Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Rudolph Pabus Cleveringa (1894-1980)
Rudolph Pabus Cleveringa (Appingedam, 2 april 1894 – Oegstgeest, 15 december 1980) was een Nederlandse hoogleraar in de rechtsgeleerdheid. Hij werd bekend door zijn rede op 26 november 1940 waarin hij protesteerde tegen het ontslag van joodse collega's.
Jeugd en opleiding
Cleveringa werd geboren in Appingedam. Toen hij vier was, verhuisde het gezin naar Heerenveen. Hier leerde hij de latere minister van Buitenlandse Zaken Eelco van Kleffens kennen. Cleveringa doorliep de HBS in Groningen, deed daarna staatsexamen gymnasium en studeerde tegelijkertijd met Van Kleffens aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij deed in juni 1917 zijn doctoraalexamen en promoveerde in 1919 cum laude. Zijn proefschrift, dat een sterk rechtshistorisch karakter had, was getiteld De zakelijke werking van de ontbindende voorwaarde.
Werk en verzet
Na een korte periode als rechter te Alkmaar werd hij in 1927 aangesteld als hoogleraar handelsrecht en burgerlijk procesrecht aan de universiteit in Leiden. Hier hield hij op 26 november 1940 zijn beroemd geworden rede, waarin hij protesteerde tegen het door de Duitse bezettingsautoriteiten aangezegde ontslag van zijn leermeester, promotor en collega prof. Eduard Maurits Meijers en andere joodse hoogleraren. Nog diezelfde avond werd de rede door enkele studenten onder leiding van André Koch in Den Haag gekopieerd om onmiddellijk te verspreiden onder de andere universiteiten.
Cleveringa werd door de Sicherheitspolizei opgepakt en tot in de zomer van 1941 opgesloten in het huis van bewaring in Scheveningen (het "Oranjehotel"). De Leidse studenten besloten tot een staking en daarop werd de universiteit gesloten. De studenten (veel geringer in aantal dan nu) meldden zich onmiddellijk aan bij de Gemeente Universiteit Amsterdam. In 1944 werd Cleveringa als gijzelaar opgesloten in Kamp Vught. Vervolgens maakte hij deel uit van het College van Vertrouwensmannen dat het verzet coördineerde.
Na de oorlog
Na de oorlog keerde Cleveringa, net als Meijers, terug als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Leiden, die in september 1945 werd heropend. In 1946 trad hij op als erepromotor bij de verlening van een eredoctoraat aan sir Winston Churchill in de Leidse Pieterskerk. Cleveringa ontving van de Amerikaanse regering op 8 april 1953 de Medal of Freedom voor zijn verzetswerk. In 1958 ging hij met emeritaat. Hij werd lid van de Raad van State en bleef dit tot 1963, toen hij staatsraad in buitengewone dienst werd.
Postuum
De Universiteit Leiden heeft de Cleveringa-leerstoel ingesteld en organiseert elk jaar de Cleveringa-oratie, omdat Cleveringa door zijn rede het motto van de universiteit Praesidium libertatis (Bolwerk van de vrijheid[1]) op indrukwekkende wijze gestalte gaf. Jaarlijks organiseert het Leids Universiteits Fonds op of rond 26 november de Cleveringalezingen op tal van plaatsen op de wereld. In 2004 werd hij door de lezers van Mare, het Leidse universiteitsblad, gekozen tot de grootste universitaire "Leienaar"[2].
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- (en) research.leiden.edu
- Lemma in Biografisch Woordenboek van Nederland
- Tekst van Cleveringa's protestrede
- Afbeelding van Cleveringa's protestrede
Albert Andrée Wiltens · Hendrikus Dirk Jan Beernink · Cornelis de Boer · Abraham du Bois · Jim de Booy · Iman Jacob van den Bosch · Lodewijk Bosch van Rosenthal · Martinus Bouman · Omar Bradley · Sieuwert Bruins Slot · Jean Michel Caubo · Rudolph Pabus Cleveringa · John Cockcroft · Henry Dale · Bebe Daniels · Henk Dienske · Marlene Dietrich · Jimmy Doolittle · Klaas van Dorsten · Willem Drees · Harald Dudok van Heel · John Foster Dulles · Geoffrey Dummer · Jan Willem Duyff · Joop van Elsen · Joke Folmer · Jacob van der Gaag · John Kenneth Galbraith · Casper ter Galestin · Gradus Gerritsen · Adrianus van Gestel · Tonny Gielens · Frans Goedhart · Walraven van Hall · Jules Haeck · Eugene van der Heijden · John Eric von Hemert · Christian Herter · Archibald Hill · Hendrik Hoekstra · Georges Holvoet · Jan van Hoof · Johannes ter Horst · Wiel Houwen · Willem Hupkes · Mimi van den Hurk · Peter van den Hurk · Jacobus Jans · Reinier Jessurun · Roel de Jong · Andrée de Jongh · Gerrit Kars · Petrus Albertus Kasteel · Joseph Kentgens · Harm Ketelaar · Maurits Kiek · Hebe Charlotte Kohlbrugge · Jan de Landgraaf · Eugène II de Ligne · Carole Lombard · Bernardus Manders · Marilyn Monroe · Jan van de Mortel · Tiny Mulder · Lambertus Neher · Jacobus Oranje · Adriaan Paulen · Wilder Penfield · Jan Mathijs Peters · Johannes Post · Henk van Randwijk · Hannie Schaft · Wim Schuijt · Gerrit Slagman · Gerben Sonderman · Wim Speelman · Simon Spoor · John Steinbeck · Marianne Tellegen · Trix Terwindt · Jan Thijssen · Gerrit van der Veen · Roelof Vermeulen · Jan Verschure · Jos van Wijlen · Jo Wüthrich
·