Maarten 't Hart

Maarten 't Hart
Maarten 't Hart signeert in De Bijenkorf in Amsterdam, 12 maart 2011.
Maarten 't Hart signeert in De Bijenkorf in Amsterdam, 12 maart 2011.
Algemene informatie
Volledige naam	Maarten 't Hart
Geboren	25 november 1944, Maassluis
Land	Nederland
Beroep	schrijver, gedragsbioloog
Werk
Bekende werken	Stenen voor een ransuil (1971) Ik had een wapenbroeder (1973) Een vlucht regenwulpen (1978) Het woeden der gehele wereld (1993)
Dbnl-profiel

Maarten 't Hart (Maassluis, 25 november 1944) is een Nederlandse gedragsbioloog en schrijver.

Leven en werk

't Hart werd geboren als oudste zoon van een gereformeerde grafmaker. Hij bezocht het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen en studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Leiden, waar hij in 1978 promoveerde op het proefschrift A study of a short term behaviour cycle: Creeping through in the three-spined stickleback. Hij werkte daarna als etholoog. Tot zijn overige wetenschappelijke publicaties behoren Ratten (1973) en De stekelbaars (1978).

In zijn studententijd brak 't Hart met het christelijke geloof. Hij heeft in zijn werk het geloof herhaaldelijk sterk polemisch behandeld en zet zich met name af tegen het monotheïsme. Vooral zijn twee bundelingen 'alternatieve Bijbelstudies' Wie God verlaat heeft niets te vrezen en De bril van God zijn hier voorbeelden van. Ook in zijn romans en verhalen is vaak een zowel nostalgische als afwijzende houding te bemerken met betrekking tot zijn gereformeerde jeugd.

Bestand:Maarten 't Hart (1979).jpg

Maarten 't Hart (1979)

Als schrijver debuteerde hij in 1971 onder het pseudoniem Martin Hart met Stenen voor een ransuil, bij De Arbeiderspers, een uitgeverij die hij trouw is gebleven. Zijn doorbraak kwam in 1978 met de roman Een vlucht regenwulpen. Veel werken bevatten autobiografische elementen en verwijzen naar zijn jeugd in christelijk Maassluis (in het bijzonder de gereformeerde zuil), zijn ervaringen als bioloog en zijn voorliefde voor klassieke muziek, literatuur en zijn onafhankelijke geest.

't Hart heeft zich regelmatig bediend van polemiek, onder meer tegen de feministische beweging (bijvoorbeeld in De vrouw bestaat niet) en literatuurrecensenten (zoals in De som van misverstanden). Hij kan hierin buitengewoon fel betogen. Hij verkent graag de grenzen tussen literaire overdrijving en persoonlijke aanval. Een van de doelwitten van zijn publieke aanvallen was jarenlang de man die hem ooit had laten zakken voor zijn rijexamen.

In 1991 baarde 't Hart veel opzien door op het Boekenbal uit de kast te komen als travestiet. In de jaren 90 trad hij af en toe publiekelijk op als "Maartje" in vrouwenkleding, maar omstreeks 2000 is hij daarmee gestopt. Over zijn voorkeur voor vrouwenkleding schreef Mensje van Keulen het boek Geheime dame (1992).

In 2004 stelde hij zich beschikbaar als lijstduwer van de Partij voor de Dieren voor de Europese verkiezingen, maar toen de Kiesraad eiste dat personen op de kieslijst over een geldig paspoort beschikken, zei 't Hart dat hij om principiële redenen weigerde dat aan te vragen. Ook bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 was hij lijstduwer van de Partij voor de Dieren, maar nam daarvan al snel openlijk afstand omdat de fractievoorzitter Marianne Thieme en het Eerste Kamerlid Niko Koffeman belijdend lidmaat waren van de zevendedagsadventisten. Kort daarop slikte hij zijn kritiek op Thieme echter in.

Maarten 't Hart en muziek

Maarten 't Hart is een zeer hartstochtelijk liefhebber en kenner van klassieke muziek. Hij heeft er vele essays over geschreven en schreef jarenlang cd-recensies in het muziektijdschrift Luister. Zijn grootste bewondering geldt componisten als Bach, Mozart, Schubert en Bruckner en hij heeft vaak getuigd van zijn liefde voor de muziek van Prokofjev en Richard Strauss. Ook heeft hij meermalen een lans gebroken voor Max Reger, Franz Schmidt en Nikolaj Medtner. Daarentegen heeft hij weinig op met Mahler en Sjostakovitsj, die hij "te depressief" vindt. Ook Stravinsky heeft niet zijn voorkeur. Jazz, blues, reggae, countrymuziek, popmuziek en musical, beschouwt hij als "gedegenereerde rommel". In het hoofdstuk De Daverdreun van zijn boek Mozart en de Anderen somt hij een aantal bezwaren op die hij tegen popmuziek heeft.

Onderscheidingen en literaire prijzen

• Voor Het vrome volk kreeg Maarten 't Hart in 1975 de Multatuliprijs.
• Het woeden der gehele wereld werd in 1994 bekroond met de Gouden Strop.
• In 2003 werd 't Hart benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
• Hij is ereburger van Maassluis.
• Op 29 november 2014 kreeg hij een Diamanten Boek, omdat er vanaf de eerste druk meer dan een miljoen exemplaren van zijn roman Een vlucht regenwulpen waren verkocht. De onderscheiding werd uitgereikt door het CPNB op het slotfeest van Nederland Leest.
• In 2017 ontving Maarten 't Hart de J.M.A. Biesheuvelprijs voor de beste korteverhalenbundel met ‘De moeder van Ikabod’. Maar hij heeft deze prijs niet opgehaald.
• In 2018 werd aan hem de Ina Dammanprijs toegekend.

Persoonlijk

Maarten 't Hart is gehuwd met Hanneke van den Muyzenberg. Hij woont in Warmond. Hij is de broer van schrijfster Lenie 't Hart (niet te verwarren met de dierenactiviste Lenie 't Hart) en verre familie van cabaretier en zanger Wim Sonneveld.

Bibliografie

• 1971 - Stenen voor een ransuil, roman, pseudoniem Martin Hart
• 1973 - Ratten - studie over de biologie van de rat. Ook als Martin Hart.
• 1973 - Ik had een wapenbroeder, roman
• 1974 - Het vrome volk, verhalen
• 1976 - De kritische afstand, essays
• 1976 - Natuurlijke historie, essays, met Midas Dekkers
• 1976 - Avondwandeling, verhaal
• 1977 - Mammoet op zondag, verhalen
• 1977 - Laatste zomernacht, novelle
• 1978 - De som van misverstanden, essays
• 1978 - Een vlucht regenwulpen, roman
• 1978 - De dorstige minnaar, verhalen
• 1978 - De stekelbaars, wetenschappelijke studie
• 1978 - A study of a short term behaviour cycle, proefschrift
• 1979 - Ongewenste zeereis, essays en verhalen
• 1979 - De aansprekers, roman
• 1980 - De droomkoningin, roman
• 1981 - De zaterdagvliegers, verhalen
• 1982 - De vrouw bestaat niet, essays
• 1982 - De versnijdenis, twee verhalen
• 1982 - Alle verhalen
• 1983 - De kroongetuige, roman
• 1983 - Het eeuwige moment, essays
• 1983 - Potentie
• 1984 - De ortolaan, novelle, boekenweekgeschenk
• 1984 - Het roer kan nog zesmaal om, autobiografie
• 1985 - De huismeester, verhalen
• 1985 - Ons leven, biografie
• 1986 - De jacobsladder, roman
• 1986 - De nagapers, speciale uitgave (miniboekje) voor Nederlandse lezerskring Boek en Plaat b.v.
• 1987 - De draagmoeder, verhaal
• 1987 - Het uur tussen hond en wolf, roman
• 1988 - De steile helling, roman
• 1989 - De unster, verhalen
• 1990 - Een dasspeld uit Toela, essays
• 1991 - Onder de korenmaat, roman
• 1991 - 75 jaar De vrijwillige brandweer (oplage 2500 ex.)
• 1992 - Een havik onder Delft, essays
• 1992 - Verzamelde verhalen
• 1993 - Het woeden der gehele wereld, roman - verfilmd
• 1994 - Du holde Kunst, over muziek, essays, onder andere over de cantates van J.S. Bach
• 1996 - Het gebergte. De tweeënvijftig romans van S. Vestdijk, essays (met Hugo Brandt Corstius)
• 1996 - De nakomer, roman
• 1997 - Wie God verlaat heeft niets te vrezen. De Schrift betwist, essays
• 1998 - De vlieger, roman
• 1999 - Mijn vaderstad: een literaire wandeling door het Maassluis van Maarten 't Hart
• 1999 - De gevaren van joggen: dwarse boutades, columns
• 2000 - Een deerne in lokkend postuur: persoonlijke kroniek 1999, autobiografie
• 2000 - Johann Sebastian Bach, essays over de componist
• 2000 - De stiefdochters van Stoof
• 2000 - Kramsvogels, verhaal (oplage 1000 ex.)
• 2002 - De daverdreun, polemiek over popmuziek
• 2002 - De bril van God. De Schrift betwist II, essays
• 2002 - De zonnewijzer, roman
• 2002 - Nieuwe fiets, tekst naar aanleiding van verschijning De zonnewijzer (oplage 250 ex.)
• 2002 - Het meisje met de zwarte nagels, speciale uitgave ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum als lid van de Openbare Bibliotheek te Leiden
• 2003 - De scheltopusik, novelle, verschenen voor warenhuis de Bijenkorf
• 2003 - De man met het glas - over F.B. Hotz
• 2003 - De dichter van de kaarsen, essay over Kaváfis (oplage 500 ex.)
• 2004 - Lotte Weeda, roman
• 2004 - Signeren, verhaal (oplage 500 ex.)
• 2004 - De groene overmacht - tuinieren op zware zeeklei, ISBN 90-295-6223-4
• 2006 - Mozart en de anderen, essays over muziek
• 2006 - Het psalmenoproer, historische roman
• 2007 - Maassluis, novelle
• 2007 - De vroege verhalen, verhalen
• 2007 - Het dovemansorendieet - Over zin en onzin van gewichtsverlies
• 2009 - Verlovingstijd, roman
• 2011 - Dienstreizen van een thuisblijver, autobiografie
• 2011 - De ontvoering, ISBN 978-90-817804-0-7
• 2012 - De groene overmacht
• 2013 - De dorstige minnaar, verhaal (oplage 50 ex.)
• 2015 - Magdalena, ISBN 978-90-295-3854-1
• 2016 - De moeder van Ikabod & andere verhalen, verhalen, ISBN 978-90-295-0565-9
• 2017 - De wereld van Maarten 't Hart, essays, ISBN 978-90-295-1465-1
• 2019 - De nachtstemmer, roman, ISBN 978-90-295-4037-7

Boeken van 't Hart zijn vertaald in onder meer het Duits, het Engels, het Pools, het Servisch en het Zweeds.

Boekverfilmingen en televisie

• In 1977 kwam de korte documentaire "Maarten 't Hart en de ingesleten gewoonte" (24') van schrijver en regisseur Erik van Zuylen uit, met in de hoofdrol Maarten 't Hart. De Engelse versie (1:42') heet "Stuck on Habits". De documentaire gaat erover hoe architectuur (o.a. wandelpaden) afwijkt van de gewoonte van mens en dier.
• In 1981 kwam de film Een vlucht regenwulpen van regisseur Ate de Jong uit, met in de hoofdrol Jeroen Krabbé.
• In 2006 kwam de film Het woeden der gehele wereld van regisseur Guido Pieters uit.
• In 2014 verscheen Maarten 't Hart in de televisieserie Maartens moestuin van de VPRO

Referenties

Externe links

Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

• Een onderzoek naar de representatie van het calvinisme in enkele werken van Maarten ’t Hart (doc) - Albert van Zanten
• Nationaal Documentatiecentrum Maarten ’t Hart