Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vuurwerk jaarwisseling in Nederland
Met vuurwerk tijdens de jaarwisseling in Nederland wordt door particulieren aan het einde van oudejaarsavond vanaf 00.00 uur het nieuwjaar traditioneel ingeluid. In 2012 werd er in Nederland voor 70 miljoen euro aan vuurwerk gekocht.[1]
Letselschade
Jaarlijks gebeuren met vuurwerk vrij veel ongelukken met letselschade, waarbij meestal jeugdigen en jongvolwassenen oog- of handletsel oplopen. Veel van deze ongevallen gebeuren doordat men een stuk vuurwerk dat geweigerd heeft opnieuw probeert aan te steken. Doordat de lont nu veel korter is, explodeert het op het moment dat men het aansteekt. Het opnieuw afsteken van geweigerd vuurwerk wordt dan ook sterk ontmoedigd.
De meest getroffen lichaamsdelen zijn vingers (32%), handen (25%), ogen (15%) en het hoofd (13%). Bij ongevallen loopt één op de twee slachtoffers brandwonden op. Sommige soorten vuurwerk halen 160 decibels of meer en dat is 20 decibels boven de pijngrens waardoor gehoorschade kan optreden. Ter vergelijking: een opstijgend straalvliegtuig produceert op 100 meter afstand 125 decibels, discotheken zijn goed voor 110 decibels.[2]
Verwondingen tijdens oud-en-nieuw door consumenten-, professioneel en zelfbouwvuurwerk zijn onder andere: oogletsel en permanente schade aan vingers en ledematen. Letsel kan ontstaan door onkundig gebruik, opzettelijk misbruik of onvoorspelbaar gedrag door modificatie en/of zelfbouw. Tijdens de jaarwisseling van 2010 naar 2011 overleed een persoon door zelfbouwvuurwerk.[3]
In 2004 opereerde het Oogziekenhuis in Rotterdam veertig vuurwerkslachtoffers die veelal gewond raakten door kleine vuurpijlen. 90 procent van deze slachtoffers zijn jongens tussen de 8 en 17 jaar. Een aanzienlijk deel van hen moet blijvend het licht in een oog missen.
Tijdens de jaarwisseling van 2008 naar 2009 zijn in Nederland in totaal 23 ogen volledig blind geworden ten gevolge van vuurwerk, terwijl er 14 ogen operatief moesten worden verwijderd. Oogartsen behandelden in totaal 269 ogen van 232 patiënten. Een derde van deze ogen is blijvend ernstig beschadigd. Zestig procent van de slachtoffers was omstander en stak zelf niets af. Ruim de helft van de slachtoffers was jonger dan 18 jaar. De cijfers zijn afkomstig van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap. Alle oogartsen in Nederland deden mee. Het is voor het eerst dat het aantal gevallen van oogletsel en de ernst ervan landelijk zijn geregistreerd.[4]
Preventie
Ieder stuk Nederlands consumentenvuurwerk heeft weliswaar verplicht een gebruiksaanwijzing, maar vaak schiet deze uit praktisch oogpunt tekort. Tegenwoordig zijn er echter websites waarop uitgebreider wordt ingegaan op het praktisch gebruik van de in Nederland beschikbare vuurwerkartikelen, de kenmerken van deze artikelen en de mogelijke gevaren. Verder spant Stichting Consument & Veiligheid zich sinds enkele jaren in om met name de jeugd bewuster te maken van deze gevaren. Bureau HALT spant zich met name in om overlast door vuurwerk te verminderen, door het aanleveren van lesmateriaal voor de basisvorming en het gestructureerd handhaven van alternatieve straffen voor overtreders, jonger dan 18 jaar.
Met spotjes op de televisie en op internet wordt er aandacht besteed aan de risico’s bij het afsteken van vuurwerk. Ze zijn vooral op jongeren gericht. Deze spotjes worden betaald door de overheid.
In 2011 werd in Nederland een campagne gestart door het Openbaar Ministerie en de politie waarbij een speciaal team op internet zoekt naar filmpjes van illegaal vuurwerk en experimenten met vuurwerk waarbij bommen worden geconstrueerd. Het team streeft naar verwijdering van dergelijke filmpjes en probeert de makers ervan te benaderen middels bijvoorbeeld e-mails. Filmpjes op YouTube kunnen ook een videoantwoord krijgen, waarin wordt uitgelegd dat de film strafbare feiten bevat en waarbij het gevaar wordt toegelicht.[5][6]
Overlast
 Zie Vuurwerkoverlast voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Veiligheidstips
Hieronder staan tips die vaak worden gegeven[bron?] om vuurwerk op een veilige manier af te steken:
- Gooi nooit met vuurwerk.
- Steek vuurwerk altijd met gestrekte of slechts licht gebogen arm af, want het lichaam en het hoofd (gezicht) mogen zich niet boven het vuurwerk bevinden.
- Experimenteer niet met vuurwerk: maak het nooit open.
- Stop vuurwerk nooit los in jas- of broekzakken.
- Trek stevige kleding aan die bestand is tegen vonken (geen nylon).
- Bestudeer de gebruiksaanwijzing van tevoren.
- Zorg dat siervuurwerk altijd stevig en stabiel staat. Zet (kleine) pijlen altijd in een half met zand gevulde fles. Sla een pvc-buis in de grond voor grote vuurpijlen.
- Zet vuurwerkpotten altijd klem tussen vier stenen.
- Steek vuurwerk aan met een aansteeklont, sigaret of sigaar of gebruik een speciale Pyrotorch. Gebruik nooit lucifers of een aansteker.
- Steek geen vuurwerk uit de hand af.
- Steek niet-afgegaan vuurwerk (weigeraars) nooit opnieuw aan.
- Zorg dat anderen minstens zes meter afstand houden.
- Richt vuurwerk nooit op mensen, dieren of brandbare materialen.
- Draag een vuurwerkbril.
- Steek alleen groen viscolont aan.
Milieugevolgen
Vlak na de jaarwisseling treedt voor een korte tijd zware luchtvervuiling op. In stedelijke gebieden leidt dit gedurende de nacht tot smogvorming. Ook de uitstoot van fijn stof leidt tot een hoge concentratie daarvan in de lucht. De vervuiling verdwijnt het ene jaar sneller dan het andere. Dit hangt sterk af van de windsnelheid en eventuele neerslag. Patiënten met luchtwegaandoeningen zoals astma en mensen met hart- en vaatziekten wordt aangeraden binnen te blijven. Onder de juiste weersomstandigheden, met name weinig wind, lage temperaturen en een hoge relatieve luchtvochtigheid, kan het vele vuurwerk bij het inluiden van het jaar een extreem dichte mist veroorzaken, waarbij het zicht beperkt kan worden tot minder dan 10 meter, zoals in 1993 en 2007/2008 het geval was in Nederland. De rookdeeltjes fungeren als condensatiekernen, waardoor veel vocht condenseert, wat mist kan veroorzaken of natuurlijke mist extra dik maken. Aangezien siervuurwerk hoger dan 10 meter opstijgt, is er van het fraaie effect van dit vuurwerk bij dichte mist weinig te zien. Bij de jaarwisseling van 2007/2008 werden veel vuurpijlen dan ook bewaard tot de avond van 1 januari.
De resten van het afgestoken vuurwerk blijven meestal op straat liggen en zijn dus zwerfafval. Er zijn echter ook veel burgers die de volgende dag netjes de straat aanvegen. In sommige gemeenten worden speciale vuilniszakken uitgedeeld om dit afval op te ruimen. Vuurwerk dat niet afgegaan is vormt een extra gevaar, omdat kinderen het vinden en proberen het alsnog af te steken.
In verband met de gerede kans dat vuurwerk in brievenbussen terecht komt (al dan niet beoogd), wordt de inwerpopening van Nederlandse brievenbussen tijdens de tweede helft van december grotendeels afgesloten. Alleen gewone brieven kunnen er dan nog in. Ook de prullenbakken die in de stad staan, worden om deze reden in die periode afgesloten, zodat er geen afval in kan worden weggegooid rond de jaarwisseling. Voor veel huisdieren (vooral honden en katten) is het afsteken van vuurwerk een regelrechte kwelling.
Wetgeving
Het Vuurwerkbesluit bepaalt dat het afsteken van vuurwerk is geoorloofd van 31 december 18.00 uur tot 1 januari 2.00 uur.[7] Daarmee wordt symbolisch het oude jaar verjaagd en het nieuwe jaar binnengehaald. Een aantal soorten vuurwerk mag echter niet door particulieren gebruikt worden. Vuurwerk dat in België gewoon te koop is, wordt illegaal naar Nederland gebracht.
Volgens de Nederlandse regels moet consumentenvuurwerk tijdens vervoer en opslag altijd zodanig zijn verpakt, dat het kan worden ingedeeld in de subklasse 4. Daarnaast blijven voor consumentenvuurwerk de bestaande regels van kracht, waarbij beperkingen zijn gesteld aan de hoeveelheden en soorten werkzame stof.
Vuurwerkverbod
Een gevolg van de negatieve neveneffecten van vuurwerk is dat er de laatste jaren steeds frequenter wordt gesproken over een vuurwerkverbod. Tot dusver lijkt daar niet voldoende politieke steun voor te zijn, met name omdat staatssecretaris Joop Atsma vuurwerk een ‘typisch Nederlandse traditie’ heeft genoemd. Niet alle gemeenten zijn daar blij mee. De gemeente Schiedam overweegt een plaatselijk verbod in te stellen vanwege de grote schadepost die vandalisme met vuurwerk veroorzaakt[8].
Nationaal vuurwerk
Naast het particuliere vuurwerk heeft nu ook Amsterdam op de Dam een nationale viering met bijbehorend vuurwerkspektakel. Op 31 december 2007 werd er ook in Rotterdam bij de Erasmusbrug een nationaal vuurwerk georganiseerd.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Fireworks New Year celebrations in the Netherlands op Wikimedia Commons.