deze worden naar het voorbeeld uit de Oudheid om de vier jaar gehouden. Een moderne Olympiade begint op 1 januari van het jaar dat de Olympische Zomerspelen worden gehouden. Sinds januari 2024 zijn wij in de 32e Olympiade, de 33e begint op 1 januari 2024.[6]
Zie ook
Weblinks en noten
|
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |