Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Alle Macht Aan De Arbeiders
| Alle Macht Aan De Arbeiders (AMADA) | ||
| Afbeelding gewenst | ||
| Algemene gegevens | ||
| Partijvoorzitter | Ludo Martens | |
| Actief in | .png){kind=small} België
| |
| Ideologie / Geschiedenis | ||
| Richting | Links | |
| Ideologie | Marxisme | |
| Opgericht | 1971 | |
| Opheffing | 1979 | |
| Opgegaan in | PVDA | |
| Verwante organisaties | ||
| Jongerenorganisatie | Pioniers Comac | |
Alle Macht Aan De Arbeiders (AMADA) was een een marxistische politieke partij in België, de voorzitter was Ludo Martens. In 1979 werd de partij omgevormd tot de Partij van de Arbeid van België (PVDA).
Geschiedenis
Ontstaan (jaren 60)
De oorsprong van de partij ligt bij de Studenten Vakbeweging (studentenvakbond), een progressieve stroming binnen het katholieke en Vlaams-nationalistische Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV), aan de Katholieke Universiteit Leuven. De SVB wierp er zich op als de emanatie van een groeiende progressieve stroming, die een nieuwe tijdgeest in de brede samenleving aankondigde. Prominente leden in deze periode waren Ludo Martens, Mark Franco en Jan Van Holm. Vanaf december 1966 uitte Ludo Martens samen met Walter De Bock in het blad van het KVHV, Ons Leven, kritiek op het erg traditionele en naar hun mening bekrompen studentenleven. Ze waren hevig gekant tegen de conservatieve stroming die steeds de leiding had binnen het katholieke en Vlaams-nationalistische KVHV.
Deze interne oppositie was echter een kort leven beschoren. Op 3 februari 1967 verscheen het beruchte "seksnummer" (nr. 18) van Ons Leven (het tijdschrift van de KVHV) met Martens als hoofdredacteur. Hierin werd het ideologisch fundament van de studentenvakbeweging uitgelegd, maar dit ging volledig verloren door twee artikels waarin de katholieke geestelijkheid van pedofilie werd beschuldigd. Dit laatste greep de universitaire overheid, in de aanloop naar de woelige januari-maand van 1968 voor Leuven, aan om Martens te verbieden om het academiejaar 1967- 1968 in Leuven verder te studeren. Bovendien werd hem verboden om nog te publiceren over zaken die afweken van de christelijke ethiek. Als reactie hierop splitste de SVB zich af van het KVHV in de Katholieke Universiteit Leuven.
Door deelname aan een internationaal congres van de linkse Duitse studentenbond SDS in de zomer van 1967 in Berlijn kwamen Martens en een deel van zijn medestanders in contact met adepten van Karl Marx, Vladimir Lenin en Mao Tse-Tung. Hierna groeide binnen de SVB belangstelling voor het wetenschappelijk socialisme en het verruimen van de blik van de studerende jeugd naar de arbeiderswereld. In de zomer van 1968, na de acties voor Leuven Vlaams, begon de SVB onder invloed van Martens met het bestuderen van twee werken van Vladimir Lenin: Wat te doen? (1902) en Staat en Revolutie (1917). Deze linkse radicalisering van de SVB leidde ertoe dat een aantal studenten de SVB de rug toekeerde. Zij weigerden de leninistische koers te volgen die Martens uitzette. Martens die het verbod had gekregen om nog langer aan de universiteit van Leuven te studeren trok daarop naar de Rijksuniversiteit Gent, waar hij de leiding nam over een groep studenten die daar in de Maartbeweging van 1969 ontstond. Net als in Leuven bestudeerden studenten van de Gentse universiteit onder leiding van Martens in de zomer van 1969 het marxisme (onder andere Het Kapitaal, Kritiek der politieke economie van Karl Marx). Uit deze studiegroep ontstond de Gentse Studentenbeweging (GSB). Tot de oprichters van deze groep behoorden onder anderen Renaat Willockx en Bob Roeck.
Alle Macht Aan De Arbeiders (jaren 70)
In januari 1970 trok de kern van SVB naar de Limburgse mijnstaking en werd daar actief onder de naam Mijnwerkersmacht. Vrijwel tegelijkertijd ontstond bij de 'Ford Genk'-staking een gelijkaardige organisatie die actief was onder de naam Arbeidersmacht. Deze Limburgse stakingen waren de eerste grote Wilde Stakingen die in de eerste helft van de jaren 70 kleine en grote bedrijven in België lam legden, vaak zonder en herhaaldelijk tegen de vakbonden, die de stakingen niet wilden erkennen. Fabriekskernen werden zo uitgebreid naar andere steden (onder andere Antwerpen) en de verschillende groepen van de Derde Wereldbeweging werden voorzien van een nationale coördinatie. Deze en andere pogingen om een brug te leggen tussen de studenten- en de arbeiderswereld werden later geconsolideerd onder de naam Alle Macht Aan De Arbeiders (AMADA) met de intentie om revolutionaire arbeiderscomités op te richten. Deze beweging zag zichzelf al snel als communistische partij in opbouw waarin de Leuvense SVB, de Gentse GSB, de Derde Wereldbeweging (DWB), de lokale Limburgse kernen van Mijnwerkersmacht en Arbeidersmacht (elders in Vlaanderen) vertegenwoordigd waren. Een voorlopig Centraal Comité en een ideologische commissie zagen het licht en niet veel later verscheen het eerste nummer van het krantje Alle Macht Aan de Arbeiders. De partij-opbouw was gestart en studentenleiders Ludo Martens en Kris Merckx werden de kopstukken. Naar analogie met de visie van de toenmalige leiding, gingen geëngageerde studenten in fabrieken werken.[1]
Terzelfder tijd (1971) ontstonden de eerste groepspraktijken van Geneeskunde voor het Volk (GvhV) onder initiatief van Kris Merckx en Michel Leyers, wat voor ophef zorgde bij de Orde van Geneesheren. Verschillende processen volgden tegen het - door hen, maar ook door de officiële, Moskougezinde, partij KPB zo genoemde - missionariswerk. AMADA ging echter verder met het uitbouwen van de dokterspraktijken in de arbeiderswijken (onder andere in Zelzate, Hoboken en Genk).[2] Steeds meer werd (openlijk) de kaart van het Pekingcommunisme (het Chinese socialisme van Mao Zedong) getrokken en werden de standpunten en analyses van de Chinese Communistische Partij gedeeld. Voorts werden ook de werken van Jozef Stalin in deze periode meer en meer gepropageerd en als handleiding voor de praxis gehanteerd. AMADA wedijverde inzake de correcte toepassing van het marxisme-leninisme in deze periode met de kwijnende, oudere communistische partij KPB.[3]
Er werd een hiërarchische partijorganisatie naar leninistisch model ontwikkeld en AMADA beschouwde zichzelf als de voorhoede van de arbeidersklasse. Volgens Rudi Van Doorslaer kon de politieke lijn in deze periode het best vergeleken worden met die van de Comintern uit de periode 1929-1934.[4] Doordat de partijleiding en de militanten in de beginjaren nog erg onervaren en te impulsief waren, kon AMADA moeilijk aansluiting vinden bij het socialistische ABVV en het christelijke ACV. Hierdoor ontstond er herhaaldelijk binnen de beweging een anti-syndicalistisch standpunt. Zo werd de vakbondsleiding vaak verweten op één lijn te staan met de bedrijfsleiding en hoofddelegees werden de waakhonden van de werkgevers genoemd, wat dan op haar beurt resulteerde in het verbannen van AMADA-militanten uit de vakbonden.
In 1974 werden afdelingen opgestart in Luik en Charleroi onder de naam Tout le Pouvoir aux Ouvriers (TPO). Geleidelijk aan werd de partij vanaf 1975 minder dogmatisch en de deelname aan de stakingen bij Vieille-Montagne te Kelmis en de Boelwerf te Temse luidde een gematigdere houding aan ten overstaan van de vakbonden en haar delegees. Wel bleef de partij afkerig staan ten overstaan van de andere klein-linkse partijen zoals de KPB en de trotskistische Revolutionaire Arbeidersliga (RAL). De eerste verweten ze een revisionistische partij te zijn die verraad pleegde ten overstaan van de marxistisch-leninistische principes, de tweede noemde ze een beweging van verraders die in dienst stonden van het imperialisme.
Naast AMADA waren er nog de Parti Communiste Marxiste Léniniste de Belgique (PCMLB), een afsplitsing van de Peking-gezinde Kommunistische Partij van Jacques Grippa en die het blad Clarté uitgaven, de Union des Communistes Marxistes Leninistes (UCML) en nog een andere groep die het blad L'Exploité uitgaf.[5] Het einde van de Vietnamoorlog in 1975 en de dood van Mao Zedong in 1976 en de economische hervormingspolitiek in China onder leiding van Deng Xiaoping leidde tot een herpositionering van de partij en een nieuwe partijnaam, de Partij van de Arbeid van België (PVDA).
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Partij van de Arbeid (PVDA) |  |
|---|
| ||||||||||||
| Politieke partijen in België | |
|---|