Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Marilyn Monroe
| Marilyn Monroe | ||
| Monroe in The Asphalt Jungle (1950) | ||
| Monroe in The Asphalt Jungle (1950) | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Norma Jeane Mortenson | |
| Geboren | 1 juni 1926 | |
| Overleden | 5 augustus 1962 | |
| Land | Verenigde Staten | |
| IMDb-profiel | ||
Marilyn Monroe, pseudoniem van Norma Jeane Mortenson; kerkelijke doopnaam: Norma Jeane Baker, (Los Angeles, 1 juni 1926 – aldaar, 5 augustus 1962), was een Amerikaans actrice en zangeres. Zij werd als sekssymbool een icoon in de jaren vijftig en is dat gebleven tot op de dag van vandaag.
Levensloop
Jonge jaren
Marilyn Monroe had een moeilijke jeugd. Haar moeder was Gladys Pearl Mortenson, geboren Monroe,[1] eerder gehuwd met John Baker. Norma Jeanes moeder liet zich nog naar hem Gladys Sasha Baker noemen en liet Norma Jeane ook met deze achternaam dopen. Gladys Baker was weliswaar in 1924 getrouwd met Martin E. Mortensen, maar ze leefden al gescheiden voor Gladys zwanger werd.[2] Vermoedelijk was Norma Jeanes vader Charles Stanley Gifford.[3] Gifford en Gladys Baker werkten beiden in de snijstudio van RKO Pictures, waar Baker Giffords ondergeschikte was. Gladys Baker was drugsverslaafd en liet de opvoeding van Monroe over aan haar vrienden Albert en Ida Bolender. Toen Baker na een lange tijd met haar dochter in een oud krot ging wonen, kreeg ze een zenuwinzinking waardoor ze helemaal op hol sloeg (volgens ooggetuigen zou ze op het dak geklommen zijn en zo de hele buurt bij elkaar geschreeuwd hebben). Monroe wordt daardoor in het gezin van Grace McKee (later Goddard) geplaatst. Monroe zou nooit een goede band met haar moeder opbouwen. In een later interview zei ze over haar moeder: "To me, she was just that red-haired woman." ("Voor mij was ze slechts die roodharige vrouw.")
In 1942 moet McKee's man voor zijn werk naar de oostkust van de Verenigde Staten. Het is voor het stel te duur om de 16-jarige Monroe nog te onderhouden. Het jonge meisje heeft twee keuzes: terug naar het weeshuis of trouwen. Ze koos voor het laatste en trouwde op 19 juni 1942 met haar 21-jarige buurjongen James Dougherty. Terwijl Dougherty in het leger diende, ging Monroe in op het verzoek van een fotograaf om te poseren, onder andere voor naaktfoto's. Toen Dougherty terugkeerde, kon hij haar niet langer thuishouden en op 13 september 1946 scheidde het stel. Dougherty trouwde nog tweemaal. Hij overleed in 2005.
Actrice
In de jaren daarna probeerde Monroe aan de slag te komen in Hollywood. Ze kreeg onder de naam Marilyn Monroe een contract bij een filmmaatschappij, maar buiten één kleine bijrol, die ook nog eens sneuvelde in de montagekamer, bleef dit zonder succes. Een contract bij een maatschappij was in die tijd vaak een geïnstitutionaliseerde vorm van prostitutie: de 'actrices' mochten met de relaties van de filmbazen uit eten.
Ze werkte ondertussen aan haar houding, nam acteer- en zanglessen, blondeerde haar haar en liet haar gebit reviseren. Ze maakte geleidelijk aan naam als dom blondje, een imago dat ze bewust cultiveerde. Haar eerste grote rol was in "How to Marry a Millionaire". Ze had groot succes in "Gentlemen Prefer Blondes", naast Jane Russell en met "The Seven Year Itch", waarin het befaamde shot zit met de opwaaiende jurk. Haar laatste project was Something's Got To Give, een onvoltooide film samen met Dean Martin. Als de film was afgemaakt, was zij de eerste actrice die een naaktscène deed in een film.
Monroes huwelijk met de honkballer Joe DiMaggio, met wie ze op 14 januari 1954 trouwde, duurde slechts 7 maanden (tot 27 oktober 1954), ze gingen evenwel als goede vrienden uit elkaar. DiMaggio bracht na Monroe's dood in 1962 gedurende 20 jaar driemaal per week verse rozen naar haar graf.
Arthur Miller
Aan het einde van de jaren vijftig richtte ze haar eigen productiehuis op, en verhuisde naar New York. Ze nam lessen bij The Actors Studio van Lee Strasberg, en kreeg een relatie met toneelschrijver Arthur Miller met wie ze op 29 juni 1956 trouwde. Ze wilde zich verdiepen en serieuzere rollen spelen. In Engeland maakte ze "The Prince and the Showgirl", met Laurence Olivier. De film was een flop, maar werd achteraf helemaal niet slecht bevonden. Velen vinden dat haar beste film "Some Like it Hot" was, tegenover Jack Lemmon en Tony Curtis, alhoewel ze ook goede- reacties kreeg voor haar optreden in Bus Stop.
Miller schreef voor haar het script van "The Misfits", waarin ze speelde tegenover Clark Gable en Montgomery Clift, twee Hollywoodlegenden. De opnames waren een hel, doordat ze plaats vonden in de woestijn van Nevada, ver van de bewoonde wereld. Monroe repeteerde tot diep in de nacht met haar persoonlijke coach Paula Strasberg de tekst voor de volgende dag. Samen met haar alcohol- en medicijngebruik leidde dat tot veelvuldig laatkomen of eenvoudigweg niet verschijnen. Halverwege de opnamen stuurde de regisseur John Huston, die zelf ook wel een slokje lustte en soms tijdens de opnamen in slaap viel, haar naar een kliniek om van haar verslaving af te komen. De laatste opnamen zijn in softfocus gefilmd om de sporen van de verslaving te maskeren.
Miller ontmoette tijdens de opnamen de fotografe Inge Morath. Dit leidde tot de scheiding van Monroe op 20 januari 1961.
Overlijden
Daarna werkte Monroe nog mee aan opnames voor "Something's Got to Give", een project dat door de studio werd stilgelegd omdat ze bijna nooit op de set kwam. Haar psychische problemen, deels geërfd van haar moeder, verergerden door haar chronische medicijngebruik.
Op 5 augustus 1962 werd ze dood aangetroffen door de huishoudster Eunice Murray in haar huis in Brentwood, Californië. Bij de autopsie op het lichaam van Marilyn Monroe werd acht milligram van het middel chloralhydraat en 4,5 milligram van het middel Nembutal in haar lichaam gevonden, en dr. Theodore J. Curphey van The Los Angeles County Coroner's Office zei in een persconferentie dat de doodsoorzaak een acute "vergiftiging barbituraat" was, als gevolg van een "waarschijnlijke zelfmoord".
Monroe is begraven op het "Westwood Village Memorial Park Cemetery" in Los Angeles.[4]
Speculaties
Er is in de media veel gespeculeerd over een mogelijke relatie tussen Monroe en president Kennedy. Met de Amerikaanse president John F. Kennedy zou ze volgens deze geruchten een affaire hebben gehad, maar nadat hij haar beu was, zou deze haar over hebben gedragen aan zijn broer Bobby Kennedy. Toen deze haar zou hebben laten vallen, zou Monroe door het lint zijn gegaan, en een poging tot chantage hebben gedaan.
Bewijs voor de relatie en een andere doodsoorzaak dan zelfmoord is echter nooit gevonden.
Er is een aantal oorzaken aan te wijzen voor het ontstaan van deze geruchten. Het grote publiek was in de jaren 1960 onwetend van het drugsgebruik van Monroe. Voor buitenstaanders kwam haar dood dan ook onverwacht. Dat gaf dan ook voeding aan speculaties over de doodsoorzaak.
Ook het optreden van Monroe op een verjaardag van president Kennedy, zij zong in mei 1962 op een opvallend zwoele manier de president "Happy Birthday" toe, gaf achteraf voeding aan de bovengenoemde speculaties.
Tenslotte ging het hier om twee iconen van de vroege jaren 1960 die alle twee op een onverwachte en raadselachtige manier aan hun eind kwamen, voor de populaire pers goed voor veel sappige verhalen.
Er zijn ook serieuze boekpublicaties over deze connectie verschenen. Drie boeken van bekende onderzoeksjournalisten over deze zaken zijn:
- HERSH, Seymour H. (1997), The Dark Side of Camelot. Boston: Little, Brown and Company.
- WOLFE, Donald H. (1998), The Assassination of Marilyn Monroe. London: Little, Brown and Company.
- HEYMAN, David C. (1998), JFK. A Candid Biography. New York: E.P. Dutton.
Een overzicht van theorieën rond Monroe's dood geeft het Autopsy Report.[5]
Citaten
Enkele bekende citaten van Marilyn Monroe
- "I've been on a calendar, but never on time."
- "An actress is not a machine, but they treat you like a machine. A money machine."
- "That's the trouble, a sex symbol becomes a thing. But if I'm going to be a symbol of something, I'd rather have it sex than some other things we've got symbols of."
- "It's not true that I had nothing on. I had the radio on."
- "Sex is part of nature. I go along with nature."
- "I don't mind making jokes, but I don't want to look like one."
- "No one ever told me I was pretty when I was a little girl. All little girls should be told they are pretty, even if they aren't."
- "I want to grow old without facelifts. I want to have the courage to be loyal to the face I have made."
- "I knew I belonged to the public and to the world, not because I was talented or even beautiful, but because I had never belonged to anything or anyone else."
- "I don't mind living in a men's world, as long as I can be a woman in it."
Cinematografie
- 1946 The Shock rol: Onbekend; genre: misdaad / film noir / thriller
- 1947 The Shocking Miss Pilgrim; rol: Telefoon Operator; genre: komedie
- 1947 Dangerous Years; rol: Evie; genre: drama
- 1948 Scudda Hoo! Scudda Hay!; rol: Meisje in kano en kerk; genre: komedie / drama / romantiek
- 1948 Ladies of the Chorus; rol: Peggy Martin; genre: musical
- 1948 Green Grass of Wyoming; rol: Extra at Square Dance; genre: drama / family / western
- 1949 Love Happy; rol: Grunion’s Client; genre: komedie
- 1950 A Ticket to Tomahawk; Clara; genre: comedy / western
- 1950 The Asphalt Jungle; rol: Angela Phinlay; genre: misdaad / film noir / drama
- 1950 The Fireball; rol: Polly; genre: drama
- 1950 All About Eve; rol: Miss Caswell; genre: drama
- 1950 Right Cross; rol: Dusky Ledoux; genre: drama
- 1951 As Young as You Feel; rol: Harriet; genre: komedie
- 1951 Love Nest; rol: Roberta Stevens; genre: komedie-drama
- 1951 Let's Make It Legal; rol: Joyce Mannering; genre: komedie / drama / romantiek
- 1952 Clash by Night; rol: Peggy; genre: drama / film noir
- 1952 Home Town Story; rol: Iris Martin; genre: drama
- 1952 We're Not Married!; rol: Annabel Jones Norris; genre: romantische komedie
- 1952 Don't Bother to Knock; rol: Nell Forbes; genre: drama / thriller
- 1952 Monkey Business; rol: Miss Lois Laurel; genre: komedie / sciencefiction
- 1952 O. Henry's Full House; rol: Straatprostituee (The Cop and the Anthem); genre: drama
- 1953 Niagara; rol: Rose Loomis; genre: drama / film noir / thriller
- 1953 Gentlemen Prefer Blondes; rol: Lorelei Lee; genre: komedie / drama / musical
- 1953 How to Marry a Millionaire; rol: Pola Debevoise; genre: komedie / drama / romantiek
- 1954 River of No Return; rol: Kay Weston; genre: avontuur / western
- 1954 There's No Business Like Showbusiness (film); rol: Vicky Hoffman / Vicky Parker; genre: musical / drama
- 1955 The Seven Year Itch; rol: The Girl; genre: romantische komedie
- 1956 Bus Stop; rol: Cherie; genre: komedie / drama / romantiek
- 1957 The Prince and the Showgirl; rol: Elsie Marina; genre: romantische komedie
- 1959 Some Like it Hot; rol: Sugar Kane Kowalczyk; genre: komedie / misdaad / muziek / romantiek / thriller
- 1960 Let's Make Love; rol: Amanda Dell; genre: komedie / musical / romantiek
- 1961 The Misfits; rol: Roslyn Taber; genre: drama / romantiek / western
- 1962 Something's Got to Give; rol: Ellen Wagstaff Arden; niet voltooide remake van ‘My Favorite Wife’
Externe links
(en) Marilyn Monroe Website voor Europa
(en) Marilyn Monroe Officiële website
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Marilyn Monroe op Wikimedia Commons.
Bronnen
|