Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Attische kalender

Uit Wikisage
Versie door Mendelo (overleg | bijdragen) op 10 jul 2012 om 07:27 (→‎Jaartelling: Olympiade gedeeltelijk naar eigen artikel)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

De Attische kalender, de kalender die gebruikt werd in het oude Athene, was invloedrijk onder de Helleense kalenders. Het is een lunisolaire kalender, dat wil zeggen, een kalender die elementen combineert van zowel zonnekalenders als maankalenders.

Het jaar

Het jaar begon met de eerste nieuwe maan na de zomerzonnewende. Een gewoon jaar bevatte twaalf maanden, maar om in de pas te blijven met de seizoenen werd soms na de zesde maand, poseideoon een intercalaire maand (schrikkelmaand) ingevoegd. Deze „tweede poseideoon” werd eerst op onregelmatige basis ingevoegd, maar later gebeurde de invoeging van de schrikkelmaand systematisch in de jaren 3, 5, 8, 11, 13, 16 en 19 van de cyclus van Meton.

Maanden

De maand begon met het zichtbaar worden van de nieuwe-maansikkel na de astronomische nieuwe maan. Een maand van 29 dagen heette een κοῖλος μήν (koilos mēn, holle maand). Wanneer de maand 30 dagen had, was dit een μήν of πλήρης μήν (plērēs mēn, volle[dige] maand). De eerste dag van de maand was de νουμενία (noumenía), en de laatste dag heette ἕνη καὶ νέα (hénē kaì néa, „oud en nieuw”).

De Attische maand was ingedeeld in drie decades van 10 of 9 dagen. De eerste decade heette de (μηνὸς) ἱσταμένου (mēnòs histaménou), de tweede decade was de (μηνὸς) μεσοῦντος, (mēnòs mesontos) of ἐπὶ δέκα (epì déka), en de derde decade werd de (μηνὸς) φθινόντος, (mēnòs) phthinóntos genoemd. Gedurende de eerste en de tweede decade werden de dagen van 1 tot 10 genummerd; in de derde decade werd van 10 afgeteld naar de laatste dag van de maand. Wanneer de maand slechts 29 dagen had, sloeg men dag 2 in de derde decade over en ging dadelijk naar ’oud en nieuw’.

01e maand ὁ ἑκατομβαιών Hekatombaion juli/augustus Tijd om de hekatomben te offeren.
02e maand ὁ μεταγειτνιών Metageitnion augustus/september Tijd om te verhuizen.
03e maand ὁ βοηδρομιών Boèdromion september/oktober Maand van de herdenking van de slag tegen de Amazones door Theseus.
04e maand ὁ πυανεψιών Puanepsion oktober/november Dankt zijn naam aan een bonengerecht dat op een feest gegeten werd.
05e maand ὁ μαιμακτηριών Maimaktèrion november/december Genoemd naar Zeus Maimaktes (=’De Stormachtige’)
06e maand ὁ ποσειδεών Poseideon december/januari Naar de zeegod Poseidon
07e maand ὁ γαμηλιών Gamèlion kon beginnen tussen eind december en half januari Tijd der bruiloften.
08e maand ὁ ἀνθεστηριών Anthestèrion februari/maart TIjd der bloesems en van het bloemenfeest.
09e maand ὁ ἐλαφηβολιών Elafèbolion maart/april Tijd van de hertenjacht.
10e maand ὁ μουνιχιών Moenichion april/mei Tijd van het feest van Artemis Moenichia (=uit de stad Moenichia)
11e maand ὁ θαργηλιών Thargèlion mei/juni Feest voor Apollos en Artemis
12e maand ὁ σκιροφοριών Skirophorion juni/juli Feest van de zonneschermdragers ter ere van Athena

Feesten

  • Hekatombaioon was de eerste maand. In deze maand werden grote offers van hekatomben (100 runderen) gebracht.
  • Van 15 tot en met 21 boèdromioon werden de Eleusinische mysteriën gehouden.
  • In de maand puanepsioon werd de puanepsia gevierd, een feest ter ere van Apollon waarop men een gerecht van bonen of van peulvruchten bereidde.
  • In maimaktèrioon werd de maimaktèria gevierd, het feest van Zeus maimaktès, de wintergod der stormen.
  • Gamelioon was gewijd aan het heilige huwelijk van Hera en Zeus en werd als een goede maand beschouwd om te trouwen.
  • Van 12 tot en met 15 gamelioon werd het Lenaia-festival gehouden ter ere van Dionysus. Het feest had wel wat weg van het tegenwoordige Valentijnsdag.

Jaartelling

Jaartallen werden aangegeven per olympiade, perioden van vier jaar. Daarmee is de Attische telling één van de weinige jaartellingssystemen uit de klassieke oudheid die onafhankelijk zijn van de regeerperiodes van bepaalde heersers. De Romeinse keizer Justinianus I verbood de Olympische Spelen (en andere heidense instellingen) in 529, waardoor het gebruik van deze jaartelling vanaf de 327e olympiade niet meer gebruikt werd.

De eerste olympiade was in 776 v.Chr. Het jaar 2024 zou volgens deze telling jaar 3 van de 701e olympiade zijn.

Olympiade

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen en verwijzingen
  • (en) Webster’s 1913 Dictionary voor de basisstructuur van de kalender
  • (en) Michael Lahanas, Ancient Greece: Time Measurements

rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow